Judaizm kładzie olbrzymi nacisk na odpowiednie traktowanie zwierząt.
Niepotrzebne okrucieństwo wobec zwierząt jest ściśle zabronione, a w
wielu przypadkach zwierzętom przypisuje się taki sam stopień
wrażliwości, co ludziom.
Tora nie stwierdza jednoznacznie czy zwierzęta są w stanie
doświadczać fizycznego lub psychicznego bólu, tak jak ludzie. Judaizm jednak
zawsze widział związek pomiędzy tym w jaki sposób jednostka traktuje zwierzęta,
a w jaki istoty ludzkie. Osoba okazująca okrucieństwo wobec bezbronnego
zwierzęcia będzie bez cienia wątpliwości okrutna wobec bezbronnych ludzi. Osoba
troszcząca się o los najmniejszych istot natomiast, niewątpliwie zaopiekuje się
bliźnim.
Jakub, Mojżesz i Dawid byli pasterzami, ludźmi, którym los
zwierząt leżał na sercu. Talmud dokładnie oświadcza, iż Mojżesz został wybrany
do wypełnienia swojej misji ze względu na swoją umiejętność zapewniania opieki
zwierzętom. Podobnie Rebeka została obrana żoną Izaaka ze względu na jej troskę
dla zwierząt. Gdy sługa Abrahama poprosił o wodę dla siebie, zaofiarowała
napoić także jego wielbłądy, w ten właśnie sposób dowodząc swojej wartości jako
żony.
Z drugiej strony, dwóch myśliwych w Biblii, Nimrod i Essau, zostało
odmalowanych jako nikczemnicy. Wielki rabin, który był nieczuły na strach
cielęcia prowadzonego na rzeź został ukarany latami bólu.
Tora nadaje ludzkości wyższość nad zwierzętami oraz prawo do używania zwierząt
do zaspokajania zasadnych potrzeb. Mięso zwierzęce może być spożywane, skóry
używane mogą być w celu tworzenia i noszenia odzieży - sama Tora musi być
spisana na pergaminie, więc na wyprawionej skórze. Zezwala się jednakże na
czynienie ze zwierząt takiego pożytku jedynie wtedy, gdy jest to zasadna,
słuszna potrzeba, a i wtedy należy dokonać tego w sposób taki, aby możliwie najbardziej
oszczędzić zwierzęciu cierpienia. Ubój koszerny został w ten sposób ustalony,
aby był tak szybki i bezbolesny jak to jest możliwe, a jeżeli dzieje się coś,
co może zaboleć (szczerba, czy stępione ostrze), to mięso nie może zostać
spożyte. Polowanie jako sport jest ściśle zabronione, a polowanie, czy
zastawianie sideł jest dozwolone jedynie na rzecz słusznych potrzeb i tylko
wtedy, gdy jest to zrobione w sposób możliwie najmniej bolesny. Prawa odnoszące
się do traktowania zwierząt nazywane są Tzar Baalei Chayim, zakaz okrucieństwa
wobec zwierząt.
Według prawa żydowskiego, niektóre prawa tyczące się zwierząt w taki sam sposób
odnoszą się do ludzi. Zwierzęta mają odpoczywać w Szabat, tak jak ludzie.
Zabrania się nakładania kagańca osłowi, podczas jego pracy na polu, żeby mógł
skubać paszę, tak samo jak trzeba pozwolić pracującym ludziom spożywać
owoce swojej pracy.
Kilka przykazań ściśle ilustruje troskę o cierpienie psychiczne i fizyczne
odczuwane przez zwierzęta. Nie wolno orać pola, używając w tym celu zwierząt
różnych gatunków, jako że byłoby to dla nich ciężarem. Nakazane jest aby ulżyć
zwierzętom w cierpieniu, nawet jeśli ich właściciel jest osobą nie znaną, lub
nawet gdy są one bezpańskie. Nie wolno zabijać zwierzęcia w tym samym dniu, co
jego małe. Co więcej istnieje szczególny nakaz odesłania ptasiej matki w
momencie zabierania jej jaj ze względu na potencjalnie zagrożoną psychikę
zwierzęcia. Praktycznie, Tora oznajmia, iż ten, który odeśle ptasią matkę,
zostanie nagrodzony długim życiem, dokładnie taką samą nagrodą, jaka jest
przewidziana za szanowanie swojej matki i ojca. Powinno to choć w namiastce
zobrazować wagę tego prawa.
Wolno nam pogwałcić prawa Szabatu w pewnej mierze w celu uratowania cierpiącego
zwierzęcia, czy takiego, którego życie jest zagrożone.
W Talmudzie, rabini nakładają na każdego zobowiązanie, że nie wolno zakupić
zwierzęcia, chyba że postanowi się je karmić, z zastrzeżeniem, iż należy karmić
swoje zwierzęta przed sobą samym.
Zwierzęta domowe
Prawo żydowskie nie zakazuje trzymania zwierząt domowych. Rzeczywiście, wielu
Żydów ma psy, koty lub innych ulubieńców.
Tak jak w przypadku innych zwierząt, wymaga się karmić je przed nami samymi
oraz zobowiązać się do karmienia ich zanim się jeszcze na nie zdecydujemy.
Również, tak jak w przypadku pozostałych zwierząt, zwierzętom domowym
przysługuje odpoczynek w Szabat. Nie należy więc wykorzystywać psa do
przyniesienia nam gazety w Szabat, itd.
Według tego, czego dowiedziałem się w miarę swoich możliwości, dozwolone jest
karmienie zwierząt pokarmem niekoszernym. Z tego, co zrozumiałem, można używać
produktów pochodzących ze zwierząt niekoszernych dopóty, dopóki się tych
produktów nie spożywa. Przykładowo, używanie zawierającej niekoszerne składniki
pasty do zębów, o ile się jej nie przeznacza do spożycia jest dopuszczalne.
Podobnie, wolno karmić zwierzęta potrawami niekoszernymi dopóty, dopóki sami
ich nie jemy.
Prawa Pesach są nieco bardziej szczegółow. Podczas Pesach niedozwolone jest
spożywanie jakichkolwiek chamecu (produktów ze sfermentowanych ziaren) we
własnym domu, jak również czerpania jakichkolwiek korzyści z chamecu. Stąd, nie
wolno karmić chamecem także swoich zwierząt. Należy swojego ulubieńca nakarmić
czymś, co nie zawiera sfermentowanego ziarna (np.: 100%-owa wołowina dla
psów, resztki ze stołu koszernych potraw pesachowych, lub posiłek z macy
dla ryb czy gryzoni). Można również tymczasowo odsprzedać zwierzę osobie, która
nie jest Żydem, podobnie jak sprzedaje się na czas trwania święta swoje garnki
i patelnie.
Ubezpładnianie zwierząt stanowi akt pogwałcenia prawa żydowskiego. Tora
zakazuje Żydom kastracji samców wszystkich gatunków. Mimo, że prawo to nie
odnosi się do kwestii kastracji samic, czyn taki zakazany jest przez ogólne
prawa tyczące się zbędnych aktów okrucieństwa wobec zwierząt.
Gwałtem na ogólnym zakazie okrucieństwa wobec zwierząt jest zmienianie ich cech
fizycznych w jakikolwiek sposób, chyba że postępuje się w ten sposób w dobrej
wierze i jest to racjonalnie uzasadnione. Na przykład pozbawianie kotów pazurów,
czy skracanie uszu lub ogona psom jest zakazane.
Źródło: T. R. Rich - JewFAQ
|