Izraelscy archeolodzy odnaleźli szczątki starożytnych zakładów produkujących ten niebieski barwnik na całym izraelskim wybrzeżu: od Tel Cabri przez Akko, Tel Dor, Tel Szikmona, Apolonia aż do Tel Mor.

Gorący wywar z tego ślimaka ma wspaniałe właściwości: wełna zamoczona w nim w pełnym słońcu stanie się błękitna, a jeśli odbędzie się to w ciemnościach, to otrzymamy soczysta purpurę. Frędzle (cicit) dopiero od niedawna mogą być wykonywane tak jak czyniono to w czasach Świątyni, bo niestety 1300 lat temu najazd arabski zmiótł z powierzchni ziemi niemal całą kulturę materialną Erec Israel. Tradycyjny sposób uzyskiwania tych barwników uległ zatarciu, a z czasem pojawiły się inne barwniki. Błękit (techelet) oraz purpura (argaman) były stosowane w produkcji strojów dla arcykapłanów w Świątyni. Zasłona okalająca Arkę Przymierza także była wykonana z wykorzystaniem tych muszelkowych barwników. Świątynia runęła 10 sierpnia 70 r. Po zburzeniu Świątyni przez Rzymian Żydzi nie mogli już wykorzystywać tych kolorów w swoich strojach, gdyż zazdrośni Rzymianie zarezerwowali je dla swojej wierchuszki. Z czasem Żydzi zapomnieli o Hexaplex trunculus.

I tak by było po dziś dzień, gdyby rabin Eliahu Tevgar z jesziwy Kiriat Sefer nie postanowił odnowić starożytnej tradycji cicit. Rabin podszedł do problemu profesjonalnie i poprosił o pomoc wybitnego izraelskiego chemika dr. Israela Zidermana. Rabin miał zacięcie do sportu i po prostu kochał nurkowanie. Przez wiele lat wyławiał z morza rożne muszelki, aż w końcu odnalazł te właściwe...

Wkrótce po swoim odkryciu stworzył organizacje non-profit o nazwie "Instytut Ptil Techelet", który mieści się na przedmieściach Jerozolimy. Nie znaczy to jednak, ze wszystko miało poszło gładko. Izraelskie prawo zabrania wykorzystywania tych ślimaczków do celów przemysłowych, wiec rabin zdecydował się na importowanie ich z Chorwacji, a żeby wyprodukować jeden zestaw cicit potrzeba ich aż 30 sztuk!

Cicit produkowane przez rabina Tevgara szybko przyjęły się w Izraelu, jak i w diasporze, ale nie przypadły go gustu chasydom z jesziwy Radzyn w Bnej Brak. Warto nadmienić, ze to jak sama nazwa wskazuje chasydzi rodem z Radzynia Podlaskiego. Owi chcieli nie chcieli słuchać zgodnego chóru rabinów, historyków, archeologów i chemików i pozostali wierni ustaleniom Radzyner Rebbe, rabina Gerszona Hanocha Leinera, który w 1887 roku wyruszył do Neapolu, gdzie odkrył mątwy (rodzaj ośmiorniczek) i otworzył w Radzyniu fabryczkę niebieskiego barwnika, którą spalili niemieccy naziści.

/źródło: Izrael.org.il/