Czemu pozbywamy się CHAMECU ? |
Pesach jest świętem upamiętniającym Wyjście Żydów z niewoli egipskiej. Symbolem tej niewoli jest chamec. Tora nakazuje pozbycie się chamecu na okres Pesach. Zakaz posiadania chamecu wynika z następujących wersetów: „Przez siedem dni będziecie jedli mace. Ale [przed] pierwszym dniem [święta] usuniecie zakwas z waszych domów” (Szemot 12, 15);
„Przez siedem dni nie znajdzie się w waszych domach zakwas. Bo każdy człowiek, który będzie jadł z zakwaszonego, będzie odcięty od społeczności Jisraela, [czy to] konwertyta, czy urodzony w narodzie. Niczego zakwaszonego nie będziecie jedli. We wszystkich waszych siedzibach będziecie jedli mace” (Szemot 12, 19-20).
Chamec to nie tylko zakwas.
Chamec to - w wąskim rozumieniu -produkt z każdego z pięciu podstawowych zbóż:
pszenicy,
żyta,
jęczmienia,
orkiszu
i owsa,
który wszedł w kontakt z wodą na czas co najmniej osiemnastu minut.
Przyjmuje się, że w takim zbożu rozpoczął się już proces zakwaszania,
ponieważ właśnie po osiemnastu minutach w cieście powstałym z mieszanki
mąki z wodą rozpoczyna się fermentacja. Jednak chamec - w praktycznym, życiowym, szerokim rozumieniu - także KAŻDY produkt wytworzony z użyciem tych zbóż lub w którym jakiekolwiek z nich występuje choćby w minimalnych ilościach (wyjątkiem jest maca przygotowywana w szczególny sposób specjalnie na Pesach).
Inaczej mówiąc, wszystko, co ma w sobie jakikolwiek składnik wytworzony ze zboża, jest uważane za chamec. Nawet piwo, do którego produkcji używany jest jęczmień.
Dlaczego chamec jest symbolem niewoli?
Bo
jest symbolem Egiptu, a Egipt (Micrajim) oznacza zniewolenie. Judaizm
uważa, że każdy człowiek ma w sobie skłonność do zła (co nie oznacza, że
musi być zły!) i niezależnie, jak bardzo stara się postępować
właściwie, cały czas tkwi w nim potencjalna skłonność do arogancji,
niesprawiedliwości, zarozumiałości, mściwości, zniewolenia innych. Cechy
te charakteryzowały egipskich właścicieli niewolników i prześladowców
Żydów. Symbolizował je właśnie chamec – niezbędny do
wytwarzania najpopularniejszego produktu egipskiego, którym był chleb –
wynalazek cywilizacji egipskiej i symbol tryumfu Egiptu nad resztą
świata – robiony ze zbóż tak obficie zbieranych w starożytnym świecie
wyłącznie w delcie Nilu i na równinach zalewanych jego wodami. Egipski
chleb był przecież najpopularniejszym, podstawowym i najbardziej
„egipskim” pokarmem właścicieli niewolników, a więc chlebem ludzi złych.
Zauważmy
istotną rzecz: stosowany przez Egipcjan proces fermentacji jest
procesem „zepsucia” [coś, co ulega zakwaszeniu, uważane jest za
zepsute]. Egipt wykorzystywał w produkcji chleba proces
rozkładu materii organicznej, a jednocześnie budował swoją cywilizacyjną
potęgę również na rozkładzie, na zepsuciu moralnym i duchowym. „Zakaz
spożywania, a nawet posiadania chleba przez okres siedmiu dni święta
Pesach, święta upamiętniającego Wyjście z Egiptu, najważniejszego
wydarzenia Tory po Stworzeniu Świata, był przede wszystkim symbolicznym
odrzuceniem Egiptu” – zauważa teolog Dennis Prager.
Odszukanie,
zniszczenie, sprzedanie i unieważnienie chamecu jest symbolicznym
zerwaniem z wszystkim tym, co od ponad trzech tysięcy lat oznacza dla
Żydów Egipt, zarówno w wymiarze historycznym, jak i – przede wszystkim –
duchowym.
Czyli wiemy już, że wszelkie zboża i ich przetwory są niedozwolone w okresie świąt. A czy fasola, soczewica, groch, ciecierzyca są koszerne na Pesach?
Gezeira to zaostrzenie prawa
wprowadzone przez rabinów i dotyczy ono właśnie tych produktów. Zboża i
nasiona – przykładowo: proso, ryż, kukurydza, wszelkie rośliny
strączkowe (w tym wszystkie przywołane w pytaniu), kasze, a także
orzechy arachidowe – zaliczane są do tzw. kitnijot, czyli, w dosłownym tłumaczeniu: „małych rzeczy”, których nie wolno spożywać w czasie święta Pesach (ale – według większości opinii – wolno posiadać i odnosić z nich korzyść). Jest to zwyczaj (minhag) Żydów aszkenazyjskich, którzy przestrzegają go, nie chcąc pomylić wymienionych produktów z zakazanym chamecem.
|
Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl