Od tysięcy lat judaizm nie przeciwstawia się rozwodom. Zawsze były one akceptowane, aczkolwiek traktowane jako zło konieczne. Judaizm utrzymuje, że lepiej by para się rozeszła, niż żyła razem w ciągłym konflikcie i niechęci. Zgodnie z prawem żydowskim mężczyzna może rozwieść się z kobieta z dowolnego powodu. Lub bez powodu. Talmud głosi, ze do rozwodu może dojść, gdy żona źle przyrządziła kolację lub po prostu dlatego, że mężowi podoba się bardziej inna kobieta. Zgoda kobiety na rozwód nie jest konieczna. W niektórych okolicznościach prawo żydowskie nakazuje rozwód: kiedy żona przyznaje się do zdrady mąż musi od niej odejść, nawet jeśli byłby skłonny jej przebaczyć. Nie znaczy to jednak, ze judaizm lekceważy rozwody.
Wiele aspektów prawa żydowskiego zniechęca do rozwodów. Szczegóły procedury rozwodowej są bardzo skomplikowane i ścisłe. Poza przypadkiem cudzołóstwa żony, mężczyzna decydujący się na rozwód zobowiązany jest do zapłacenia żonie znacznej sumy pieniędzy, której wysokość jest określona w ketubie (kontrakcie małżeńskim). Ponadto prawo żydowskie zakazuje mężczyźnie ponownego poślubienia byłej żony, jeśli była po rozwodzie żoną innego mężczyzny. Kohen nie może nigdy poślubić rozwódki.
Zgodnie z Torą aktu rozwodu dokonuje się po prostu przez napisanie listu rozwodowego, doręczenie go żonie i odesłanie jej. By odwieźć mężów od pochopnej, nieprzemyślanej decyzji rabini ustalili złożone zasady dotyczące procesu spisywania dokumentu, dostarczania go i przyjmowania. Każdy rozwód musi być konsultowany ze znawcą problematyki rozwodowej.
Zgodnie z Talmudem dokument nazywany jest sefer kritut (przesunięcie zerwania), dziś określa się go zwykle mianem daru. Nie formułuje się go terminach negatywnych. W tradycyjny tekście nie kładzie się nacisku na zerwanie związku ani nie podaje szczegółowych przyczyn rozstania. Stwierdza się w nim raczej, że kobieta staje się wolna i może wyjść za mąż za innego mężczyznę.
Mąż nie musi osobiście doręczać żonie listu rozwodowego. Jeśli para nie może się spotkać lub z jakiś przyczyn nie jest to wskazane, - list można dostarczyć przez posłańca.
Należy podkreślić, że cywilny rozwód nie jest wystarczający by rozwiązać żydowskie małżeństwo. W oczach prawa żydowskiego para pozostaje małżeństwem dopóki żona nie otrzyma listu rozwodowego. Stanowi to istotny problem, ponieważ wielu żydów liberalnych uznaje małżeństwa religijne, ale nie godzi się na religijne rozwody. Wobec tego, jeśli kobieta ponownie wyjdzie za mąż, jej drugie małżeństwo jest postrzegana jako cudzołożne a jej dzieci są mamzerim (dziećmi z nieprawego łoża).
W sferze uprawnień związanych z rozwodem mąż i żona nie są równouprawnieni. Zgodnie z Talmudem tylko mąż może zainicjować rozwód a żona nie może się mu sprzeciwić. Z czasem autorytety rabiniczne uczyniły krok w kierunku osłabienia władzy męża w tej kwestii, zabraniając mu rozwodu jeśli żona nie wyrazi nań zgody. Ponadto sąd rabiniczny może zmusić mężczyznę do rozwodu w pewnych okolicznościach: jeśli budzi fizyczną odrazę z powodów zdrowotnych, jeżeli naruszy lub zaniedba swe obowiązki względem żony (obowiązek dostarczenia żonie jedzenia, ubrania i satysfakcji seksualnej), lub też jak utrzymują niektórzy - jeśli potrzeby seksualne małżonków są rozbieżne.
Ze szczególnym problemem mamy do czynienia jeśli mąż znika, porzuca żonę lub zaginie lecz nie ma wystarczających dowodów jego śmierci. Zgodnie z prawem żydowskim inicjatorem rozwodu może być jedynie mąż, toteż jeśli zaginie nie można go zmusić, by rozwiódł się z żoną, więc kobieta nie może ponownie wyjść za mąż. Kobietę znajdującą się w takiej sytuacji nazywa się agunah (dosłownie: zakotwiczoną). By obejść ten problem rabini uzgodnili, że można pozwolić kobiecie na ponowne zamążpójście, z którym jednak wiąże się ryzyko małżeństwa cudzołożnego (które jest poważnym występkiem i które może rzutować na status potomków danej pary) jeśli pierwszy mąż powróci. Problem ten nie został definitywnie rozstrzygnięty.
By zapobiec komplikacjom tego rodzaju w wielu społecznościach przyjął się zwyczaj, że jeśli mąż wyrusza wojnę wręcza żonie list rozwodowy, aby jeśliby nie powróci a jego ciało nie zostało odnalezione żona nie stała się agunah.
Źródło: JewFAQ
|