|
17.03.2012. |
966-1385
Pierwszymi, historycznie poświadczonymi Żydami na ziemiach polskich byli handlarze niewolników słowiańskich z X wieku, którzy dostarczali ich do Europy Zachodniej, a także krajów arabskich. Szlak ich wędrówek przebiegał na wschodzie przez Kijów, Itil, Morze Kaspijskie i Bucharę, na zachodzie przechodząc przez Śląsk. Jeden z nich, Ibrahim ibn Jakub, kupiec sefardyjski z kalifatu Kordowy, w 966 pozostawił pierwszy historyczny opis państwa Polan Mieszka I.
|
Czytaj całość
|
|
|
17.03.2012. |
Historia Żydów na ziemiach polskich liczy ponad tysiąc lat. Były w niej długie okresy religijnej tolerancji i pomyślnej koniunktury dla krajowej wspólnoty żydowskiej, ale również niemal całkowita eksterminacja (Holokaust) przez nazistowskie Niemcy podczas okupacji Polski.
Od czasów powstania Królestwa Polskiego w XI wieku, poprzez utworzoną w 1569 Rzeczpospolitą Obojga Narodów, Polska była jednym z najbardziej tolerancyjnych państw w Europie, stała się więc domem dla jednej z największych i najdynamiczniej rozwijających się społeczności żydowskich. Nieprzypadkowo też współcześni nazywali ówczesną Polskę rajem dla Żydów (łac. paradisus Iudaeorum), a szesnastowieczny rabin krakowski Mojżesz ben Israel Isserles podkreślał, że jeśliby Bóg nie dał Żydom Polski jako schronienia, los Izraela byłby rzeczywiście nie do zniesienia.
|
Czytaj całość
|
|
|
14.02.2012. |
Wg różnych źródeł: Farajnikte Partizaner Organizacje,
Fereinitzte Partizaner; Fareinikte Partizane Organizacie, Fareinigte Partizaner
Organizacje, Fereingte Partizaner Ofganization. W wolnym tłumaczeniu:
Zjednoczona Organizacja Partyzancka lub Zjednoczona Organizacja Partyzantów.
Jidysz: פאראייניקטע פארטיזאנער ארגאניזאציע . W skrócie -
FPO.
|
Czytaj całość
|
|
|
03.02.2012. |
Setki zdjęć polskich Żydów, rodzinne wspomnienia i relacje, listy, pamiętniki oraz inne świadectwa sprzed lat zgromadziła Fundacja Shalom na stronie www.zydzipolscy.pl. Każdy może dodać tam swoje fotografie. - Żydzi mieszkający w Australii, Stanach Zjednoczonych czy Izraelu dostają szansę odnalezienia w wirtualnej przestrzeni swoich krewnych, znajomych czy sąsiadów - podkreślają realizatorzy projektu.
|
Czytaj całość
|
|
|
|
|
14.12.2011. |
- najbardziej tajemniczy projekt w dziejach ludzkości:
Na temat futurystycznego uzbrojenia, tajnych baz,
fortyfikacji i spektakularnych planów związanych ze sposobem, w jaki Hitler i
III Rzesza mieli ostatecznie zawładnąć światem krążą legendy. Niektóre z nich
wywołują uśmiech na twarzach historyków. Ale nie brakuje też źródeł oraz
poważnych publikacji historycznych poświęconych nazistowskiej myśli inżynieryjnej,
|
Czytaj całość
|
|
|
14.12.2011. |
Subkultura kibiców piłkarskich i judaizm - czy można wyobrazić sobie
bardziej wyrazisty antagonizm? Paweł, kiedyś skinhead, budował swoją
tożsamość na nienawiści. Jednak kilka lat temu przeszedł duchową
przemianę i został ortodoksyjnym Żydem. Ten zaskakujący dokument, który
swój absurdalny tytuł zapożyczył z tekstu piosenki Marcina
Świetlickiego, uzmysławia jak sztuczne bywają podziały światopoglądowe i
jak nieprzewidywalne może być życie, skoro wszystko potrafi zmienić o
180 stopni.
|
|
|
23.11.2011. |
Drodzy czytelnicy, mamy dobrą wiadomość dla tych, którym historia Poznania jest bliska. Poprzez wieki Poznań był związany z obecnością społeczności żydowskiej na swoich terenach i coraz częściej sięgamy do żródeł, aby poznać prawdę, aby przekonać się, że ten - jak i wiele innych terenów w Polsce, był miejscem, gdzie spotykały się różne kultury, gdzie sąsiadami byli ludzie pochodzący z różnych zakątków świata, wyznający różne religie i mający również swoje małe enklawy, dla których było dosyć miejsca i wspólnej przestrzeni, aby stworzyć społeczeństwo. Do tego społeczeństwa również należeli Żydzi, których obecność na polskich ziemiach ma tysiącletnią tradycję...
|
Czytaj całość
|
|
|
17.11.2011. |
Dziś w
ramach Festiwalu Filmów Polskich w Chicago odbędzie się światowa premiera
dokumentu Michała Tkaczyńskiego "Księżyc to Żyd". W telewizji obraz
zobaczymy za tydzień. Bohater filmu dokumentalnego do 17 roku życia
reprezentował kulturę stadionu z całym jej balastem: niechęcią i nienawiścią,
wobec tego co inne - w tym również kultury żydowskiej. Kiedy nagle odkrył swoje
żydowskie korzenie, postanowił całkowicie zmienić swoje życie. Został
asystentem naczelnego rabina Polski. Scenariusz do filmu napisał Tkaczyński
wraz z bohaterem filmu Pawłem. Realizacja otrzymała dotację Polskiego Instytutu
Sztuki Filmowej. Muzykę nagrał zespół Yoda z udziałem Marcina Świetlickiego
(księżyc to Żyd - to wers z tekstu jego piosenki), Zuzy Iwańskiej oraz Marka
Pospieszalskiego.
|
Czytaj całość
|
|
|
09.11.2011. |
Konin
Żydzi pojawili się w Koninie w 1397 roku i początkowo podlegali gminie w Kaliszu. W 1504 dzierżawili komorę celną. W latach 1580-1764 podlegali gminie w Kaliszu. W 1636 roku istniała już dzielnica żydowska wokół ul. Żydowskiej. Zmarłych początkowo chowano na cmentarzu w Kaliszu, potem założono własny cmentarz na wzgórzu Czarki, a po jego zapełnieniu w 1806 roku założono nowy cmentarz. Gmina powstała prawdopodobnie na początku XVIII wieku. Synagogę zbudowano w 1776 roku, betmidrasz w 1870 roku obok synagogi, pod koniec XIX wieku chasydzidysponowali własnymi domami modlitwy (sztybłech).
|
Czytaj całość
|
|
|
08.11.2011. |
Noc kryształowa (niem. Kristallnacht, Reichskristallnacht lub Reichspogromnacht) – pogrom Żydów w hitlerowskich Niemczech, który miał miejsce w nocy z 9 na 10 listopada 1938.
Ulice niemieckich miast zostały zasypane odłamkami szkła i kryształów ze zniszczonych żydowskich mieszkań i sklepów, stąd też nazwa pogromu. Druga teoria co do nazwy mówi o "krystalizacji", czyli oczyszczeniu narodu niemieckiego z innych narodów, a przede wszystkim Żydów. Noc kryształowa była pierwszym pogromem Żydów inicjowanym przez władze państwowe, mimo że datowane są one od średniowiecza
|
Czytaj całość
|
|
|
26.10.2011. |
Do końca października w Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim oglądać można
wystawę Nasi Izraelczycy - Losy polskich Żydów w Izraelu. Prezentacja
ekspozycji w tym mieście nie jest przypadkowa. Piotrków Trybunalski był
ważnym żydowskim ośrodkiem wydawniczym znanym daleko poza granicami
państwa. Wymieniając najbardziej znanych piotrkowskich Żydów wspomnieć
należy między innymi o tak wybitnych postaciach jak...
|
Czytaj całość
|
|
|
06.09.2011. |
26 sierpnia przypadała ważna, tragiczna data w dziejach żydowskiego Poznania. Tego dnia w 1943 roku z Poznania wyjechał ostatni pociąg z Żydami więzionymi w obozie na Stadionie. Jechali nim ci, którzy przeżyli pracę w nieludzkich warunkach. Jechali do Auschwitz, a tam ginęli w komorach gazowych. Te wagony odjeżdżające w sierpniowe dni to symbol Zagłady wszystkich poznańskich Żydów. O ich wojennych losach wiemy bardzo mało. Z Poznania wyrzucono ich w grudniu 1939 r. Wrócili Żydzi w latach 1941
â 1943 jako więźniowie obozów pracy. Po zakończeniu wojny okazało się, że poznańskich Żydów przeżyła zaledwie garstka.
Przedstawiciele Gminy Żydowskiej w Poznaniu oraz mieszkańcy Poznania oddali hołd ofiarom tragedii.
|
|
|
16.04.2010. |
Pierwszy przywilej dla Żydów wydał 30 lipca 1688 r. ówczesny właściciel miasta kasztelan płocki Stefan Gembicki. Zezwalał on na osiedlanie się Żydów na wytyczonej dla nich ulicy zwanej później Żydowską (dzisiaj Poznańska).
Tam też kilkanaście lat później zbudowano drewnianą synagogę a w latach osiemdziesiątych XIX wieku murowaną. Na początku XVIII wieku wytyczono też kirkut (cmentarz żydowski). Znajdował się wówczas za miastem. Pół wieku później wokół cmentarza wytyczono działki dla osadników z Niderlandów i ulice tą nazwano Nowym Miastem.
W 1788 r. w Margoninie mieszkało 232 Żydów a w 1834 r. 483. Były wśród nich rodziny Abraham, Baruch, Cohen, Diamant, Lewi, Manase, Schocken, Simon i Spiro.
Od połowy XIX wieku następuje spadek populacji żydowskiej. W 1910 r. w Margoninie mieszka tylko 42 Żydów. W 1920 r. 16 rodzin żydowskich wybiera obywatelstwo niemieckie i opuszcza Margonin. Zostają tylko dwie rodziny Lewin i Baruch, pod koniec 1935 r. Abraham wyjadą z Margonina. Ostatni pochówek na cmentarzu żydowskim miał miejsce 6 lutego 1935 r. Pochowano wtedy 55 letnią Bertę Baruch.
Zimą 1939 r. z polecenia okupacyjnych władz niemieckich zostanie rozebrana synagoga.
|
|
|