Część II Kult religijny: ofiara i modlitwa |
W judaizmie, zwłaszcza okresu biblijnego, bardzo ważne miejsce zajmowała ofiara. Stosowano zarówno ofiary krwawe (ze zwierząt), jak i bezkrwawe (z płodów rolnych), które składano na ołtarzach. Rozróżnić można ofiary całopalne, zapewniające pomyślność i urodzaj, oraz ofiary zwykłe, które miały odnowić lub umocnić więź między człowiekiem a Bogiem. W wypadku ofiar zwykłych na ołtarzu spalano tylko część zabitego zwierzęcia ofiarnego, resztę przeznaczano dla kapłana oraz uczestników uroczystości. Tylko w wyjątkowych sytuacjach na ołtarzu palono całe zwierzę ofiarne. Spożywanie krwi było zakazane.
Po zburzeniu Drugiej Świątyni rola ofiary znacznie zmalała. Jej miejsce zajęła modlitwa, dzięki czemu kult przybrał postać bardziej uduchowioną. Pobożni Żydzi odmawiają modlitwę rano, w południe i wieczorem. Modlą się z twarzą zwróconą ku Jerozolimie, stojąc, a tylko w pewnych przypadkach klęcząc lub kiwając się całym ciałem. Podczas modlitwy wymagane jest nakrycie głowy (mężczyźni) oraz włożenie odpowiednich szat modlitewnych.
Bardzo ważnym pojęciem dla judaizmu jest micwa. W sensie dosłownym jest to przykazanie, ale jest ona rozumiana także jako wypełnianie go, tak wobec innych, jak i wobec Boga. Nakazy etyczno-religijne obowiązujące wszystkich Żydów zawarte zostały w Dekalogu.
Judaizm rabiniczny położył wielki nacisk na stworzenie systemu praw regulujących całe życie swoich wyznawców. W Biblii, Talmudzie i późniejszej literaturze znajduje się mnóstwo szczegółowych wskazań (rytualnych, kultowych), które, w przeciwieństwie do przykazań etycznych, odnoszą się wyłącznie do Żydów. Żydzi zobowiązani są np. do przestrzegania zasad czystości (koszerność). Dotykanie zmarłego powoduje nieczystość, pewne zwierzęta (np. świnie, wielbłądy, zające) i pokarmy są nieczyste, dlatego należy unikać ich spożywania. Zakazane jest także jedzenie zwierząt, które nie zostały zabite z zachowaniem przepisów rytualnych, jak również łączenie pewnych pokarmów (np. mięsa i mleka). Stanu nieczystości można się pozbyć przez oczyszczenie. Pomimo tak rygorystycznych rytuałów, judaizm poświęca wiele uwagi kwestiom postaw moralnych. Najważniejsze trzy zasady obowiązujące każdego wyznawcę judaizmu to: studiowanie Tory, przestrzeganie przykazań oraz praktykowanie miłości bliźniego. Fundamentem religijności żydowskiej jest dziękczynienie i błogosławieństwo. Dziękować należy za wszystko, a mimo to nie popadać w bierność i fatalizm. Wszyscy Żydzi mają obowiązek przy najróżniejszych okazjach wypowiadać błogosławieństwa: przed i po jedzeniu, na początek i na zakończenie świąt. Ważne miejsce w życiu Żydów zajmuje dobroczynność, która jest uważana za wielką cnotę. Organizacje pomocy społecznej powstały jeszcze w okresie judaizmu biblijnego. Pomoc ubogim uznawana jest za powinność, a nie wyłącznie za wyraz dobrej woli. Nawet biedni powinni łożyć na innych, jeszcze uboższych, lub na cele społeczne.
W Świątyni i synagodze
Początkowo kult skupiał się wokół Arki Przymierza, w której przechowywano tablice z Dziesięciorgiem Przykazań. Przez kilka stuleci znajdowała się ona w — wybudowanej specjalnie dla niej przez króla Salomona — Świątyni Jerozolimskiej.
W 622 r. p.n.e. król Jozjasz przeprowadził reformę religijną, na mocy której jedynie ta świątynia miała być miejscem legalnego kultu Jahwe. Druga Świątynia, którą wzniesiono pod koniec VI w. p.n.e. po zburzeniu pierwszej przez Nabuchodonozora II, służyła jako centrum kultowe do 70 r. n.e. Zniszczenie jej przez Tytusa spowodowało, że rolę Świątyni jako miejsca kultu religijnego i zgromadzeń przejął dom modlitwy, czyli synagoga.
Wraz ze zburzeniem Drugiej Świątyni wygasł urząd kapłański. W starożytności kapłani stanowili osobny stan, sprawowali swe funkcje dziedzicznie, tworzyli związki rodowe, w których obrębie przekazywali następcom swą wiedzę i uprawnienia.
Zniszczenie Drugiej Świątyni pozbawiło Żydów jednego centrum kultowego. Po wygnaniu ich z Jerozolimy rozproszyli się po całym świecie, zakładając własne gminy kierowane przez rabinów, którzy zajęli dawne miejsce kapłanów. Rabini przekazywali nowe nauki, a także wykonywali czynności sakralne: głosili kazania, zapewniali opiekę duchową, organizowali pogrzeby, udzielali ślubów i rozstrzygali sporne kwestie dotyczące przepisów religijnych |
Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl