Tu Bi Szwat - Rok Drzew |
Czy drzewa potrzebują osobnego "Nowego Roku"? Czym jest ten dzień?
Tora mówi, że owoców drzew, które rosły w Ziemi Jisraela, nie wolno spożywać przez pierwsze trzy lata; w czwartym roku wzrostu drzewa jego owoce są dla Boga, a dopiero potem można już je jeść. Wiek wszystkich drzew wyznaczany jest właśnie 15. dnia miesiąca Szwat.
Tora nie określa dokładnie daty, według której należy obliczać wiek drzew. W traktacie Rosz Haszana znajdujemy następujący opis:
"Cztery razy w ciągu roku jest "Nowy Rok".
Pierwszego dnia misiąca nisan jest nowy rok dla królów [określanie długości panowania] i świąt.
Pierwszego dnia miesiąca elul jest nowy rok dla obliczania dziesięciny ze zwierząt.
R. Elazar i R. Szimon uczą, że jest to pierwszego dnia tiszri. Pierwszego dnia miesiąca tiszri jest nowy rok liczenia lat, szmity (roku szabatowego) i Jowel (roku jubileuszu) oraz dla warzyw.
Pierwszego dnia miesiąca szwat jest nowy rok dla drzewa. -według nauk Beis Szamaj, a Beis Hilel uczą, że piętnastego szwat."
W XI w. Rabeinu Gerszon (który znany jest głównie z tego, że usankcjonował prawnie zakaz poligamii wśród Żydów aszkenazyjskich) uczył, że w Tu BiSzwat nie wolno pościć, tak samo jak nie wolno pościć w Rosz Haszana.
W XVI w. kabaliści z Cfat rozpoczęli praktykę sederu w Tu BiSzwat - który oparty był na sederze pesachowym, a także czytano hagadę, choć oczywiście jej tekst odbiegał znacznie od treści hagady pesachowej. Wzorem kolacji w Pesach także wypijano cztery kielichy wina, gdzie każdy niósł ze sobą odpowiedni przekaz symboliczny. Podkreślano mistyczny charakter kolejnych owoców, ich głębokie, symboliczne znaczenie.
W XVIII w. w "Kaf HaChajim" można przeczytać, że w erew Tu BiSzwat jest zwyczaj, by się więcej uczyć, szczególnie miszny, Zoharu, a także by robić błogosławieństwa nad owocami i je spożywać. W tym dniu mamy się zastanowić nad wspaniałością i hojnością Boga, który obarza nas pożywieniem, zapewnia drzewom owoce. Nasze serca kierują się ku Ziemi Jisraela, jej bogactw i piękna.
Tradycją jest, aby w tym dniu spożywać owoce - najlepiej pochodzące z Erec Jisrael, a jeśli nie mamy takiej możliwości, to przynajmniej gatunki, z których Erec słynie. Są to figi, daktyle, winogrona, granaty, oliwki. Nad owocami takimi wypowiada się błogosławieństwo:
Baruch Ata Haszem Elokeinu melech haolam, borei pri haec. Stwórco owocu drzewa".
Wielu ludzi stara się, aby w tym dniu zjeść taki owoc, którego nie jadło się od bardzo dawna, aby móc wypowiedzieć także błogosławieństwo Szehechejanu:
Baruch Ata Haszem Elokeinu melech haolam,
szehechejanu wekimanu wehigjanu lazman haze. że dałeś nam dożyć i utrzymywałeś nas i doprowadziłeś nas do tego czasu!
Istnieje także tradycja, aby w tym dniu sadzić drzewka - szczególnie w Izraelu. Wiele organizacji właśnie w tym dniu organizuje spotkania dotyczące ekologii, świadomości i odpowiedzialności za świat, w którym żyjemy. Niektórzy studiują w tym dniu nauki Tory dotyczące szanowania przyrody, ochrony drzew i środowiska naturalnego (warto poszukać - znajdziemy wiele takich fragmentów!). Niektórzy organizują wieczorem Seder wzorowany na pesachowym, a zainicjowany przez kabalistów z Cfat - przyjęty szczególnie przez środowiska sefardyjskie. Wiele środowisk mniej religijnych także organizuje seder - w którym mówi się o rocznym cyklu natury, o ważności przyrody w naszym życiu, o bogactwie natury i naszym obowiązku chronienia jej. |
Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl