Żałoba (awelut) obchodzona jest przez mężczyzn i przez
kobiety. Żałobę należy, według zasad halachy, obchodzić po śmierci siedmiu
osób: ojca, matki, syna, córki, brata (w tym przyrodniego), siostry (w tym
przyrodniej), męża (żony). Osoba, która jest zobowiązana według żydowskiego prawa religijnego do
przestrzegania żałoby, nazywa się onen.
Okres od dowiedzenia się o śmierci bliskiej osoby do jej
pogrzebu – to aninut. Pierwszy etap żałoby to sziwa (dosłownie „siedem”) –
okres trwający, jak sama nazwa wskazuje, siedem dni od pogrzebu (ściśle mówiąc,
od zasypania grobu ziemią). Żałobnicy przebywają razem w jednym miejscu
(najczęściej w mieszkaniu najbliższego krewnego osoby zmarłej). Powinni
siedzieć na niższych niż zwykle krzesłach. Wykonywanie wielu czynności jest im
zakazane. Między innymi: nie wolno im nosić skórzanych butów, nie mogą
wykonywać niektórych prac domowych, np. prania i prasowania; nie wolno im kąpać
się dla przyjemności i używać do mycia ciepłej wody. W tym okresie halacha
zakazuje również obcinania włosów, golenia się, obcinania paznokci, używania
perfum i większości kosmetyków. Nie wolno również mieć kontaktów seksualnych.
Nie wolno pracować. Nie jest także dozwolone wkładanie nowych, dotąd
nieużywanych strojów. Wchodząc do domu, gdzie trwa sziwa, nie należy pozdrawiać
obecnych tam osób, nie należy się z nimi witać, żegnać ani rozpoczynać z nimi
rozmowy. Natomiast wychodząc z domu żałoby należy powiedzieć: HaMakom jenachem
otcha betoch szear awlej Cijon weJeruszalajim („Niech Bóg Wszechmogący pocieszy
ciebie i innych, którzy opłakują Syjon i Jerozolimę”).
Po siedmiu dniach, rozpoczyna się drugi okres żałoby, zwany szloszim (dosłownie
„trzydzieści”), trwający od dnia zakończenia sziwy do trzydziestego dnia po
pogrzebie. W tym czasie zabronione jest między innymi strzyżenie i golenie,
obcinanie paznokci, branie kąpieli dla przyjemności, noszenie świeżo wypranych
i wyprasowanych ubrań, uczestniczenie w uroczystościach i zebraniach
towarzyskich oraz żenienie się i wychodzenie za mąż.
Trzeci okres żałoby zwany szneim asar chodesz („dwanaście miesięcy”) lub – ogólnie
- awelut i trwający rok, obchodzony jest wyłącznie po śmierci ojca lub matki. W
tym okresie zakazane jest, między innymi, branie udziału w uroczystościach
weselnych oraz słuchanie muzyki, chodzenie do teatru i kina. Nie wolno także
przebywać w towarzystwie więcej niż dwu osób, aby unikać przyjemności (simchat
mereim), których dostarczają kontakty z przyjaciółmi.
/Paweł Jędrzejewski/
|