ARGUMENT NA PYTANIE "A KTO STWORZYŁ BOGA?"

pytanie od C :

Rozmawiałem na temat istnienia Boga i mój rozmówca na moje: "a kto, jeżeli nie Bóg, stworzył świat? odpowiedział pytaniem: "No to kto w takim razie stworzył Boga?". Jak można obalić ten argument?

odpowiedź :

Odpowiadaliśmy już kiedyś na podobne pytanie, z czego zapewne wynika, że ten argument jest często używany przez ateistów.

Daje się on podważyć.

Gdy ateiści używają tego argumentu, przyjmują założenie, że Bóg jest bytem o identycznych cechach, jak jego dzieło. Jest to jednak założenie fałszywe, niezgodne z teologią judaizmu. Argument ten miałby bowiem sens, gdyby zarówno dzieło Boga jak i sam Bóg były bytami fizycznymi, istniejącymi w przestrzeni, a więc również w czasie. Jednak tak nie jest. Tylko wszechświat jest bytem fizycznym, a więc tylko jego dotyczy pojęcie czasu i stwarzania.

Kluczem jest tu podkreślenie różnic pomiędzy cechami Boga według Jego koncepcji  obecnej w judaizmie a cechami Jego dzieła, czyli wszechświata.

To, co jest stwarzane, musi – z definicji – mieć swój początek. Początek ten musi posiadać swoją przyczynę. Majmonides stwierdza w More hanewuchim: „Jeśli [wszechświat] miał początek, siłą rzeczy musi istnieć byt, który spowodował ten początek, jest to podejście zdroworozsądkowe, bowiem rzecz, która miała początek, nie może powstać poprzez swój początek, coś innego musi go spowodować”. Pierwsze zdanie Tory, podstawa żydowskiej kosmologii, zaczynające się od słów „Na początku” (Bereszit 1, 1: „N a  p o c z ą t k u  [bereszit] stwarzania przez Boga nieba i ziemi (…) Bóg zechciał, aby było światło”) stwierdza, że świat nie istniał, zaistniał, a więc miał przyczynę swojego zaistnienia. Był nią – według Tory – Bóg.

Pojęcia „początku” i „stwarzania” są nierozerwalnie związane z pojęciem czasu. To pojęcie z kolei wiąże się z pojęciem przestrzeni. Świat jest bytem fizycznym, tzn. materia i energia istnieją w przestrzeni, a więc ich obecność w niej przesądza o istnieniu czasu. Bez materii, energii i przestrzeni pojęcie czasu nie ma sensu. Tora stwierdza więc, że świat nie istniał, a później przyszedł moment, że powstał. Co istotne, to fakt, że stanowisko Tory, po ponad trzy tysiące lat od jej ogłoszenia, potwierdzają odkrycia współczesnej nauki (np. teoria Wielkiego Wybuchu – Big Bang). To, co przez tysiące lat było kwestią wiary, stało się obecnie także kwestią wiedzy. Utrzymywane przez długi czas przeświadczenie nauki o tym, że Wszechświat istniał wiecznie, obalone zostało przez teorię Wielkiego Wybuchu i nastąpiło to dopiero kilka dziesięcioleci temu. Przed powstaniem teorii Wielkiego Wybuchu, przez całe stulecia obowiązywał powszechnie uznawany pogląd, że wszechświat jest niezmiennym układem galaktyk. Z poglądem tym zgadzał się jeszcze Albert Einstein. Tora twierdziła coś przeciwnego, głosząc „na początku”. Nauka przez tysiące lat (od czasów Arystotelesa i Platona) uważała, że to nieprawda – że nigdy nie było żadnego „na początku”. Tymczasem Big Bang to model narodzin wszechświata uznawany przez współczesną kosmologię za najbardziej prawdopodobny. Według tego modelu, ok. 14-15 mld lat temu dokonał się „Wielki Wybuch” i w jego wyniku wyłonił się wszechświat (przestrzeń, czas, materia, energia itd.)

Dlaczego więc Bóg nie podlega identycznej zasadzie?

Punkt trzeci Trzynastu Zasad Wiary (autorstwa Majmonidesa) stwierdza: „Wierzę pełnią wiary, że Stwórca, błogosławione jest Jego Imię, nie ma ciała i że nie odnosi się do niego żaden fizyczny atrybut i że niczego w ogóle nie można z Nim porównać.” Ponieważ więc Bóg nie jest bytem fizycznym, jest poza czasem oraz przestrzenią - judaizm uważa, że jako byt poza- i ponadfizyczny oraz poza- i ponadczasowy nie podlega zasadzie „posiadania” początku.

Bo jeżeli uznamy, że to, co istnieje w czasie i przestrzeni, musi mieć początek, a więc wymaga przyczyny (stworzenia), aby zaistnieć, to godzimy się, według tej samej logiki, że nie wymaga przyczyny (stworzenia) to, co nie może mieć początku, bo istnieje poza czasem i przestrzenią. Jednocześnie jest to argument na konieczność ponad- i  pozafizycznego charakteru przyczyny sprawczej istnienia świata fizycznego, jeżeli ma on początek.

Podsumowując: materialny wszechświat, a więc także czas, mają swój początek. Jednocześnie jest nielogiczne zakładanie, że coś, co ma początek, nie ma przyczyny tego początku. Ponieważ jednak przed istnieniem materialnego wszechświata nie istniały żadne byty materialne, przyczyną powstania wszechświata musiał być byt niematerialny. Tora twierdzi, że tym bytem jest Bóg. Bóg stwarzając świat materii i energii, a więc powołując do istnienia również czas, sam musi – jako jego Stwórca – być poza czasem. A zatem wobec Boga – istniejącego poza czasem – nie ma sensu pytanie o początek, wobec czego – konsekwentnie – Jego egzystencji nie dotyczy pytanie o przyczynę, czyli Stwórcę.

.............

Próby udowodnienia istnienia Boga są podejmowane od tysięcy lat przez teologów i filozofów, ale żadna z nich nie zakończyła się sukcesem. Istnienia Boga nie da się udowodnić, podobnie jak nie da się udowodnić nieistnienia Boga. Można jedynie przytaczać argumenty na uzasadnienie obu stanowisk, ale żaden z nich nie będzie nigdy ostateczny.

Przyczyna jest dość prosta: Bóg – Bóg Tory lub, inaczej mówiąc, Bóg etycznego monoteizmu – istnieje poza czasem i przestrzenią. Jeżeli stosujemy więc metody powstałe i obowiązujące w świecie przestrzeni i czasu, aby udowodnić istnienie czegoś, co jest poza tymi kategoriami – skazani jesteśmy na niemoc.

Nie ma lepszego dowodu niż ten i jest on dostępny każdemu człowiekowi przez całe jego życie: jest nim on sam – człowiek. Człowiek – ze swoim rozumem, inteligencją, kreatywnością, wrażliwością, poczuciem piękna, a przede wszystkim, z wolną wolą – jest najlepszym i jednocześnie zdecydowanie nieprzekonującym w praktyce dowodem na istnienie Stwórcy. Nieprzekonującym, bo na wielu ludziach ten dowód nie robi najmniejszego wrażenia i wierzą z pełnym przekonaniem, że ich twórcą nie jest Bóg, ale coś, czego nie potrafią precyzyjnie nazwać, więc określają to czasem mianem natury, czasem – ewolucji (dobór naturalny), czyli procesów, które działały przypadkowo, na wielkich liczbach, wykorzystując – bez świadomości ani samoświadomości celu – mechanizmy dostosowywania się do środowiska, charakterystyczne dla wszystkich istot żywych. Ten tok rozumowania nie zbliża ich jednak w żaden sposób do odpowiedzi na pytanie zasadnicze, którego starannie unikają: „Co spowodowało, że z niczego powstało tak wiele?”, „Co jest przyczyną istnienia i funkcjonowania tych mechanizmów?” Czyżby spowodowała to natura tego „niczego”? Z punktu widzenia logiki powstaje tu gigantyczna pułapka: jak nic może posiadać jakiekolwiek cechy, jakąkolwiek „naturę”?

W tym tkwi podstawowa słabość argumentacji ateistycznej (precyzyjniej: antyteistycznej, bo ateizm jest w praktyce antyteizmem): zastępowanie słowa „Bóg” np. słowem „ewolucja” skupia się na metodzie kreacji, ale nie przybliża do odpowiedzi na podstawowe pytanie: „Dlaczego istnieje fizyczny wszechświat, zamiast nicości?”

/Pawel Jedrzejewski, 614 commandment/

Zapraszamy do dyskusji na Facebooku 

dolacz do nas 

TUTAJ NAS ZNAJDZIESZ