Trefny i koszerny |
odpowiedź :
„Koszerny” (z hebrajskiego: kaszer) znaczy dosłownie „odpowiedni”, „pasujący”, „właściwy”. Odpowiedni ze względu na przepisy kaszrutu (kaszrusu כַּשְׁרוּת), czyli zbioru zasad dotyczących przede wszystkim żywności, choć nie tylko
Opozycją słowa „koszerny” jest słowo trejf [z hebrajskiego terefah טְרֵפָה]
(w spolszczeniu: „trefny”), dosłownie „rozszarpany [przez
drapieżnika]”, co odnosiło się do rozszarpanego zwierzęcia, które było z
tego powodu niekoszerne. Przymiotnik ten oznacza, że produkt nie nadaje się do jedzenia, ponieważ nie spełnia wymagań żydowskiego prawa religijnego.
Gdyby
starać się sprowadzić skomplikowane i szczegółowe zasady koszerności do
jakiegoś wspólnego mianownika, to być może najbardziej logiczną
odpowiedzią, choć nieobejmującą wszystkich reguł i przypadków, okazałoby
się pójście tropem symbolicznej opozycji pomiędzy życiem a śmiercią.
Zwierzęta, których mięso jest koszerne, muszą mieć rozdwojone kopyto i muszą być przeżuwaczami. Taka
reguła eliminuje wszelkie drapieżniki, wszystkie zwierzęta zabijające
inne zwierzęta, wszystkie zwierzęta karmiące się mięsem (mające
jakikolwiek kontakt ze śmiercią innych stworzeń) – pozostają poczciwe
krowy, owce, kozy, sarny, jelenie, daniele (koszerna jest również żyrafa, wymieniona w Torze, ale nie ma tradycji jedzenia jej mięsa).
Ptaki, które są koszerne, z zasady nie mogą być ptakami drapieżnymi ani spożywającymi padlinę
(analogicznie – wykluczenie kontaktu ze śmiercią). [Dodatkowo są to
ptaki, których jedzenie jest uzasadnione tradycją (kury, kaczki, gęsi,
perliczki, indyki).]
Ponadto istnieje zakaz mieszania, a nawet jakiejkolwiek styczności potraw mlecznych z mięsnymi.
Znów symbolika wydaje się tu kluczem: mleko jest symbolem życia; mięso –
będąc mięsem martwego zwierzęcia – oczywiście symbolizuje śmierć.
W
języku polskim „koszerny” pojawia się wyłącznie w węższym znaczeniu:
właśnie dotyczącym religijnego prawa żydowskiego. W języku angielskim
słowo kosher weszło do mowy potocznej i określa
jakikolwiek przedmiot, który jest dozwolony, autentyczny, prawdziwy,
legalny. Natomiast w języku polskim słowo „trefny” oznacza przedmiot,
którego pochodzenie jest nielegalne.
/Paweł Jędrzejewski, the 614 commandment society/
|
Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl