Czym różni się Beit Warszawa od Gminy w Warszawie? Czy Gmina Wyznaniowa Żydowska jest tylko dla ortodoksyjnych Żydów? Ile gmin żydowskich jest w Warszawie? Jaką rolę w środowisku żydowskim pełni Chabad Lubawich? Co to jest TSKŻ? - takie i inne pytania są nam ostatnio coraz częściej zadawane. Aby ułatwić zrozumienie relacji pomiędzy organizacjami żydowskimi działającymi w stolicy (i nie tylko), postanowiliśmy je pokrótce opisać.

Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie

      Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie jest jedną z ośmiu gmin skupionych w Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP. Została reaktywowana jesienią 1997 roku i działa w oparciu o ustawę z dnia 20 lutego 1997 r. „O stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczpospolitej Polskiej”. Nawiązuje do formuły przedwojennej Gminy Żydowskiej, a więc realizuje misję samorządu żydowskiego. Co ważne: członkiem Gminy może zostać każdy - niezależnie od stopnia religijności - kto ma pochodzenie żydowskie. Jest ono o tyle istotne, że na podstawie ustawy osoby należące do gmin mają np. prawo do zwolnień od pracy lub nauki w święta żydowskie. Fałszywe jest więc stwierdzenie, że gmina jest ortodoksyjna. Jednocześnie członkowie Gminy mogą należeć do innych stowarzyszeń i organizacji żydowskich, z wyjątkiem innych związków wyznaniowych. W związku z ustawą o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich Gmina otacza opieką cmentarze żydowskie oraz inne miejsca związane ze spuścizną kultury i religii żydowskiej na terenie jej działania. Gmina prowadzi liczne projekty edukacyjne i kulturalne w Warszawie i na terenie swojego działania, oraz projekty nastawione na tworzenie społeczeństwa otwartego, tolerancji i praw człowieka. Członków Gminy obejmuje system pomocy społecznej, udzielanej osobom, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej oraz ofiarom Holocaustu. Pomoc dociera również do osób nagrodzonych medalem „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”. Jej forma może być różna: rzeczowa lub finansowa, Gmina może zapewnić też poradnictwo prawne, lekarstwa lub pomoc wolontariuszy.

www.warszawa.jewish.org.pl


Towarzystwo Społeczno – Kulturalne Żydów

      TSKŻ to świecka organizacja żydowska powstała w 1950 roku z połączenia Centralnego Komitetu Żydów Polskich i Żydowskiego Towarzystwa Kultury. Obecnie liczy około 2700 członków. Główne cele stowarzyszenia to integracja środowiska żydowskiego, działalność w obszarze kultury żydowskiej i języka jidysz oraz budowanie dobrych relacji polsko-żydowskich. Zarząd Główny ma siedzibę w Warszawie, a w 17 większych miastach Polski są oddziały Stowarzyszenia. Dzięki dotacji Minstra Spraw Wewnętrznych i Administracji, wydaje pismo „Słowo Żydowskie – Dos Jidysze Wort” w językach polskim i jidysz. Jest także członkiem Europejskiego i Światowego Kongresu Żydów oraz współpracuje z innymi organizacjami żydowskimi i polskimi. W Otwocku pod Warszawą stowarzyszenie posiada własny ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy „Śródborowianka”.

www.tskz.pl


Beit Warszawa

      Stowarzyszenie kultury żydowskiej założone zostało w 1999 roku, a zarejestrowane w sądzie w marcu 2002 roku jako Towarzystwo Kultury Żydowskiej Beit Warszawa. Członkiem stowarzyszenia może zostać każdy, bez względu na pochodzenie. Warunkiem jest ukończenie 18 roku życia, wypełnienie i podpisanie deklaracji członkowskiej popartej przez dwóch członków Zarządu Beit Warszawa oraz wpłacenie składki członkowskiej. Beit nie jest więc gminą żydowską, a jedynie organizacją zrzeszającą grupę ludzi o podobnych zainteresowaniach i celach. Prowadzi m.in. własną synagogę z której korzystają wierzący członkowie stowarzyszenia - gdyż zgodnie z ustawą o gwarancjach wolności i sumienia z 1989 roku wpis do rejestru kościołów i związków wyznaniowych nie jest warunkiem koniecznym do wyznawania i szerzenia wiary religijnej. Beit Warszawa zatrudnia dwóch rabinów, jednak żaden z nich nie jest członkiem rabinatu polskiego.

www.beit.org.pl


Chabad Lubawicz

      Ruch Chabad-Lubawicz powstał przed 250 laty w rosyjskiej miejscowości Lubawicze. Jest to odłam chasydyzmu - jednego z nurtów istniejących w judaizmie od ok. 350 lat. Chabad-Lubawicz ma swoich wyznawców i ośrodki w wielu krajach. Jego główna siedziba mieści się w Nowym Jorku. Przedstawiciele ruchu w Polsce pochodzą z USA i Izraela, a sama organizacja jest zarejestrowana jako Fundacja Chai. Chabad prowadzi działalność na rzecz środowiska żydowskiego i współpracuje z częścią Gmin Żydowskich w Polsce. W Warszawie ma m.in. swoją synagogę, mykwę (łaźnię rytualną) i zatrudnia rabinów. Tworzy również centra edukacyjne oraz szkoły rabinackie, w których kształcą się chasydzi przybyli z różnych stron świata.

www.chabad.org.pl

Tak więc wszystkie wymienione organizacje działają na zupełnie różnych podstawach prawnych. Każda ma swoje zadania i cele do wypełnienia. Czasem różne, jednak bardzo często do siebie podobne, szczególnie na polu edukacji i kultury. Członkowie Gminy uczestniczą w wydarzeniach i świętach organizowanych czy to przez TSKŻ, Beit Warszawa, czy przez Chabad Lubawicz. Ważne jest, że taka różnorodność działań i ruchów pomaga w rozwoju szeroko pojętego życia żydowskiego w naszym kraju.

Anna Grzegorzewska