HISTORIA Do 1939 r. Żydzi byli drugą co do wielkości mniejszością zamieszkującą miasto nad Brdą. – Bydgoszcz była pierwszym miastem, w którym Niemcy dokonali Holokaustu – twierdzi prof. Zdzisław Biegański.
Bydgoszczan pochodzenia żydowskiego zamordowanych przez Niemców podczas
okupacji upamiętnia tablica odsłonięta wczoraj u zbiegu ulic Jana
Kazimierza i Pod Blankami.
Przymocowana do ważącego ponad 8 ton głazu
znajduje się w miejscu zburzonej przez okupanta synagogi. Wkrótce pojawi
się tam szklana tablica, która przypomni jej historię.
Wykuty w granicie napis w trzech językach – polskim, hebrajskim i angielskim informuje o ponad 2000 Zydów, którzy padli ofiarą niemieckiego ludobójstwa.
O upamiętnienie bydgoskich Żydów ofiar II wojny, zwrócił się do władz miasta ocalały z Szoach Adam Aptowicz.
Człowieka można zabić, ale nie da się zniszczyć pamięci o nim mówiła - podczas uroczystego spotkania w sali im. Łochowskiego Halina Piechocka-Lipke, zastępca przewodniczącego Miejskiego Komitetu Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa.
Historię bydgoskich Żydów przypomniał prof. Zdzisław Biegański, dyrektor Instytutu Historii UKW.
Ta społeczność nigdy nie była liczna, ale wiele znaczyła – podkreślił wymieniając nazwiska kilkunastu Żydów, którzy zapisali się w dziejach miasta. Wspomniał Arona Lewina pierwszego zwierzchnika gminy wyznaniowej. Carla Blumwego, właściciela fabryki produkującej osie kolejowe i maszyny do obróbki drewna oraz Lewina Louisa Aronsona, radnego, posła do sejmu pruskiego, a przede wszystkim fundatora posągu „Łuczniczki”.
Według ostatniego spisu (1938) w Bydgoszczy mieszkało 2071 Żydów. Część opuściła miasto przed wybuchem wojny. Ci, którzy pozostali padli ofiarą zaplanowanej przez Niemców akcji „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”
Jakiś czas temu sformułowałem tezę, że Bydgoszcz była pierwszym miastem, w którym dokonał się Holokaust. Pierwszych aresztowań Niemcy dokonali już 8 września. Wielu Żydów na pewno zginęło w Tryszczynie – mówił prof. Biegański.
W uroczystościach obok władz miasta i województwa udział wzięli honorowi goście: dr Ilona Dworak-Cousin, przewodnicząca Towarzystwa Izrael-Polska wraz z mężem. Alicja Kobus, wiceprzewodnicząca Rady Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP i przewodnicząca Filii Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Poznaniu. Małgorzata i Aleksander Imas, reprezentujący Zarząd Gminy Żydowskiej w Poznaniu oraz Adam Bauszkiewicz z Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów.
(HAS)
W uroczystościach wzięli udział przedstawiciele organizacji żydowskich w Polsce i w Izraelu. Na zdjęciu Alicja Kobus (z lewej), dr Ilona Dworak-Cousin i Aleksander Imas.
Źródło: Gazeta Pomorska 20.09.2012
|