|
07.04.2009. |
 Pascha to symbolika i rytuał. Charoset, חֲרֽוֹסֶת, wymawia się ha-ro-sit, jest jednym z symbolicznych poptraw, które Żydzi jedzą każdego roku podczas Paschalnego Sederu. Przypomina czasy gdy Izraelici byli niewolnikami w Egipcie i pracowali przy wyrobie cegieł, które kolorem przypominają właśnie charoset.
Istnieją dwa rodzaje charosetu: w tradycji wschodnioeuropejskiej czyli "aszkenazyjskiej" - charoset jest mieszanką posiekanych jabłek, orzechów, migdałów, cynamonu i wina słodkiego, oraz tradycji "sefardyjskiej" gdzie charoset zawiera dodatkowo daktyle, figi, rodzynki oraz miód.
My zrobimy na styl aszkenazyjski :
- 10 jabłek słodko-winnych
- skórka z 3 dużych cytryn
- 2-3 szklanki prażonych migdałów i orzechów włoskich
- cukier 3 - łyżki stołowe
- 2 łyżeczki cynamonu (lub do smaku)
- 2 szklanki słodkiego paschalnego wina
Wykonanie:
Dobrze umyte jabłka /nie obierać!/ przekroić i usunąć gniazda nasienne, zetrzeć na tarce z grubymi oczkami. Dodać pozostałe składniki, wymieszać, przełożyć do salaterki, przykryć i wstawić do lodówki do czasu podania.
Uwagi:
Potrawę można przechowywać w lodówce przez cały Pesach i podawać z macą na przekąskę lub jako dodatek do dań głównych.
|
|
|
07.04.2009. |
|
Składniki:
4 ziemniaki, obrane 4 cebule; 4 małe cukinie pokrojone w poprzek na połówki; 2-4 ząbki czosnku posiekane; 3-4 łyżki/45-60ml/ oliwy z oliwek; 3-4 łyżki koncentratu pomidorowego; 1/4 łużeczki przyprawy curry; dużaszczypta mielonego ziela angielskiego; nasiona z 2-3 strączków kardamonu; sok z 1/2 cytryny; 2-3 łyżki posiekanej natki pietruszki lub kolendry; 6-8 łyżek wywaru z warzyw; sól i pieprz.
Przygotowanie:
W szerokim garnku zagotować duzą ilość wody i posolić. Włożyć ziemiaki i gotować przez 2 min. Dodać cebule i gotować przez 2-4 min. Dodać cukinie i gotować przez 4 min., - aż warzywa zmiękną, ale nie będą zupełnie ugotowane. Wyjąć łyżką cedzakową i odstawić do lekkiego przestudzenia.
Warzywa wydrążyć, nagrzać piekarnik do 190C.
Wydrążony miąższ drobno posiekać i włożyć do miski, dodać czosnek, koncentrat, połowę oliwy i resztę przypraw z sokiem cytrynowym włącznie, posolić i popieprzyć.
Po dokładnym wymieszaniu napełnić wydrążone warzywa i postawić na blasze do pieczenia. Skropiś nadzienia wywarem i resztą oliwki.
Wstawić do nagrzanego piekarnika i piec do zrumienienia /ok 30-40 min./
Uwagi:
Danie przeznaczone dla ok 4 osób.
Podawać można na zimno również.
Jako dodatek można podać sałatki dowolnej kompozycji.
|
|
|
27.03.2009. |
|
Jedną z najbardziej znanych potraw aszkenazyjskiej kuchni żydowskiej jest właśnie "żydowski kawior" Pochodzenie tej potrawy ma bardzo ciekawą historię...sięgającą połowy XVI wieku. W tym oto czasie chodziła po Europie fama, że Żydzi w Alzacji tuczą gęsi dla osiągnięcia rozrostu wątroby, która ma niepowtarzalny wówczas smak. I tak zapoczątkowała się kariera słynnych pasztetów ...
|
|
Czytaj całość
|
|
|
27.03.2009. |
Jak wiemy Parsza rozpoczyna temat Korbanot (ofiar), kontynuowany później przez całą księgę Wajikra. Dlatego też, nazywamy księgę tą Torat Kohanim (Prawo Kapłańskie). Pierwszym aktem w procesie składania Korbanu dla Haszem jest Smicha (pochylenie się), zaraz potem Szchita (ubój), a następnie pozostałe, takie jak Holacha (przeniesienie krwi do ołtarza), Zrika (spryskiwania krwią ściany ołtarza), etc. Tora opowiada w naszej Parszy o Awoda (akcie) Szchity: "Potem zabije młodego cielca przed Panem, a kapłani, synowie Aarona, ofiarują krew, to jest pokropią nią dokoła ołtarz stojący przed wejściem do Namiotu Spotkania" (Wajikra 1:5).
W Księdze Samuela znajdujemy historię początków Szmuela Hanawi (proroka Samuela). Matka Szmuela długi czas modliła się o to, by mieć dziecko, i po wielu latach i modlitwach urodziła syna, z wdzięczności zdecydowała ona oddać go na służbę (Lewi) Haszem. Tanach opowiada:
"Chana nie poszła, lecz oświadczyła swemu mężowi: Gdy chłopiec będzie odstawiony od piersi, zaprowadzę go, żeby ukazał się przed Haszem i aby tam pozostał na zawsze. Odpowiedział jej Elkana, mąż jej: Czyń, co ci się wydaje słuszne. Pozostań, dopóki go nie odstawisz od piersi. Oby tylko Haszem ziścił swe słowo. Pozostała, więc kobieta w domu i karmiła syna swojego aż do odstawienia go od piersi. Gdy go odstawiła, wzięła go z sobą w drogę, zabierając również trzyletniego cielca, jedną efę mąki i bukłak wina. Przyprowadziła go do domu Pana, do Szilo. Chłopiec był jeszcze mały. Zabili cielca i poprowadzili chłopca przed Eliego. Powiedziała ona wówczas: Pozwól, panie mój! Na twoje życie! To ja jestem ową kobietą, która stała tu przed tobą i modliła się do Haszem…"
Gemara wyjaśnia, że postawione zostało Halachiczne pytanie- kto ma wykonać Awodę Szchity, czy ma być to Kohen czy mógłby być to Zar (obcy, inny mężczyzna, Israel lub Lewi)?
Gemara interpretuje słowa Chany do Eliego- „O tego chłopca modliłam się”. Dlaczego Chana podkreśliła fakt, że modliła się o TO dziecko. Gemara wyjaśnia: „R. Eleazar powiedział: Szmuel winny był podjęcia decyzji w obecności swego nauczyciela („More Halacha Bifnei Rabo”); jak powiedziane jest: „A kiedy zabili cielca poprowadzili chłopca przed Eliego” (Księga Samuela, 1:25), - Ponieważ zabili cielca, chłopiec został przyprowadzony do Eliego? Oznacza to: - Eli powiedział im: Poślijcie po kapłana, by przyszedł i zabił (zwierzę). Kiedy Szmuel zobaczył, że poszukują oni kapłana, powiedział im: Dlaczego szukacie kapłana, do uboju? Szchita może zostać wykonana przez laika! Przyprowadzili go, więc do Eliego, który zapytał Szmuela, „skąd o tym wiesz”? Szmuel odparł: Napisane jest: „Czy kapłan powinien zabić? Powiedziane jest: Kapłan przedstawia krew”, co oznacza, że kapłani rozpoczynają od otrzymania krwi (Kabala), co pokazuje, że Szchita może być wykonana przez laika. Odpowiedział mu: Bardzo dobrze powiedziałeś, jednak w tym samym czasie winny jesteś „More Halacha Bifnei Rabo” (podjęcia decyzji w obecności swego nauczyciela), a ktokolwiek jest winny „More Halacha Bifnei Rabo” podlega karze śmierci. Z tego powodu Chana przyszła i błagała: „O tego chłopca modliłam się”.
Rabin Heszel stawia pytanie, dlaczego, kiedy Eli powiedział Chanie, że Szmuel winny jest "More Halacha Bifnei Rabo" i podlegać ma karze śmierci, dodał on te słowa: „Bardzo dobrze powiedziałeś”? Wydaje się, że Szmuel został winny More Halacha Bifnei Rabo, ponieważ miał rację...
Reb Heszel przedstawia typowo galicyjskie wyjaśnienie:
Z jakiego powodu More Halacha podlega karze śmierci (nie w sensie dosłownym)?
Gemara podaje możliwe przyczyny – 1. Kiedy studenci sami podejmują decyzje, wygląda to na brak szacunku wobec rabina. 2. Prawdopodobnie student podejmie błędną decyzję, ponieważ speszony jest obecnością rabina.
Kiedy w Talmudzie mamy do czynienia z dwoma wyjaśnieniami, pojawia się natychmiastowe pytanie: „Mai nafka mina?”, czyli „ Na czym polega praktyczna różnica”, pomiędzy dwoma?
Oto odpowiedź- w pierwszym wyjaśnieniu, nie ma znaczenia, jaki brzmiało pytanie, bez względu na to jak ono brzmiało, problem był z brakiem szacunku; w drugim natomiast wyjaśnieniu, tylko w przypadku podlegającym karze śmierci, student, który podjął prawdopodobnie błędną decyzję, będzie winny karze śmierci, jednak w sytuacji, która nie jest zagrożona karą śmierci (np. wykonanie Szchity przez nie- kapłana, nie podlega karze śmierci), student nie będzie Chajaw Mita (winny karze śmierci).
Możemy zrozumieć teraz, co chciał powiedzieć Eli. Szmuel, małe dziecko, podjęło Halachiczną decyzję, że Zar (nie-Kohen) może wykonać Szchitę, tak by nie znaleźć się w kategorii Chaiwei Mitot (podlegającej karze śmierci) i miał on rację. Powodem dla More Halacha nie był więc lęk przed nauczycielem, i dlatego Eli powiedział mu: „Bardzo dobrze powiedziałeś”, w związku z tym przyjąć musimy, że powodem, dla którego stał się on winny More Halacha był tylko brak szacunku, i tak właśnie brzmiały słowa Eliego: „...kimkolwiek jesteś, winnym zostałeś "More Halacha Bifnei Rabo" i podlegasz karze śmierci”.
Genialne wyjaśnienie Rebe reb. Heszela z Kruke.
Historia kończy się happy- endem. Szmuel przeżył ów incydent, stał się uczniem Eliego a w późniejszym czasie stał się jednym z najważniejszych proroków, do tego stopnia, że Gemara zrównuje poziom jego proroctwa z proroctwem Moszego i Arona razem– "Szmuel równy jest dwóm postaciom, a dokładnie, Mojżeszowi i Aronowi, jak powiedziane jest: "Wśród Jego kapłanów są Mojżesz i Aaron, i Szmuel wśród tych, co wzywali Jego imienia".
Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Daniela Malec
Dziękujemy organizacji Shavei Israel za udostepnienie tekstu
|
|
|
25.03.2009. |
 Istnieje stereotyp, zgodnie z którym XIX-wieczna
Wielkopolska stanowiła „pustynię kulturową”. Okazuje się jednak, że w regionie
pojawiały się osoby o wybitnych talentach artystycznych. Jedną z takich
postaci, ze wszech miar wartych przypomnienia, był Louis Lewandowski z Wrześni.
Tym bardziej, że twórczość kompozytorska Lewandowskiego zupełnie nie
funkcjonuje w świadomości polskiego środowiska muzycznego
|
|
Czytaj całość
|
|
|
25.03.2009. |
|
Istnieje popularny stereotyp widzący w biblijnej opowieści o stworzeniu świata, życia na ziemi i człowieka, prymitywną baśń, której zaprzeczają ustalenia współczesnej nauki.
Trudno wyobrazić sobie coś bardziej odległego od prawdy.
Winę za popularne, ale niesłuszne przekonanie, że pomiędzy wersją powstania świata i życia na ziemi przedstawianą w Torze, a współczesną wiedzą, istnieje nierozwiązywalny konflikt, zawinił jeden, podstawowy błąd: odczytywanie słów Tory w ich dosłownym znaczeniu, a nie jako symbolicznego zapisu idei, który miał być z założenia sformułowany tak, aby trafiać zarówno do ludzi żyjących tysiące lat temu, jak i do nas - dziś.
|
|
Czytaj całość
|
|
|
25.03.2009. |
|
 14. dnia miesiąca nisan 5769, w erew Pesach, w środę 8 kwietnia 2009, będziemy mieli okazję obserwować wydarzenie bardzo rzadkie, które pojawia się w kalendarzu żydowskim tylko raz na 28 lat, a dokładnie - raz na 10227 dni.
Co 28 lat kończy się wielki cykl słońca - i wtedy słońce wraca dokładnie do kosmicznej pozycji we wszechświecie, jaką zajmowało w momencie swojego powstania, czyli czwartego dnia Kreacji (Talmud, Berachot 59b).
Tego dnia, o wschodzie słońca, gdy tarcza jego wynurza się ponad horyzont, zostanie wypowiedziane błogosławieństwo Birkat HaChama:
"Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, nasz Bóg, Król świata, który czyni dzieło Kreacji"
Niezbędna jest obecność minjanu. Halachicznie błogosławieństwo można wypowiadać przez pierwsze trzy godziny od wschodu słońca.
Będzie to zakończenie dwieście szóstego cyklu od tradycyjnie obliczanego momentu Kreacji (fakt, że 28 pomnożone przez 206 daje w rezultacie 5768, wynika z faktu, że nie było roku zerowego).
Ostatni raz błogosławieństwo to było wypowiadane w takich okolicznościach w roku 5741 (1981), następny raz zostanie wypowiedziane w 5797 (2037).
/Stow.614 Przykazania/
|
|
|
25.03.2009. |
 Auschwitz Album jest jedynym wizualnym dowodem procesu masowego mordu w Auschwitz-Birkenau. Jest to unikalny dokument, darowany dla Instytutu Yad Vashem przez Lilly Jacob-Zelmanovic Meier.
Zdjęcia zostały wykonane pod koniec maja lub na początku czerwca 1944, przez Ernsta Hofmanna lub Bernharda Waltera, dwóch esesmanów, których zadaniem było rejestracja ID zdjęcia i odcisków palców więźniów (oprócz Żydów, którzy byli wysyłani bezpośrednio do komór gazowych). Zdjęcia pokazują przyjazd węgierskich Żydów z Carpatho-Rusi. Wielu z nich pochodziło z Berehov getta, które również było punktem zoboru dla Żydów z kilku innych małych miejscowości.
Album, jak i wiele innych ciekawych informacji można odnależć w menu "ciekawe i przydatne" w dziale historii narodu żydowskiego.
|
|
|
20.03.2009. |
|
W najbliższym tygodniu obchodzić będziemy jorcait „Rebe wszystkich Rebes”, Rabina Elimelecha z Leżajska. Będziemy mieli okazję zobaczyć wielu Chasydów, zmierzających do Leżajska w celu odwiedzenia jego świętego grobu. W książce „Ohel Elimelech” znaleźć możemy pewną historię: Reb Aharon z Krakowa, syn autora Maor WaSzemesz, opisał swą podróż do Cijunu (grobu) Rebego, jaką odbył wraz z ojcem:
|
|
Czytaj całość
|
|
|
18.03.2009. |
|
Następnego dnia po balu purimowym w zaprzyjażnionej Gminie Żydowskiej w Potsdamie, Nikolai, były przewodniczący zaprosił nas i oprowadził po przepięknym parku założonym przez ówcześnie panującego króla Fryderyka II.
|
|
Czytaj całość
|
|
|
18.03.2009. |
|
 Jak co roku, tradycyjnie obchodziliśmy święto Purim w siedzibie naszej Gminy.
W ogólnej wesołości zagłuszano oczywiście imię Hamana podczas odczytywania Księgi Estery, a przy suto zastawionym stole i dobrej muzyce w wykonaniu Duetu Ruach, wyśmienicie wszyscy się bawili.
|
|
Czytaj całość
|
|
|
15.03.2009. |
|
13.03.09
Rabin Boaz Pash
"A gdy lud widział, że Mojżesz opóźniał swój powrót z góry, zebrał się przed Aaronem i powiedział do niego: Uczyń nam boga, który by szedł przed nami, bo nie wiemy, co się stało z Mojżeszem, tym mężem, który nas wyprowadził z ziemi egipskiej". (Szmot 32:1)
W ten sposób rozpoczyna się historia Złotego Cielca, wraz ze spóźnionym powrotem Mojżesza z Har Synaj.
|
|
Czytaj całość
|
| |
|
|
13.03.2009. |
|
16 marca nakładem wydawnictwa Czarne ukaże się książka autorstwa szwedzkiej pisarki Pii-Kristiny Garde, pod tytułem "Świadectwo skazanych na śmierć - sześćdziesiąt lat później". Autorka przeprowadziła w niej swego rodzaju śledztwo, próbując odkryć dalsze losy byłych więźniów obozów koncentracyjnych. W drugiej połowie odbędą spotkania z autorką, oraz tłumaczką książki, Janiną Ludawską. Spotkania odbędą się w 4 miastach (Gdańsk, Warszawa, Kraków, Łódź). W Warszawie planowane są dwa wydarzenia - jedno odbędzie się w ramach...
|
|
Czytaj całość
|
|
|
13.03.2009. |
|
Szmul Rozensztajn prowadził swój "Notatnik" od 20 lutego 1941 do 7 kwietnia 1942 roku. Jako bliski współpracownik Przełożonego Starszeństwa Żydów w Łodzi Chaima Rumkowskiego opisywał w nim dzień powszedni swojego przełożonego, jego prace, obowiązki oraz spotkania. Przytaczał również mowy wygłaszane przez Rumkowskiego do mieszkańców getta. Tekst Notatnika pozbawiony jest właściwie osobistych komentarzy autora. Narracyjne „ja” pojawia się w nim ledwo kilka razy i tylko w kontekście uwag uściślających, takich jak...
|
|
Czytaj całość
|
|
|
13.03.2009. |
|
"Keszer Tefilin", Węzeł Tefilin
"A gdy cofnę rękę, ujrzysz Mnie z tyłu, lecz oblicza mojego tobie nie ukażę: (Wj 33:23), mówi Haszem do Moszego po tym, jak odniósł on sukces w anulowaniu dekretu zniszczenia żydowskiego narodu za oddawanie czci Złotemu Cielcowi i zdecydował się skorzystać z tego unikalnego momentu B-żej łaski. "Proszę pozwól mi mieć wizję Twojej Chwały", poprosił.
B-g wyjaśnił, że ludzkie istoty nie mogą mieć wizji Jego Obecności i pozostać żywymi. Jakkolwiek zgodził się umieścić Moszego w górskiej szczelinie, chroniąc proroka Swoją mocą, podczas gdy On "przeszedł obok".
B-g oczywiście nie ma ciała. Co terminy "tył" i "twarz" oznaczają w tym kontekście?
Talmud zdaje się tylko dodawać do tego zamieszania. Rabbi Szimon Hasida wyjaśnia, że B-g pokazał Moszemu węzeł (keszer) Swego tefillin. (Człowiek ubiera tefilin, zawierający wersety o B-żej jedności i opatrzności, ponad czołem. Jest to utrzymane w miejscu za pomocą skórzanego paska zawiązanego w węzeł z tyłu głowy.)
Co Rabbi Szimon miał na myśli przez "tefilin B-ga"? Nie zamierzamy wyjaśniać tego w tym miejscu. Co jest jednak specjalnego w węźle, że B-g odsłonił ten aspekt Swego tefilin Moszemu?
Musimy rozróżnić pomiędzy dwoma typami wiedzy. Pierwszy to wiedza, która odzwierciedla dokładną pełnię prawdziwej natury danego obiektu. Drugi to wiedza, która jest ograniczona przez zdolności - intelektualne lub percepcyjne - kogoś badającego. Jeśli dotyczy ona fizycznych obiektów, może nie być żadnej różnicy pomiędzy nimi dwoma. Ale kiedy dotyczy ona abstrakcyjnych konceptów, szczególnie odnośnie do natury B-ga, różnica będzie wielka.
Tora jest oparta na drugim typie wiedzy - spostrzeganiu rzeczywistości B-ga zgodnie z ograniczeniami naszego zrozumienia. Pierwszy poziom nie jest w ogóle formą zrozumienia; jak B-g powiedział Moszemu, "człowiek nie może mieć wizji Mnie i pozostać żywym".
Tefilin, zawierający wersety o B-żej jedności i naturze, wyraża prawdziwe zrozumienie B-żej rzeczywistości. Ta abstrakcyjna prawda jest poza ludzkim zrozumieniem. Jak możemy odnieść się do tej prawdy? Co łączy ją z nami? Co sprowadza ją na dół do poziomu naszych intelektualnych możliwości, umożliwiając tej wiedzy oświecenie i wpływ na nas? To jest węzeł, wiązanie tefillin. Ten węzeł reprezentuje poziom zrozumienia ograniczonego do możliwości tego, kto medytuje.
Teraz możemy zrozumieć metaforę B-żej twarzy i tyłu. Każda koresponduje do dwóch poziomów wiedzy.
Prawdziwa rzeczywistość B-żej egzystencji - B-ża twarz.
Rzeczywistość zgodna z naszym ograniczonym zrozumieniem - B-ży tył.
Rabin Boaz Pasz
Emisariusz "Szawei Jisrael"
tłum. Magda Rut Żylska
|
|
|
10.03.2009. |
|
 Na zaproszenie Przewodniczącego Gminy Żydowskiej w Potsdamie/Niemcy,Pana Michaiła, grupa członków naszej Gminy udała się z wizytą za Odrę.
Zostaliśmy bardzo serdecznie przyjęci przez przedstawicieli tamtejszego społeczeństwa i po zakwaterowaniu się w przygotowanych dla nas pokojach w hotelu i krótkim odpoczynku, udaliśmy sie do placówki Komendy Głównej Policji w Potsdamie, której to szefostwo udzieliło swoich pomieszczeń na organizowany bal purimowy.
|
|
Czytaj całość
|
|
|
07.03.2009. |
|
06.03.2009
Pierwszy werset w naszej Parszy: "Weata Tecawe et Bnei Israel…" , "Ty rozkażesz Izraelitom…". Fenomen – Mosze Rabejnu w ogóle nie jest wspomniany! Począwszy od Parszy Szmot, kiedy Mosze Rabejnu rodzi się, jego imię pojawia się w każdej Parszy, z wyjątkiem Tecawe (w Nicawim nie ma potrzeby, by jego imię pojawiło się, ponieważ żadne przykazanie dane Mojżeszowi przez B-ga nie jest wspomniane). Jednak w naszej Parszy mowa jest o wielu przykazaniach! Zwłaszcza, że początek Parszy odnosi się bezpośrednio do Mosze - „WeAta...”, „i Ty...”.
Jedno Wort („wort”- w jidysz, odnosi się do krótkiej Dwar Tora) Rabina Yehoszuy Heshela z Kruke, z jego książki Chanukat HaTora:
Gemara (w makot 11a) uczy nas:
„przekleństwo mędrców, mimo że wypowiedziane bez przyczyny, ma swoje konsekwencje”.
Gemara wyjaśnia skąd posiadamy takie przekonanie:
“Jak zostało to rozpowszechnione? Z powodu losu Ahitopela; ponieważ kiedy Dawid odkopywał fundamenty Świątyni, Głębia morza wezbrała i zagroziła zalaniem świata. Dawid zapytał wtedy „Jakie jest prawo dotyczące zapisania Boskiego Imienia na skorupie i wrzucenie jej do Głębi w celu przypisania do danego regionu? Nikt nie odpowiedział, Dawid odparł więc:” Ktokolwiek wie cokolwiek na ten temat i nie chce powiedzieć, powinien zostać uduszony!” (Jako sposób odpłaty za milczenie w sytuacji, kiedy fale wody zagroziły światu). W wyniku powyższego, Ahitofel wyciągnął w swym umyśle wnioski i powiedział: W przypadku odbudowy harmonii pomiędzy mężem i żoną Tora mówi: „Niech Moje Imię, uroczyście zapisane [w zwoju] zostanie wymazane wodą”, czy można zrobić tak, dla bezpieczeństwa tego świata? Tak, jest to dozwolone!- wyjaśnił Ahitopel. Boskie Imię zostało więc wyryte w skorupie i wrzucone do Głębi. Osiadło i zamieszkało w swoim regionie. Niemniej jednak zanotowano później: " Ahitofel widząc, że jego rada nie została spełniona, osiodłał swojego osła i wrócił do domu, do swego miasta. Wydawszy zarządzenia odnoszące się do swego domu, powiesił się i umarł" (Księga Samuela 17:23)"
Jedną z przyczyn, jest to, że Mojżesz błagał Haszem, by B-g przebaczył Bnei Israel po grzechu złotego cielca. "I poszedł Mojżesz do Haszem, i powiedział: Oto niestety lud ten dopuścił się wielkiego grzechu, gdyż uczynił sobie boga ze złota. Przebacz jednak im ten grzech! A jeśli nie, to wymaż mię natychmiast z Twej księgi, którą napisałeś". (Szmot 32:32). Haszem wymazał więc jego imię z jednej Parszy, jak powiedziała Gemara wspomniana powyżej, na temat przekleństwa mającego swe konsewencje, nawet jeśli wypowiedzianego bez prawdziwej przyczyny. Przekleństwo dotknęło więc także Mojżesza. Haszem przebaczył w końcu ludowi Izraela grzech cielca, jednak imię Mosze zostało wymazane z Parszy, i zostało powiedziane “WeAta”, w drugiej osobie”.
Rabin Jehoszua Heshel z Krakowa cytował również Jalkut (kolekcja Midraszy), gdzie napisane jest, że po tym jak Haszem zaoferował Mojżeszowi, że zamiast samego Haszem anioł Michael odprowadzi naród Izraela, jak jest powiedziane: " Idź teraz i prowadź ten lud, gdzie ci rozkazałem, a mój anioł pójdzie przed tobą…". Jednak Mojżesz odrzucił tą propozycję i naciskał na to, by sam Haszem kontynuował podróż ze swoim ludem.
Gemara w Brachot (32b) opisuje poświęcenie Mosze dla Bnei Israel: „Samuel pisze: Nauczyć się możemy, że on zaryzykował swe życie dla nich, jak powiedziane jest, „A jeśli nie, wymaż mnie, błagam Cię, z Twojej księgi, którą Napisałeś”.
Z tego właśnie powodu, przez całą resztę życia Mojżesza, do momentu, w którym Israel przekroczył granice Erec Izrael, Haszem był z ludem tylko raz, wtedy kiedy Jehoszua przejął władzę. Anioł Michael przybył wtedy by być z ludźmi, jak powiedziane jest w Księdze Yehoszuy (Jozuego, 5:13-14): "Gdy Jozue przebywał blisko Jerycha, podniósł oczy i ujrzał przed sobą męża z mieczem dobytym w ręku. Jozue podszedł do niego i rzekł: Czy jesteś po naszej stronie, czy też po stronie naszych wrogów? A on odpowiedział: Nie, gdyż jestem wodzem zastępów Pańskich i właśnie przybyłem. Wtedy Jozue upadł twarzą na ziemię, oddał mu pokłon…". A wodzem tym był Anioł Michael.
Rabin Jehoszua Heszel dodaje, że liczba Psukim w naszej Parszy to 101, podobnie jak Gematria imienia Michael (Mem 40+Jud 10+Chaf 20+Alef 1+Lamed 30=101). Imię Mosze wymazane jest z Parszy Tecawe i z tego powodu imię Michael, anioła pojawia się.
Najprzyjemniejszego Szabatu.
Rabin Boaz Pash
Tłumaczenia: Daniela Malec
Dziękujemy organizacji Shavei Israel za udosteponienie tekstu
|
|
|
06.03.2009. |
|
Parsza Tecawe
(Szemot/WyjPcia 27:20 - 30:10)
Większość czytelników uważa za przesadne nagromadzenie szczegółów w tej parszy: precyzyjne wyliczenie rodzajów szat, jakie mogą nosić kapłani oraz kamieni szlachetnych, które miały się znaleźć na napierśniku najwyższego kapłana. Dlaczego w Torze znajdują się takie dziwaczne szczegóły?
Rabin Saul Berman zasugerował, że dokładność zawartych w Torze przepisów miała służyć jako zabezpieczenie przed zepsuciem. Gdyby szczegóły szat kapłana nie były opisane tak dokładnie w publicznie znanym tekście, kapłani w kolejnych pokoleniach mogliby żądać, Żydzi odziewali ich jeszcze wspanialej, jeszcze bardziej bogato. Dzięki zawarciu dokładnych instrukcji w Torze, lud wiedział dokładnie, jakie ma obowiązki wobec swoich kapłanów.
Joseph Telushkin
tłum. BK
Haftara Tecawe
(Jechezkel/Ezekiel 43:10-27)
Prorok Ezekiel zapowiedział zniszczenie Świątyni i powrót ludu żydowskiego do swojej ziemi. Odmalował również odbudowę Świątyni, której piękno i świętość będą wspanialsze niż kiedykolwiek wcześniej.
Dlaczego nadzieja na Świątynię dominuje w wyobraźni żydowskiej? Dlaczego Żydzi modlą się o jej odbudowę dzień w dzień przez setki lat? Dlaczego, nawet teraz, ludzie studiują architekturę budynku i prawa dotyczące składania ofiar?
Świątynia jest mikrokosmosem świata, który buduje judaizm. Ten budynek był poświęcony życiu. Wewnątrz nie można było walczyć. Śmierć, zwłoki, a nawet osoba, która dotykała zmarłego, nie miały wstępu do środka (Bamidbar/Liczb 19). Żaden głód ani nędza nie mogły dotknąć tego budynku. Bogatsi byli zobowiązani do tego, by zapraszać wdowy, sieroty, przybyszów i lewitów na swoje święta i celebracje (Dewarim/Powtórzonego Prawa 16:14ff).
Świątynia była miejscem moralnej czystości. Każdy, kto wchodził do środka, był pytany: "Kto powinien wstąpić na świętą górę Pana? Kto powinien być dopuszczony na święty obszar przed oblicze Boga?" (Psalm 24:3). Wchodzący powinien odpowiedzieć: "Ten, który ma czyste ręce i czyste serce, który nie przysięgał fałszywie ani nie dawał fałszywego świadectwa" (ibid.). Przed udzieleniem odpowiedzi osoba powinna naprawić wszystko, co stoi w sprzeczności z tymi słowami lub stanąć na wprost oczyszczającego ognia boskiej sprawiedliwości - aby móc znaleźć się na najświętszym miejscu na ziemi, w obecności Boga.
Oczywiście, Żydzi nie zawsze dorastali do tych oczekiwań. A Świątynia wciąż przypominała o modelu lepszego świata, o miejscu, w którym każdy staje się lepszy i wznosi się coraz wyżej dzięki obecności Boga. Niezależnie od tego, jak dalece zaszła w "kompromisach" etycznych osoba w dotychczasowym życiu, powinna powrócić do Świątyni po moralną odmowę, aby ujrzeć świat, jakim powinien i może być - świat sprawiedliwości i pokoju. Lata i wieki opresji i prześladowań spadły na Żydów, lecz sen o odrodzeniu i zbudowaniu wspólnoty na nowo nie zniknął.
Tak długo, jak ludzi potrafią marzyć o lepszym świecie, nie pogodzą się z niesprawiedliwością w świecie istniejącym. Tak długo, jak ludzie potrafią sobie wyobrazić wyzwolenie od kłamstw i małostkowości, będą starali się dotrzeć do swej lepszej cząstki. Świątynia jest teraz i w przyszłości tym miejscem, gdzie każda osoba, wszyscy ludzie i cały świat mogą się odrodzić.
Irving Greenberg
tłum. DM
|
| |
|
|
.jpg "ambas1 (2).jpg")
Kliknij obrazek
ZWIEDZANIE 