Dennis Prager

Nie należy mylić poglądów wyznawanych przez Żydów lub chrześcijan z wartościami judeochrześcijańskimi. Wielu Żydów jak i chrześcijan, w tym wielu szczerze religijnych, zajmuje czasami stanowiska stojące w sprzeczności z biblijnymi wartościami judeochrześcijańskimi, które na potrzeby niniejszego artykułu określmy, w skrócie, jako oparte na Starym Testamencie wartości wyznawane przez chrześcijan, zwłaszcza chrześcijan amerykańskich.

Jaskrawym przykładem tej sprzeczności jest postawa wobec kary śmierci dla morderców. Wielu Żydów i chrześcijan uważa, ze w ogóle nie powinno się odbierać mordercom życia, ponieważ jest to nie tylko etycznie złe, ale i sprzeczne z żydowskim czy chrześcijańskim światopoglądem.

Przeciwni karze śmierci wyznawcy judaizmu powołują się na Talmud (zaraz po Torze, najważniejszy tekst religijny judaizmu), którego rozstrzygnięcia na ogół przeciwne są jej stosowaniu; chrześcijanie denominacji protestanckich przytaczają zazwyczaj na poparcie swoich poglądów słowa Jezusa o miłości do nieprzyjaciół; zaś katoliccy przeciwnicy kary śmierci odwołują się do opinii niedawno zmarłego papieża Jana Pawła II oraz wielu kardynałów i biskupów, którzy - choć nie przeczą nauce Kościoła o dopuszczalności ukarania mordercy śmiercią przez państwo - w przeważającej mierze przeciwni są praktycznemu stosowaniu najwyższego wymiaru kary.

A jednak idea nakazująca mordercy zapłacić za dokonany czyn własnym życiem stanowi jedną z centralnych wartości etycznych Starego Testamentu. W rzeczy samej ukaranie mordercy śmiercią jest jedynym prawem, które pojawia się we wszystkich pięciu Księgach Mojżeszowych stanowiących Torę. Jest to szczególnie godne uwagi, zważywszy jak nieliczne prawa zawarte są w pierwszej księdze Tory, Księdze Rodzaju.

Kiedy Bóg zawiera przymierze z Noem po oczyszczeniu świata przez wody potopu, ogłasza fundamentalną wartość etyczną stanowiącą zarazem prawo podtrzymujące cywilizację: "Jeśli kto przeleje krew ludzką, przez ludzi ma być przelana krew jego, bo człowiek został stworzony na obraz Boga". To samo prawo zostaje powtórzone w Księdze Wyjścia, Księdze Kapłańskiej, Księdze Liczb i Księdze Powtórzonego Prawa.

Gdy mordercom pozwala się pozostać przy życiu, spada waga morderstwa jako przestępstwa, a w konsekwencji także wartość życia ludzkiego. Jest to nie tylko judeochrześcijański (oparty na Piśmie Świętym) punkt widzenia, ale zwykły zdrowy rozsądek. Kara za przestępstwo ma stanowić informację dla społeczeństwa, jak ogromne jest to przestępstwo. Co za tym idzie, społeczeństwo, które pozostawia wszystkich morderców przy życiu, uważa morderstwo za czyn mniej przerażający, niż społeczeństwo, które pozbawia mordercę życia.

Niektórzy twierdzą, że to właśnie uznanie wartości życia ludzkiego nakazuje im sprzeciwiać się uśmierceniu mordercy. Argumentują przy tym, że nie można nauczać, iz zabijanie jest złe - zabijając. Jednak podążając za tym tokiem myślenia, dojdziemy do wniosku, ze nie można przekonać złodzieja o niedopuszczalności kradzieży odbierając mu ukradzione pieniądze, ani porywacza o niemoralności jego czynu przez porwanie go, czyli uwięzienie.

W świetle Pięcioksięgu, zasadniczego źródła wartości judeochrześcijańskich, morderstwo jest największym grzechem: nieuzasadniony etycznie przelew krwi ludzkiej (w przeciwieństwie do uzasadnionego np. w samoobronie lub podczas wojny) staje się przyczyną skażenia świata. Dlatego właśnie w myśl Tory nawet zwierzę, które zabiło człowieka, powinno zostać uśmiercone. Prawo to nie ma na celu ukarania zwierzęcia, które jako pozbawione wolnej woli nie może ponosić moralnej odpowiedzialności; nie ma też ono nauczyć pozostałych zwierząt, że nie można zabijać. Ma ono pokazać, że życie ludzkie jest tak cenne, że nie można go komuś odebrać, nie tracąc przy tym własnego życia.

Można sprzeciwić się przytoczonym argumentom, słusznie zauważając, że Tora nakazuje przecież karę śmierci za wiele przypadków złamania prawa, a jednak nie zdarzają się już egzekucje ludzi uprawiających czary, popełniających cudzołóstwo lub inne poważne przestępstwa. Dlaczego wiec mielibyśmy odbierać życie mordercom?

Istnieją po temu dwa powody.

Po pierwsze, jedyną karaną śmiercią zbrodnią wspomnianą jeszcze przed pojawieniem się na świecie Żydów czy Izraela (w Księdze Rodzaju, gdzie opisane jest stworzenie świata przez Boga)  jest morderstwo. Pozostałe przepisy wymagające wymierzenia kary śmierci za określone przestępstwa stosowały się wyłącznie do ludu Izraela w okresie wejścia do ziemi Kanaan i stanowiły szczególny kodeks prawny obowiązujący w szczególnym czasie i w miejscu. W praktyce prawie żadne z nich nie zostało wprowadzone w czyn. Głównym celem uznania grzechu godnym najwyższego wymiaru kary było nie uśmiercenie grzesznika, a ukazanie jak poważnym było złamanie prawa dla pierwszego w historii ludzkiej społeczeństwa kształtującego się na bazie etycznego monoteizmu. Tymczasem kara śmierci za morderstwo w oczywisty sposób miała obowiązywać wszystkich ludzi we wszystkich czasach, niezależnie od istnienia Żydów, i uznana została za podstawę istnienia humanitarnego porządku społecznego.

Po drugie, przytoczone już pozostałe przypadki przestępstw karanych śmiercią należą do kategorii przepisów prawnych, podczas gdy kara śmierci za morderstwo stanowi nie tylko prawo, ale i wartość. O ile zaś prawa mogą być ograniczone czasem, w jakim obowiązują, wartości są ze swojej natury wieczne. Dlatego też chrześcijanie uznający boże natchnienie Pięcioksięgu nie są zobowiązani do przestrzegania zawartych w nim przepisów dietetycznych, takich jak niejedzenie wieprzowiny czy owoców morza, ale obowiązuje ich wartość etyczna prawa nakazującego ukaranie morderstwa śmiercią.

Ostatecznie zaś, Stary Testament skupia się na zagadnieniu sprawiedliwości, tymczasem zezwolenie na to, aby człowiek, który bez żadnego usprawiedliwienia moralnego pozbawił życia bliźniego, sam uszedł z życiem, jest najwyższą niesprawiedliwością.

Istnieje wiele słusznych powodów, dla których należy unikać pochopnego ferowania wyroków śmierci za morderstwo, takich jak niewystarczające dowody, przekupieni świadkowie, rozróżnienie pomiędzy zbrodnią popełnioną z premedytacją a popełnioną w afekcie, jednak umiłowanie życia, czy też wyznawanie opartych na Biblii wartości, z pewnością do nich nie należą.

(tłum. Tomasz Maciej Walenciak)

/the 614 commandment/