Gmina żydowska - Tu biShwat 27.01.21

KONTAKT

BIURO

Kliknij TUTAJ

Wsparcie finansowe Gminy

Numery kont info

POLUB NAS :)

Nasz You Tube

NOWE

POPULARNE

The National Library of Israel

Posen Library

KLIK

Kalendarz

TSKZ

Portal Chaim

Portal o Żydach, artystach i kulturze

Bar Micwa Ryana

Kliknij TUTAJ

Blog Leona Jedwabia z Australii

Moja podróz przez Holokaust

Koszerne produkty

Chabad

Szalom TV

KOL POLIN

Archiwum

Tu biShwat 27.01.21

T U_BI_ S Z W A T

Początek: 27 stycznia, środa, wieczorem (po zachodzie słońca).

Święto trwa jedną dobę: do wieczora w czwartek.

W księdze Wajikra czytamy: „Gdy przyjdziecie do ziemi [Jisraela] i będziecie sadzić wszelkie drzewo [rodzące] jadalny [owoc], będzie wam ten owoc wzbroniony – przez trzy lata będzie wam wzbroniony i jedzony nie będzie. A w czwartym roku wszelki jego owoc będzie święty [i jedzony tylko w Jerozolimie], na chwałę Boga. A w piątym roku możecie jeść jego owoc” (19, 23-25).

Ponieważ, aby przestrzegać tego prawa i wiedzieć dokładnie, kiedy trzeba przynieść owoce do Świątyni, a kiedy można je już zjadać samemu, byłoby konieczne zapamiętanie daty zasadzenia każdego drzewa osobno, ustalone zostały zbiorowe „urodziny” wszystkich drzew na 15 dzień szwat.

Tu Bi-Szwat oznacza "15 dzień miesiąca szwat". Tu - wyraża liczbę 15 w hebrajskim. 15 dzień miesiąca szwat jest Nowym Rokiem Drzew (Rosz Ha-Szana lallanot). W Księdze Wajikra (Kapłańskiej) czytamy: "Gdy przyjdziecie do ziemi [Izraela] i będziecie sadzić wszelkie drzewo [rodzące] jadalny owoc, będzie wam ten owoc wzbroniony. Przez trzy lata będzie wam wzbroniony i jedzony nie będzie.

A w czwartym roku wszelki jego owoc będzie święty, na chwałę Boga. A w piątym roku możecie jeść jego owoc" (19: 23-25). Ponieważ, aby przestrzegać tego prawa i wiedzieć dokładnie, kiedy trzeba przynieść owoce do Świątyni, a kiedy można je już zjadać samemu, byłoby konieczne zapamiętanie daty zasadzenia każdego drzewa osobno, ustalone zostały zbiorowe "urodziny" wszystkich drzew na 15 dzień szwat. Data ta decyduje, do którego roku należą owoce drzew ze względu na micwot (przykazania) Ziemi Izraela (orla, neta rewai, terumot, maaser). Owoce, które znalazły się w fazie wzrostu określanej jako chanata przed Tu Bi-Szwat, należą do poprzedniego roku, a te, które osiągną tę fazę po tej dacie - do roku następnego.

Tu Bi-Szwat jest nowym rokiem dla orla i neta rewai. Owoce dojrzewające w pierwszych trzech latach od zasadzenia drzewa, są zaliczane do orla i nie wolno ich spożywać. Te, które dojrzewają po Tu Bi-Szwat w czwartym roku, są neta rewai.

Po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej praktyczne zastosowanie "urodzin" drzew przestało w znacznym stopniu funkcjonować i dzień ten przekształcił się w święto o pomniejszym znaczeniu, podczas którego - współcześnie - sadzi się w Izraelu drzewa i w niektórych domach odbywa się uroczysta kolacja sederowa (przypominająca seder podczas święta Pesach), której zasady i przebieg zostały ustalone przez przez mistyczny nurt judaizmu w wieku XVI.

Mamy więc - podobnie jak w czasie Pesach - cztery kielichy wina, odczytywane są wersety dotyczące roślin w Izraelu, odbywa się błogosławienie wina i owoców i ich jedzenie.

Istnieje wiele wariantów przebiegu tej kolacji przy zapalonych świecach. Wspólne elementy to wino (białe i czerwone) i różne owoce:

Pierwszy kielich wina - wino wyłącznie białe (symbolizuje zimę).

Drugi kielich - 2/3 białego i 1/3 czerwonego (symbolizuje nadchodzącą wiosnę)( istnieje także zwyczaj dodawania nie 1/3, ale tylko kropli wina czerwonego).

Trzeci kielich - 1/3 białego i 2/3 czerwonego (symbolizuje rozkwitającą wiosnę)

Czwarty - wyłącznie wino czerwone (oczywiście symbol lata)

Błogosławieństwa przed wypiciem każdego kielicha wina:

Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, Król Świata, Stwórca owocu winorośli.

[Baruch Ata Haszem, Eloheinu, melech haolam, bore pri hagafen]

I przed zjedzeniem owocu:

Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, Król Świata, Stwórca owocu drzewa.

[Baruch Ata Haszem, Eloheinu, melech haolam, bore pri haec]

Aby można było wypowiedzieć błogosławieństwo Szehechejanu trzeba jeść owoc, którego nie jadło się od dawna i najlepiej, gdy jest to owoc "sezonowy", charakterystyczny dla pory roku.

Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, Bóg nasz, Król świata, że dałeś nam dożyć i utrzymywałeś nas i doprowadziłeś nas do tego czasu!

[Baruch Ata Haszem Elokeinu melech haolam, szehechejanu wekimanu wehigjanu lazman haze]

Natomiast gdy będziemy jedli produkty roślinne, które nie są owocami drzew, błogosławieństwo brzmi:

Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, Król Świata, Stwórca różnych rodzajów pożywienia (gdy przygotowane z mąki) / owocu ziemi (gdy inne produkty roślinne).

[Baruch Ata Haszem, Eloheinu, melech haolam,bore minej mzonot]

Istnieje wiele opinii w sprawie owoców, jakie powinno się jeść podczas kolacji. Najbardziej powszechny zestaw to oliwki, daktyle, winogrona, figi, granaty, jabłka, orzechy włoskie, tzw. chleb świętojański (karob czyli bukser), gruszki, wiśnie, nasiona słonecznika i fistaszki. Wersja skromniejsza, ale zgodna z Księgą Powtórzonego Prawa, zawiera charakterystyczne produkty rolnicze Izraela : "pszenicę, jęczmień, winogrona, figi, granaty, oliwki i miód" (8:8) ("pięć owoców i dwa zboża Izraela"). Oczywiście winogrona można zastąpić rodzynkami, a zboża pojawiają się na stole w formie np. ciasta.

Wersja kabalistyczna jest znacznie bogatsza: zawiera albo 15 owoców, aby ich liczba odpowiadała dacie (15 dzień szwat), albo 30, bo wtedy dziesięć odpowiada liczbie sefirot w każdym z trzech światów: stworzenia, ukształtowania i działania (3x10=30).

Drzewa są silnie obecne w Torze, w judaizmie, w żydowskich legendach.

W Gan Eden rosły drzewa, z których dwa były wyjątkowe: Drzewo Poznania Dobra i Zła oraz Drzewo Życia.

Według legend, Noach już na 120 lat przed potopem zasadził drzewa, z których później zbudował Arkę. Według innych, Żydzi wędrowali po pustyni 40 lat, aby dać urosnąć drzewom w Kaanan, ponieważ Bóg chciał by weszli do krainy obfitości.

Biblia Hebrajska używa drzew jako symbolu tego, co dobre i szlachetne. Prawy człowiek jest porównywany do drzewa obfitego w owoce, a nagrodą dla sprawiedliwych jest rozwijać się jak palmy i być silnymi jak cedry Libanu.

Pamiętajmy o ogrodach!

W Talmudzie czytamy, że nie wolno mieszkać w mieście, w którym nie ma ogrodów. Nasze dni powinien być tak długie jak dni drzew. Gdy sadzimy drzewa, razem z nimi wrastamy w tę ziemię. Rabi Jochanan ben Zakkaj mawiał przed prawie dwoma tysiącami lat, że gdy mamy akurat w ręku sadzonkę drzewa gotową do włożenia w ziemię i wołają, że właśnie przybył Mesjasz, mamy dokończyć sadzenie i dopiero wtedy iść witać Mesjasza.

Jak ważna jest metafora drzewa, przekonuje najsilniej fakt, że sama Tora nazywana jest Drzewem Życia.

Mądrość judaizmu mówi, że gdy człowiek zabija drzewa przed czasem, to jest tak, jakby został zabijał duszę. Rabini dawno temu uczyli: „Umyślne niszczenie drzew jest znakiem barbarzyństwa”. Tora ostrzegała, że drzewo nie jest wrogiem. Gdy więc w wojnie czasie wojny oblegane jest miasto, nie wolno zniszczyć jego drzew.

Wszyscy powinni znać i pamiętać piękną opowieść o Honi, który pewnego dnia spostrzegł starca sadzącego drzewo chlebowe (karob lub bukser, czyli po polsku tzw. „chleb świętojański”). „Kiedy to drzewo wyda owoce?” zapytał Honi. „Za siedemdziesiąt lat” - odpowiedział staruszek. I Honi zapytał: „Czy oczekujesz, że będziesz żył za siedemdziesiąt lat, aby cieszyć się jego owocami?” A starzec odpowiedział: „Gdy się urodziłem, ten świat był pełen drzew zasadzonych przez moich przodków. I drzewa te rodziły owoce, choć tych, którzy ich zasadzili, nie było już wśród żywych. Więc ja także sadzę drzewa dla moich wnuków i wnuków ich wnuków”. Ta opowieść stanowi dowód, że sadzenie drzew jest jedną z wielu możliwych odpowiedzi na wezwanie idei tikkun olam - doskonalenia, naprawiania świata.

/the 614 commandment/

Wstecz