Chatat - Grzech czy Demon? |
W związku z odpowiedzią na pytanie dotyczące słowa "timszel" ("timszol") i komentarzem do Bereszit 4:7 - wyjaśnienie, czy są podstawy, aby w ww. wersecie słowo "grzech" tłumaczyć jako "demon". Taka " propozycja " pojawiła się w przypisach Biblii Warszawsko-Praskiej.
Odpowiedż: Pytanie dotyczy poniższego fragmentu Tory (Bereszit 4:7), który przytoczyłem /P.J/ w odpowiedzi na temat słowa
timszel/timszol
(Rozważania nad sensem tego słowa weszły do literatury Zachodu dzięki powieści Johna Steinbecka „Na wschód do Edenu”)
Halo im-tejtiw se'et wejim lo tejtiw lapetach chatat rowets we'elecha teszukato we'atah timszol-bo.
lapetach chatat rowets (לַפֶּתַח חַטָּאת רֹבֵץ)
[u progu czai się grzech]
lapetach (litery: lamed, pe, taw, chet) = w wejściu [u progu]
chatat (litery: chet, tet, alef, tow) = grzech
rowets (litery: resz, wet, cade) = czai się
Chatat oznacza zdecydowanie grzech, tak jak w nazwie ofiary korban chatat (ofiara za grzech). Pochodzi od słowa chata, które znaczy dosłownie „chybić [celu]" lub (mniej dosłownie) "obrać złą drogę”.
Czym w takim razie wyjaśnić fakt, że w Biblii Warszawsko-Praskiej zamieszczona jest informacja (nie znajdująca potwierdzenia w żadnych tradycyjnych interpretacjach żydowskich, począwszy od Rasziego), że chatat oznacza tu demona?
W latach 60-tych XX wieku pojawił się w dyskusjach dotyczących przekładu tego wersetu argument, że chatat (grzech) w połączeniu z czasownikiem rowets (czaić się), jest tak silnym zastosowaniem zabiegu stylistycznego zwanego zoomorfizmem, że być może „czający się grzech” jest dwuczłonową nazwą demona, zbliżoną do imienia demona podobno istniejącego w języku akadyjskim (chaldejskim).
Grzech nie jest tu przecież abstrakcją, prezentowaną w kategoriach etycznych, ale jakby żywą, niebezpieczną, drapieżną istotą, czającą się na progu, aby rzucić się na człowieka, aby go zaatakować.
Takie postrzeganie grzechu, nie jest co prawda zgodne z filozofią judaizmu, ale za to ma siłę oddziaływania na emocje - nie jest suchym abstraktem, lecz stwarza obraz silnie oddziałujący na człowieka. Przeraża go tak, jak powinna przerażać go obawa przed popełnieniem grzechu.
Twórcą tej teorii był profesor Ephraim Avigdor Speiser (1902-1965), urodzony w Polsce, który wyemigrował do USA w okresie tuż po I wojnie światowej i był autorem przekładu Bereszit na angielski (w tzw. Anchor Bible Series) a także wydawcą Tory na zlecenie New Jewish Publication Society of America.
Można przypuszczać, że autor przekładu stanowiącego Biblię Warszawsko-Praską, biskup prof. dr Kazimierz Romaniuk, mógł zetknąć się z przekładem Księgi Rodzaju autorstwa E.A. Speisera i jego poglądem, który pozostaje do dziś jedynie hipotezą. Jednoznaczne stwierdzenie w przypisach do Biblii Warszawsko-Praskiej, że chatat oznacza dosłownie "demona" (cyt: "Grzech" - dosł.: "demon") - nie jest uzasadnione.
P.J
|
Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl