Do święta Pesach roku 5772 (2012) pozostały mniej niż tydzień
Seder (pierwszy z dwóch w diasporze) przypada wieczorem (leil haseder) dnia 6 kwietnia, a zapalenie świec powinno nastąpić 18 minut przed zachodem słońca.
Do sederu należy starannie się przygotować.
W tym celu warto zapoznać się odpowiednio wcześnie i dokładnie z Hagadą na Pesach, albo - co najmniej - powtórzyć sobie spokojnie wszystkie etapy sederu i kolejne czynności.

 Przypominamy więc Czytelnikom, że na naszej stronie /the 614 commandent/ znajduje się wersja Hagady na Pesach (hebrajski i polski) z roku 1927, a także nowe tłumaczenie z bardzo precyzyjnym opisem sederu, które jest do pobrania  i wydrukowania tutaj    i  tutaj.

Hagada jest książką zawierającą opis sederu – uroczystej wieczerzy w pierwszy dzień Pesach (w diasporze – w dwa pierwsze dni tego święta). Hagada znaczy „opowieść”, „opowiadanie” i jej odczytanie podczas sederu jest wypełnieniem przykazania opowiedzenia synowi (wehigadta lewincha) o Wyjściu z Egiptu (sipur Jecijat Micrajim). Wyjście z niewoli egipskiej jest jednym z fundamentów judaizmu i wspomina się je w modlitwach każdego dnia, także w najważniejszej modlitwie Szema Jisrael. Jednak w święto Pesach wymagane jest zrobienie tego w szczególny sposób i najistotniejsze jest przekazanie wiedzy o Wyjściu nowym pokoleniom i to niecodzienną metodą.

Hagada, która powstała – w formie zbliżonej do dzisiejszej – prawdopodobnie w końcu II lub na początku III wieku n.e., zawiera dokładne instrukcje przekazywania tej wiedzy, wplecione w opowieść o Wyjściu. Opowiada i jest jednocześnie „scenariuszem” pewnego rodzaju domowego teatru, w którym dzieciom przypisana jest aktywna rola (między innymi zadawanie pytań, „kradzież” lub poszukiwanie afikomanu, czyli symbolicznego deseru z macy, itd.). Skłania do stawiania pytań, odpowiada na nie i informuje. Wzbudza zainteresowanie i ciekawość, buduje wyjątkowy nastrój i tajemniczość.

Trudno przecenić rolę Hagady. Po ponad trzech tysiącach dwustu latach od wyjścia z niewoli egipskiej prawie każdy Żyd wie, co było powodem niewoli, jak odzyskana została wolność, jakie wydarzenia ją poprzedziły, jak wyglądało opuszczenie Egiptu, którego dnia to nastąpiło, co jedzono w tym czasie, jakie było zachowanie uciekinierów, kto nimi kierował, jakie trudności i konflikty czekały na nich w czasie wędrówki przez pustynię.

Wszystko to, w znacznym stopniu, dzięki Hagadzie.

Narody nieposiadające odpowiednika Hagady i rytuału przypominającego i nauczającego o ich korzeniach – nie mają, niestety, najczęściej pojęcia skąd, kiedy i dlaczego wzięły się tam, gdzie są.

Ilu Amerykanów spotkanych przypadkowo na ulicy byłoby w stanie opisać tak szczegółowo początki pojawienia się ich europejskich przodków na nowym kontynencie (którzy też przybywali tam często w ucieczce przed prześladowaniami, zwłaszcza z powodów religijnych), choć od tego momentu minęło przecież zaledwie kilkaset lat?

Hagada na Pesach jest najpopularniejszą publikacją żydowską. Najstarszy zachowany egzemplarz pochodzi z X wieku, a pierwsze drukowane Hagady – z lat osiemdziesiątych XV wieku (Włochy).


Czy tekstu Hagady na Pesach lepiej jest słuchać po polsku, czy po hebrajsku, jeżeli hebrajski zna się gorzej niż polski?


Każde słowo Hagady powinno być zrozumiałe. Micwa wysłuchania opowieści o wyprowadzeniu Żydów z Egiptu (Jecijat Micrajim) nie jest wypełniona, jeżeli nie rozumie się treści Hagady. Dlatego w czasie sederu (15 dnia nisan) konieczne jest wysłuchanie Hagady w tym języku, który rozumie się lepiej. Właśnie z tego powodu Hagada jest tłumaczona na ogromną liczbę języków. Istnieją ponad trzy tysiące Hagad pesachowych.

Zasadnicza historia pozostaje we wszystkich Hagadach ta sama, ale – w zależności przede wszystkim od religijnych, światopoglądowych i filozoficznych różnic wewnątrz szeroko pojmowanego judaizmu – Hagady te różnią się od siebie zawartością i układem tekstów. Istnieją Hagady judaizmu ortodoksyjnego, rekonstrukcjonistycznego, konserwatywnego, reformowanego, humanistycznego. Różnice pomiędzy nimi wynikają z odmiennych sposobów wydobywania sensu historii Wyjścia, które odzwierciedlają w pewnym stopniu odmienność tych nurtów.

Powstawały i powstają także Hagady przeznaczone dla konkretnych czytelników: np. dla żołnierzy izraelskich, dla żołnierzy żydowskich w armii amerykańskiej, dla Żydów syjonistycznych – religijnych i świeckich, dla Żydów w kibucach, a nawet podobno Hagady dla Żydów-ateistów, w których nie pojawia się słowo „Bóg”. I ciągle powstają nowe Hagady, często opracowywane np. przez indywidualnych rabinów dla ich synagog.

/zrodlo: the 614 commandment i FŻP/