Obecne, dwutomowe wydanie „Historia antysemityzmu – epoka wiary” oraz „Historia antysemityzmu – epoka nauki”, jest skróconą wersją poprzedniej edycji. Autor zrezygnował w niej z niektórych fragmentów i licznych stricte naukowych przypisów, ale też pod wieloma względami poprzednią swoją pracę skorygował i uzupełnił, dotyczy to w szczególności „początku” (pod tym pojęciem należy rozumieć erę przedchrześcijańską*) i „zakończenia”.

 - Niezaprzeczalną zasługą, czytamy w słowie wstępnym, „Historii antysemityzmu”, jest nieredukowanie antysemityzmu do wariantu narodowo-socjalistycznego. Według uczonego, podstawowym źródłem antysemityzmu i rasizmu był roszczący sobie pretensje do uniwersalizmu antropocentryzm europejski.

 *W wydaniu pierwszym z 1956 roku utrzymywałem, - pisze Poliakov - że antysemityzm w ścisłym tego słowa znaczeniu, tj. niechęć do Żydów, z uwagi na jej natężenie i trwałość, radykalnie odmienna od wszystkich innych konfliktów i nienawiści historycznych (np. Greków i Persów, lub Rzymu i Kartaginy itd.), była nieznana w świecie antycznym, a pojawiła się dopiero na tle specyficznych napięć między religią-matką a religią-córką, judaizmem i chrześcijaństwem. Ćwierć wieku później zmuszony zostałem do częściowego zweryfikowania tej opinii ze względu na fakt, że poszerzyła się nasza wiedza i ukazało się kilka znakomitych prac naukowych na temat korzeni, czy pogańskich elementów antysemityzmu. Lèon Poliakov urodził się w 1910 roku w Petersburgu w rodzinie żydowskiej, mającej prawdopodobnie, na co wskazywałoby jej nazwisko, polskie korzenie – zauważa redaktor naukowy omawianej publikacji Anna Jodłowiec-Dziedzic. Wychowywał się we Francji. W Paryżu ukończył studia prawnicze, następnie pracował jako dziennikarz. W czasie II wojny światowej zatrzymany przez Niemców ocalał uciekając z aresztu i znajdując pomoc rodziny protestanckiej mieszkającej w miasteczku Chambon-sur-Lignon na południu Francji. Przystąpił wówczas do ruchu oporu, stając się specjalistą od wyrabiania fałszywych dokumentów i pieczątek. Spotkanie z chasydzkim rabinem, będącym w takiej samej jak on sytuacji – ofiary i uciekiniera, przesądziło o późniejszych zainteresowaniach Poliakova historią, w tym historią antysemityzmu. Po wojnie powrócił do Paryża. Rozpoczął pracę w Centrum Współczesnej Dokumentacji Żydowskiej.

 Na zlecenie władz tłumaczył francuskie archiwa gestapo. Jako tłumacz i ekspert pojechał z delegacją francuską do Norymbergi, by wziąć udział w przygotowaniach do procesów zbrodniarzy wojennych. Był to impuls do napisania pierwszej książki „Bréviaire de la haine”, stanowiącej analizę procesu unicestwiania narodu żydowskiego przez nazistów. Książkę opublikowano dopiero w 1951 roku, bo – problem antysemityzmu nie interesował wtedy nikogo – zauważył po latach Lèon Poliakov.

 Jego tom 1 „Historii antysemityzmu” (tu nadmienię, iż w obu tomach znajdziemy liczne cytaty, w przekroju historycznym, dotyczące kwestii żydowskich z podań, wierszy, piosenek, wątków dramaturgicznych i literatury pięknej) - jest analizą Starożytności (pogańskiej i pierwszych wieków chrześcijaństwa w Babilonie, Afryce Północnej, w Hiszpanii), analizą Islamu, Hiszpanii trzech religii oraz Chrześcijańskiej Europy. Aneksem jest tu rozdział – „Żydzi w Stolicy Apostolskiej”.

 Tom 2 – podzielony na dwie księgi w ramach hasła „Od Voltaire’a do Wagnera” porusza kwestie doby Oświecenia: Deistów Angielskich, sytuację we Francji i Niemczech, następnie kwestie emancypacji Żydów i reakcji rasistowskich, zaś w podtytule „Samobójcza Europa” analizuje kampanie antysemickie i neopogańskie Belle époque (1870-1914); analizuje okres pierwszej wojny światowej oraz lata 30. (tu pojawia się m.in. kwestia judeofobii w przededniu rewolucji październikowej i antyżydowskich ustaw Trzeciej Rzeszy z 1933 roku, następnie – dokumentacja „polowania na Żydów”, szaleństwa ludobójstwa po dojściu do władzy Adolfa Hitlera). Całość, zamyka ZAŁĄCZNIK, zawierający informację na temat całkowitej liczby żydowskich ofiar. Wstrząsający załącznik. Załącznik Memento!

żródło: www.naturalnie.com.pl

autor recenzji: red. Grażyna Banaszkiewicz