17.07.2009

Rzekł Najwyższy do Mojżesza: „ Pomścij Izraelitów na Midianitach. Potem zostaniesz przyłączony do twoich przodków”. Rzekł więc Mojżesz do ludu: „Przygotujcie spośród siebie mężów na wyprawę wojenną przeciw Midianitom; mają im wymierzyć pomstę Pana. Poślijcie na wyprawę wojenną po tysiącu ludzi z każdego pokolenia izraelskiego”. (Bamidbar 31: 1-4). Raszi komentuje: Mojżesz powiedział, etc. – Pomimo, że usłyszał on, że jego śmierć związana jest z ową wyprawą, z radością wykonał on to zadanie, bez zwłoki. (Raszi, Bamidbar 31:3).

  Midrasz podkreśla ową ideę: „Rabin Jehuda zauważył: Gdyby Mojżesz chciał żyć jeszcze kilka lat dłużej, mógłby, jako, że Najwyższy powiedział mu: „pomścij”, a potem będziesz „przyłączony”. Jego śmierć połączona została z ukaraniem Midjanitów. Mogłaby zostać opuźniona. Jednak tekst informuje cię o wspaniałości Mojżesza, który pomyślał: Miałaby zemsta Izraelitów być opuźniona ze względu na moje dłuższe życie? Natychmiast przemówił do ludu: uzbrójcie ludzi z pośród siebie, na potrzeby wojny.

    Kiedy rabin Krakowa, Joel Sirkisz (Bach), ukończył pisanie swego wielkiego dzieła, o tytule: „Nowy Dom” (hebr: „Beit Hadasz”), będącego komentarzem do dzieła „Tur” autorstwa rabina Jakowa ben Aszera, oddał swój manuskrypt rabinowi Natanowi Nata Szapira (autora Megale Amukot), by ten przeczytał tekst po raz pierwszy i wypowiedział swoje uwagi, równocześnie szukając wydawcy dla „Nowego Domu”. „Megale Amukot” zwlekał ze swą odpowiedzią i kiedy Bach stracił cierpliwość bezpośrednio zapytał Megale Amukot o jego zdanie. Dla Natan Szapira nie było wygodne opublikować książkę Bacha, jednak zdecydował się on to zrobić, ponieważ doceniał on ważność studiowania praktycznej chalachy, jaką był z pewnością komentarz do najważniejszego dzieła owych czasów w tym zakresie– dzieła Tura..

    Kiedy druk kolejnych tomów dzieła Bacha opuźniał się, podejrzenie padly na wydawcę. Jednak małe dochodzenie dowiodło szokującej prawdy-to sam Natan Szapira opóźniał wydanie Bacha.

    Rozgniewany Bach spotkał Natana Szapira i  poskarżył się na jego dziwne zachowanie. Twarz „Megale Amukot” zasmuciła się lekko, kiedy musiał wytłumaczyć, dlaczego zachował się w ten sposób.  “Twoje dzieło jest wspaniałe i oczywiste jest, że zasługuje na wydanie – wyjaśniał – jednak problem polega na tym, że twa książka jest naprawą (tikun), jakie musisz przynieść temu światu i wraz z zakończeniem owego tikunu, nie będziesz miał już nic więcej tu do zrobienia i będziesz wtedy musiał udać się do Jesziwy Mala ( tj: umrzeć)

    Pomimo ostrzeżenia, znając cenę, jaką będzie musiał zapłacić, Bach pośpieszył się do wydawcy książki.

    Bach rzeczywiście nie doczekał tego, by ujrzeć wydanie całego swego dzieła. Przed ukazaniem się ostatniego tomu „Beit Hadasz” zachorował na ciężką chorobę i odszedł z tego świata dokładnie w czasie wykonywania poprawek edycyjnych do druku ostatniego tomu, będącego komentarzem do Ewen Ha-Zahar Tura. Słowa Natan Szpira stały się rzeczywistością, kończąc druk swego dzieła, Bach ukończył swój tikun i mógł opuścić ten świat, jak zapowiadał kabalista „Megale Amukot”.

    Jedna uwaga na ten temat:

    Bach nie byłby w stanie przedłużyć swego życia, gdyby nawet chciał i gdyby zastosował się do przestrogi Megale Amukot, zapłaciłby bowiem wtedy za wszystkie lata swego życia w jakiś inny sposób. Przykładem na to jest np. Jehoszua Ben Nun, opisany przez naszych rabinów z tamtych lat: „...I powiedziano w midraszu, że Jehoszua zrobił tak, że kiedy przybył, by walczyć z 31 królami powiedział:, Jeśli zabiję ich wszystkich natychmiastowo, umrę, jak stało się z Mojżeszem po walce z królami Midjanickimi. I cóż on począł? Rozpoczął wojnę, ale opóźniał swą walkę, jak jest powiedziane: „Wiele dni wojował Jehoszua z królami” . Przemówił do niego Najwyższy: Tak było? Skracam twe dni o dziesięć lat. I tak Mojżesz żył 120 lat a Jehoszua tylko 110, jak napisane jest: „Wiele zamierzeń jest w sercu człowieka, lecz wola Pana się ziści.” (Księga Przysłów 19:21). Na podstawie tego midrasza zastanowić możemy się, czy może również Mojżesz nie był w stanie przedłużyć dni swego życia, nawet gdyby odroczył walkę z Midjanitami, co jest przeciwne do słów Midrasza, który komentuje Raszi.

    Szabatu pełnego radości

Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Daniela Malec
Dziękujemy organizacji Shavei Israel za udostępnienie tekstu  

                                                                                                                                   14 lipca 2009 r.

Jestem człowiekiem już nie młodym i w życiu spotkało mnie wiele niespodzianek ale ta, z którą spotkałem się ostatnio była niespodzianką niebywałą i nigdy w życiu nie przypuszczałem, że spotka mnie to wydarzenie - nie spodziewałem się nigdy przeżyć takiego rodzaju doznania..

Wydawca: Nisza

 Rok wydania: 2009 Bohater

Autor: Piotr Paziński 

 Pensjonatu odwiedza miejsce, gdzie jako dziecko bywał z babcią - żydowski dom wypoczynkowy pod Warszawą, dawniej pełen życia, dziś zaludniony duchami przeszłości. Stwarzając na nowo rzeczywistość, która zginęła w odmętach czasu, Piotr Paziński unika patosu, za to sprawnie operuje ironią i humorem. To powiastka filozoficzna o trwaniu, przemijaniu i rozpadzie, a zarazem literacki głos trzeciego pokolenia po Holokauście.

 Justyna SobolewskaPolityka"

Dzięki wsparciu Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego ukazała się książka prof. Kazimierza Urbana "Cmentarze żydowskie, synagogi i domy modlitwy w Polsce w latach 1944-1966 (wybór materiałów)", opublikowana przez krakowski Zakład Wydawniczy "Nomos".Jest to obszerna, licząca ponad 800 stron publikacja, stanowiąca zarówno wspaniałe źródło do badań naukowych, jak i interesującą lekturę dla wszystkich, którym bliska jest powojenna historia polskich Żydów. Książkę można zamówić wysyłając email na adres Fundacji: Ten adres email jest ukrywany przed spamerami, włącz obsługę JavaScript w przeglądarce, by go zobaczyć  

Książka, którą Wy pomogliście nam stworzyć!

Z satysfakcją informujemy naszych Czytelników, że wydawnictwo Tora Pardes we współpracy z naszym Stowarzyszeniem opublikuje w lipcu książkę "Judaizm bez tajemnic" stanowiącą zbiór odpowiedzi na ponad czterysta pytań dotyczących zagadnień związanych z judaizmem, które ukazały się w ciągu ostatnich czterech lat na naszej stronie.

Przewodnicząca naszej Gminy Alicja Kobus, została zaproszona do Ultrechtu, do tamtejszej Gminy Żydowskiej. Oto krótka relacja: 

"25 czerwca br odbyło sie bardzo ciekawe i wzruszające spotkanie z przedstawicielami Gminy Żydowskiej w Ultrechcie - Holandia. Spotkanie to miało na celu zapoznanie się i zjednanie przyjaciół dla odbudowy synagogi w Poznaniu.

 02.07.2009

Rabin Jom Tow z Milhauzen kontynuuje polemikę/debatę z chrześcijanami. W swym dziele „Jamei Meriba” pisze tak:  I oświadczył Wiekuisty Mojżeszowi i rzekł: „Weźmiesz laskę i zbierzesz całe zgromadzenie - ty i Aron, brat twój, a przemówicie w ich obecności do skały, aby wydała wody swe; i tak wyprowadzisz im wodę ze skały i napoisz zgromadzenie i dobytek ich”. I wziął Mojżesz laskę z przed oblicza Wiekuistego, jako mu rozkazał. I zgromadził Mojżesz i Aron lud przed skałą, i rzekł do nich: „Posłuchajcież, przekorni, czyż ze skały tej, wydobędziem wam wodę?” Zatem podniósł Mojżesz rękę i uderzył w skałę laską swą dwukrotnie, - a wypłynęły wody obfite, i napił się lud i dobytek jego. (Bamidbar 20: 7-11)

    Tradycja chrześcijańska wyjaśniała dwukrotne uderzenie laską o skałę w ten sposób, że pierwsze uderzenie Mojżesza były wzdłuż skały a drugie- wszerz, i w ten sposób zaznaczony został na skale kształt krzyża, z którego to krzyża popłynęła woda.

    Dziwna to teza. Jednak Rabin Jom Tow odnosi się do niej z powagą i udowadnia jej błąd.

    Zadaje on pytanie- w wersecie Tory czytamy, że Mojżesz podniósł rękę swą jeden raz, ale uderzył dwukrotnie. Jak możliwe jest, że przy jednorazowym podniesieniu ręki uderzył dwukrotnie, przecież koniecznie jest podnieść rękę jeszcze raz by uderzyć ponownie.

    Dlaczego – pyta ponadto - wody wypłynęły dopiero po drugim uderzeniu skały a nie po pierwszym? Jaka jest pomiędzy tymi uderzeniami różnica?

    Rabin Jom Tow proponuje w tym miejscu nowe rozwiązanie, mówiące o tym, że Mojżesz podniósł rękę istotnie jeden raz, także uderzenie było tylko jedne. Jednak naturą silnego uderzenia patykiem jest to, że uderzeniu patyk odskoczy do tyłu i opadnie z powrotem by uderzyć znów. Dlatego też, jedno podniesienie ręki zaowocowało dwoma uderzeniami – jednym, bezpośrednio zamierzonym przez Mojżesza, drugim – będącym wynikiem odbicia po mocnym uderzeniu.

    Pierwsze uderzenie było konsekwencją siły Mojżesza (siły jego gniewu – nieposłuszeństwa). Dopiero, kiedy padło drugie uderzenie, będące siłą B-ga, wtedy wypłynęła woda.

    I to jest odpowiedź w debacie z chrześcijanami zaprzeczające ich twierdzeniom, że jedno z uderzeń wykonane było wzdłuż skały a drugie wszerz, znacząc kształt krzyża.

    Tak pisał Rabin Jom Tow z Milhauzen w swym wielkim dziele.

Szabat Szalom

Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Daniela Malec
Dziękujemy organizacji Shavei Israel za udostępnienie tekstu

 Zdjęcia z wizyty Alicji Kobus, przewodniczącej naszej Gminy, w holenderskiej Gminie Żydowskiej w Ultrechcie.

Relacje z wizyty ukażą się niebawem w "Wydarzeniach"

Judaizm - czym jest jako wiara?

Zwykle zanim zacznę pisać moje "zapiski" zazwyczaj nachodzi mnie uczucie błogości, spokoju i olśnienia rodzaju pewnego, co umożliwia mi ze spokojem i bez przesady wielkiej spisywać myśli, przemyślenia swoje. Jest to niejako olśnienie, "nawiedzenie" rodzaju szczególnego, kiedy to do głosu dochodzą we wnętrzu moim tak dusza jak też serce i rozum - i wszystkie te czynniki osobowości mojej pospołu, niby przy osobliwym stole okrągłym naradzają się nad nadaniem przemyśleniom moim postaci i wyrazu ostatecznego. Ów spokój i baczenie chroni mnie przed przegięciami nadmiernymi - chroni mnie nade wszystko przed oszołomstwem. Wiem, że to dzięki Niemu, że On chroni mnie i czuwa nad treściami "zapisków" moich. Jestem szczęśliwy i niezmiernie Mu wdzięczny za to. Niech święte Imię Jego błogosławione będzie na wieki!...

Powstanie monoteizmu i jego znaczenie dla wiary człowieka

Zanim ludzkość doszła do wyznawania wiary monoteistycznej przeszła różne fazy rozwoju religii, od wierzeń najpierwotniejszych, poprzez wyższe stopnie aż ostatecznie do formy religii najwyższej, do monoteizmu, określającej istotę Boga jedynego jasno i jednoznacznie. Pierwotne istoty praludzkie były niezdolne do wyznawania jakiejkolwiek wiary ze względy na niski stopień rozwoju umysłowego. Tak homo habilis jak i homo erectus nie byli jeszcze istotami w pełni ludzkimi a ich odczucia duchowe pozostawały na poziomie nieco wyższym jedynie od odczuć zwierząt pozostałych. I dopiero po pojawieniu się na arenie dziejów gatunku naszego, homo sapiens czyli człowieka myślącego możliwym było zaistnienie wiary w pojęcia i zjawiska nadprzyrodzone

 26.06.2009

Parsza nasza rozpoczyna się buntem Koracha, której konsekwencją jest wielka tragedia: „Gdy jednak takie zjawisko objawi Wiekuisty, że rozewrze ziemia paszczę swoją, i pochłonie ich i wszystko, co do nich należy, i zstąpią żywcem w przepaść, poznacie wtedy, że lżyli ci ludzie Wiekuistego.

I stało się, że zaledwie skończył mówić te słowa, że rozstąpiła się ziemia pod nimi. Ziemia otworzyła swoją paszczę i pochłonęła ich razem z ich rodzinami, jak również ludzi, i wszystkich ludzi Koracha, wraz z całym ich dobytkiem. Wpadli razem ze wszystkim, co do nich należało, żywcem do szeolu, a ziemia zamknęła się nad nimi i poginęli z pośród zgromadzenia. Wszyscy zaś Izraelici, którzy stali wokoło, uciekli na ich krzyk, mówiąc: «By też i nas ziemia nie połknęła!” (Bamidbar 16, 30-34)

Miszna w Awot wymienia 10 dziwnych rzeczy stworzonych u zmierzchu ostatniego dnia stwarzania świata, pomiędzy nimi także, „paszczę ziemi”. Miszna uczy nas: Dziesięć rzeczy stworzonych zostało w przeddzień Szabatu, u zmierzchu – w pierwszy piątek, przy zakończeniu procesu stwarzania świata, i były nimi: 1. Paszcza ziemi – która połknęła Koracha i jego zgromadzenie; 2. Paszcza studni- która zaopatrzyła Izrael wodą na pustyni; 3. Pysk oślicy – Balama; 4. Tęcza; 5. Manna; 6. Laska- Mojżesza, przy pomocy której czynił cuda; 7. Szamir – cudownie wyposażony robak używany do cięcia twardych kamieni w Świątyni; 8. Litery – znaki wyryte na tablicach; 9. Pismo – test na tablicach; 10. Tablice. (Awot 5:6)

Czy nie widzicie tutaj sprzeczności? Werset z Bamidbar mówi o „paszczy ziemi” jak o nowo stworzonej rzeczy, która nie istniała wcześniej, tymczasem Miszna mówi o tym, że istniała ona już od początku stworzenia świata. Jak jest więc naprawdę?

Jest to bardzo znane pytanie.

Również Gemara odnosi się do owej kwestii, jednak w inny sposób: Raba wyjaśnił: Jeśli jednak Pan stworzył nową rzecz, jeśli gehenna została już stworzona, tym lepiej, jeśli jednak nie, niech ją Pan stworzy.

[Gemara pyta:] To jednak nie tak, nauczane bowiem było: Siedem rzeczy stworzonych zostało przed początkiem świata – Tora, skrucha, Ogród Eden, gehenna, Tron Chwały, Świątynia i imię Mesjasza. Zgodnie z tym, co napisane więc, gehenna definitywnie stworzona została przed stworzeniem świata. Jak więc Mojżesz może w to wątpić?

[Gemara odpowiada:] Jednak Mojżesz powiedział tak: Jeśli paszcza została już stworzona dla niej [gehenny], tym lepiej, jeśli jednak nie, niech ją Pan stworzy. Nie napisane przecież jest: „nic zgoła nowego nie ma pod słońcem” (Kohelet 1:9) – Powiedział więc: Jeśli paszcza jest blisko, niech zbliży się. (Nedarim, 36/b)

Gemara zakłada, że „paszcza ziemi” oraz gehenna to samo a nowa „kreacja” sprowadziła paszczę w celu wprowadzenia Koracha i jego grupy do środka ziemi.

Gemara odpowiedzi więc nie znalazła, w mojej opinii Rabin Jom Tow Heller (Tosfot Jom Tow) podaje kilka powodów, które nie zostały opisane w Gemarze.

Drugie nasuwające się w kontekście powyższego fragmentu Tory pytanie- dlaczego Tora używa słowa „pacta (hebr = otworzyć usta by mówić) zamiast „patha” (po prostu otworzyła), które to „pacta” bardziej odpowiada opisowi sytuacji, w której ziemia tworzy dziurę, która połyka. Tymczasem „pacta” oznacza „zaczęła mówić”.

Inne pytanie- dlaczego Tora podkreśla, że Korach i jego ludzie wpadli do „szeolu”, „Wpadli razem ze wszystkim, co do nich należało, żywcem do szeolu”?

Istnieje wiele więcej pytań. Ostatnie dotyczy natury strasznego krzyku, na który wszyscy zgromadzeni wokół uciekli. O jaki krzyk chodzi?

Rabin Jom Tow podaje rozwiązanie, odpowiadające na wszystkie te pytania. Mówi ono o tym, że owa specjalna „kreacja” nie była połknięciem ludzi, ale deklaracją ziemi w tej godzinie. Kiedy ziemia pochłonęła ludzi Koracha słyszany był potężny głos, który powiedział: „Korach i jego grupa zaproszeni są do niższej części gehenny”. I to była właśnie nowa rzecz stworzona tego dnia przez Haszem.

Jak wiemy z naszych tekstów, w gehennie znajduje się siedem poziomów, z których najniższy zwie się „szeol” i tam właśnie trafili Korach i jego grupa.

Na tej podstawie zrozumieć możemy, że istniały trzy stadia stworzenia: 1. Gehenna stworzona przed stworzeniem świata. 2. Zdolność mówienia przez „paszczę ziemi” stworzona przy zmierzchu dnia szóstego stworzenia świata. 3. Deklaracja ziemi, ogłaszająca, że Korach i jego ludzie pochłonięci zostaną przez najniższy poziom gehenny. Ta ostatnia stworzona została w czasie trwania sporu z Korachem, pomimo prośby Mojżesza.

Dlatego właśnie Tora używa „pacta” (zaczęła mówić) a nie „patha” (otworzyła).

I stąd rozumiemy również dlaczego Tora podkreśla, że ludzie Koracha wpadli do „szeolu”, ponieważ to właśnie jest najniższa część gehenny.

Na podstawie tego dowodu, dotyczącego możliwości mówienia przez paszczę ziemi, przedstawionego nam przez Rabina Jom Towa, a także po tym jak Miszna wymienia jako jedną z rzeczy stworzonych o zmierzchu ostatniego dnia stworzenia świata „pysk oślicy”, oczywistym jest teraz dla nas, że w stworzeniu fizycznego pyska nie było żadnego cudu, ale cudem z pewnością było stworzenie możliwości mówienia przez oślicę Balama.

       Szabat Szalom uwracha!

Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Daniela Malec
Dziękujemy organizacji Shavei Israel za udostępnienie tekstu