Czym jest Szabat ? |
Religia...Tradycja... - S_Z_A_B_A_T | |
{mosimage}Bardziej niż Izrael strzegł Szabatu, Szabat strzegł Izraela
Wśród wielu praw religijnych ustanowionych przez judaizm znajdują się takie, których podstawowym celem jest uświęcanie ludzkich działań, przestrzeni, a nawet czasu: „Bądźcie święci, bo Ja, Haszem, wasz Bóg, jestem Święty” (Wajikra/Kapłańska 19:2).
Podczas Szabatu – jak podkreśla rabin Abraham Joshua Heschel – nie przestrzeń, ale czas zostaje uświęcony. Judaizm stworzył świątynię, do której nie potrzeba przychodzić, bo przemieszcza się razem z człowiekiem. Świątynię, która istnieje wszędzie tam, gdzie pojawia się choćby jeden wyznawca judaizmu; wędrującą razem z nim, bo istniejącą trwale nie w przestrzeni, ale w czasie. Tą świątynią jest Szabat. „Szabat jest próbą wykreowania przez judaizm w jednym dniu każdego tygodnia przedsmaku Ery Mesjańskiej” – zauważają Dennis Prager i Joseph Telushkin. Celem Szabatu nie jest wstrzymywanie się od pracy. Niewykonywanie w Szabat pracy jest środkiem do celu, a nie samym celem. Celem Szabatu nie jest odpoczynek. Odpoczynek jest tylko „produktem ubocznym” Szabatu. Celem Szabatu jest właśnie uczynienie z tego dnia świątyni w czasie: „Pamiętaj stale o dniu Szabatu, aby go uświęcać” (Szemot/Wyjścia 20:8).
Uświęcanie Szabatu jest celem Szabatu. W czasie Szabatu znajdujemy się w „świątyni” – i w tym czasie Tora wymaga, abyśmy zachowywali się i postępowali jak w świątyni. Bóg dokonał aktu stworzenia. Siódmego dnia zaprzestał kreacji. Konsekwentnie więc w Szabat zakazane nie jest wcale wykonywanie wszystkich czynności, ale wyłącznie czynności kreacyjnych: polegających na wytwarzaniu, stwarzaniu i przekształcaniu. Miszna wymienia 39 głównych kategorii takich czynności (melachot) zabronionych w Szabat. Jednocześnie prawa judaizmu ustanawiają wiele micwot (przykazań), których wypełnienie jest konieczne, aby uświęcić Szabat. Właśnie nimi chcielibyśmy się tu zająć. Przygotowanie do Szabatu
Rabini nazywali Szabat czule i z miłością Narzeczoną. W każdy piątek wieczorem do żydowskich domów przybywa ten specjalny gość. Narzeczona. Królowa – Szabat Hamalka. Ilekroć spodziewamy się wyjątkowego gościa w naszym domu, poświęcamy sporo czasu na przygotowania. Szczególny gość wymaga szczególnej oprawy. Nie witamy go w rozdeptanych kapciach, papilotach na głowie, rozciągniętym swetrze, w zakurzonym i brudnym mieszkaniu. Jest zatem zrozumiałe, że i do nadejścia Szabatu należy się przygotować. Jeśli zostawimy wszystko na ostatnią chwilę, możemy nie zdążyć, a co gorsza – w pośpiechu umknie nam cała radość i wyjątkowość wieczoru.
• Kolacja szabatowa ma być zjadana z apetytem (szabat powinien składać się z wydarzeń przyjemnych!), należy więc unikać jedzenia większych posiłków w piątkowe popołudnie. • Dobrze jest przygotować jakąś specjalną, wyjątkową potrawę szabatową. Tradycyjnie jest nią czulent. Odpowiednie na Szabat są szczególnie ryby, jednak tylko dla tych, którzy lubią potrawy z ryb: do żadnych dań nie należy się w Szabat zmuszać. Nie ma więc najmniejszego sensu przygotowanie potrawy szalenie wyrafinowanej, jeśli nie będziemy mieli najmniejszej ochoty jej później zjeść. • Jeśli korzystamy z produktów przygotowanych przez nie-Żyda, to co najmniej jedna czynność w trakcie tych przygotowań powinna być wykonana przez nas. • Dobrze jest upiec własne chałki, ale nie jest to konieczne.
• Przed rozpoczęciem Szabatu należy przygotować stół i nakrycia oraz sprawdzić, czy naczynia są czyste. Łóżka powinny być pościelone. (Dodatkowo przed Szabatem trzeba wykręcić żarówkę z lodówki – niektórzy zalecają nawet zablokowanie wyłącznika reagującego na otwarcie drzwi lodówki.) • Ubranie na Szabat powinno być inne od zwyczajnego, codziennego. Prorok mówi: „Będziesz czcił Szabat i nie będziesz w ten dzień załatwiał swych zwykłych spraw” (Jeszaja/Izajasz 58:13). O słowie „czcił” mędrcy stwierdzili: „Twoje ubranie szabatowe nie będzie takie, jak w inne dni”. • Przed rozpoczęciem Szabatu należy opróżnić kieszenie, aby uniknąć – zakazanego – przenoszenia przedmiotów.
Tuż przed rozpoczęciem Szabatu, zwyczajowo, wskazane jest włożenie jakiejś sumy do skarbonki, gdzie znajdują się pieniądze na cele charytatywne. |
Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl