W wersji zapisanej w księdze Szemot i ogłoszonej pod górą Synaj, czytamy: „Pamiętaj [stale] o dniu Szabatu, aby go uświęcać. (...) Bo w sześć dni Bóg uczynił niebo i ziemię, morze i wszystko, co w nim jest i odpoczął w siódmym dniu” (20, 8-11).

    Natomiast w księdze Dewarim uzasadnienie tego samego przykazania jest już inne: „Przestrzegaj dnia Szabatu, aby go uświęcać (...). I pamiętaj, że niewolnikiem byłeś w ziemi Micrajim, gdy Bóg, twój Bóg, wywiódł cię stamtąd silną ręką i wyciągniętym ramieniem, [abyście Mu służyli]. Dlatego Bóg, twój Bóg nakazał ci, żebyś zachowywał Szabat” (5, 12 i 15).


Pierwsze uzasadnienie wzywa – nakazując pamiętanie o Szabacie – do naśladowania Boga. Człowiek ma być bowiem kreatorem, a nie wyrobnikiem. Po sześciu dniach pracy – ma poczuć smak „świata, który ma nadejść”, smak Ery Mesjańskiej; musi zaprzestać tego, co fizyczne, aby skupić się na tym, co duchowe.

Drugie uzasadnienie wzywa do odrzucenia niewolnictwa. Niewolnik w Egipcie nie obchodzi Szabatu. Nie pozwala mu na to jego właściciel. Bóg wyprowadził Żydów z Egiptu. Ale przecież ktoś, także dziś - w roku 2011, ponad 3250 lat od czasów egipskiej niewoli, kto pracuje siedem dni w tygodniu – nawet z własnego wyboru – również jest niewolnikiem. Nawet jeżeli dostaje za to podwójną czy potrójną stawkę, jest po prostu dobrze płatnym, ale wciąż niewolnikiem.

Tylko wolny człowiek może obchodzić Szabat. Wyprowadzenie Żydów z niewoli egipskiej było daniem wolności na zawsze, stąd nakaz wiecznego „przestrzegania Szabatu”. Było jednocześnie wstępem do dania Prawa, czyli systemu zasad etycznych, którego podstawą jest właśnie Dziesięć Oświadczeń. Te zasady etyczne [których podstawą jest zasada kochania bliźniego jak samego siebie] dają człowiekowi szansę na uwolnienie się od ograniczeń własnej, egoistycznej natury.

Podsumowując: uzasadnienia Szabatu – fundamentalnie istotnego w judaizmie święta – odwołują się do dwóch najważniejszych celów-aspektów istoty ludzkiej. Ideałem jest tu człowiek jako twórca, wzorujący się w swoim postępowaniu na Bogu – czyli dążący do świętości, i człowiek jako istota wolna, a więc jednocześnie etyczna, czyniąca dobro.

W obu przypadkach przykazanie zobowiązujące człowieka do przestrzegania Szabatu chce go uczynić lepszym, doskonalszym. Wolnym, etycznym twórcą.

Dążenie do świętości i czynienie dobra (jako atrybuty człowieka wolnego) – najważniejsze, według judaizmu, cele człowieka i główny sens jego istnienia – powiązane są ściśle (jak widać na powyższym przykładzie) właśnie z historią Stworzenia i Wyjścia.

Tora mówi, że Szabat jest „dla Boga”.

Dlaczego?

Przez całe sześć dni tygodnia człowiek skupia się na tym, czym człowiek chciałby być. Jednak w Szabat człowiek skupia się na tym, czym Bóg chciałby, aby był człowiek.

/the 614 commandment/

zdjecie: wikipedia/