A interesy ma w tym trzy. Po pierwsze: dowieść swojej niewinności, znajdując mordercę. Po drugie: utrzymać stanowisko rabina w swojej gminie i zbudować  swój autorytet. Po trzecie:  scementować wspólnotę wyznaniową z ludzi, którzy sa drugim i trzecim pokoleniem imigrantów i nie mają zbyt wiele pojęcia o tym, kim ma być rabin dla swojej społeczności. 

Nie jest łatwo być rabinem, szczególnie młodym i z ideami. Trudno godzić interesy ludzkie i boskie, trudno utrzymać dystans wobec partykularnych ambicji i postaw różnych członków kongregacji. A przecież kongregacja może zwolnić rabina tylko dlatego, że jej członkom nie podobają się np. kapelusze jego żony. A kiedy jeszcze rabin wygląda jak studenciak, ma niedopasowany garnitur  i nieład we włosach– trudno jest porządnym, dbającym o prestiż¿ mieszczanom zaakceptować go jako swego przewodnika.  W dodatku, na parkingu pod bożnicą znaleziono zwłoki młodej dziewczyny a w samochodzie rabina – jej torebkę. 

W następnym  kryminale "W sobotę rabin pościł"  ofiarą zbrodni jest matematyk, współpracujący kiedyś przy budowie bomby atomowej -  Izaak Hirsh. Nie był on członkiem kongregacji, ale jego ¿ona nalega na pochówek na cmentarzu ¿żydowskim. 

Punktem wyjścia do serii  dwunastu kryminałów z Danielem Small’em w roli głównej, był religijno - obyczajowo – kulturowy problem, jakiego doświadcza większość  konserwatywnych kongregacji w USA. Miejscem akcji zaś - wymyślone, jankeskie miasteczko lat sześćdziesiątych  i siedemdziesiątych Barnard's Crossing, w stanie Massachusetts. Większość członków  kongregacji nie znała hebrajskiego, recytowali całe ustępy psalmów, nie rozumiejąc ich. Tylko nieliczni prowadzili koszerne domy, a niektórzy z oburzeniem przyjmowali informację o tym, ¿e rabin odmawia poświecenia ich nowego samochodu. Autor, który był świadomym i naocznym świadkiem tych perypetii, zdecydował, iż jest to problem wart opisania. Wydawca zaś, zasugerował żeby w to obyczajowo złożone tło wpisać wątek kryminalny. W efekcie dostaliśmy lekką i bardzo ciekawą pozycję, która pod pozorem rozrywki serwuje laikom podstawowe informacje na temat judaizmu. Ciekawe są, z resztą nie tylko napięcia w samej  kongregacji ale i relacje w obrębie całej miejskiej społeczności, przedstawicielem której jest, między innymi szef policji – z pochodzenia Irlandczyk  o nazwisku  Hugh Lanigan.  
Na osobny akapit zasługuje postać żony rabina – Miriam. Idealna żona. Mądra, inteligentna, dbająca o męża, oderwanego od rzeczywistości.  Właściwie opiekująca się nim i chroniąca jak dziecko. To ona odbiera  telefony z pogróżkami i ukrywa je w tajemnicy, to ona serwuje kawę, przyszywa guziki.  Blondynka z dziecinną buzią. Każdy taką żonę chciałby mieć. 

Mimo, że w latach sześćdziesiątych coraz mocniejszym głosem zaczynały przemawiać kobiety, a  członkinie kongregacji reformowanych i konserwatywnych zaczynały walczyć o czynny udział w życiu religijnym - niema po tym najmniejszego śladu w kryminałach Harrego Kemelmana. Jest stary dobry, patriarchalny  porządek, do którego nie docieraj± nastroje rewolucji społecznej. 

Nie zmienia to faktu, że oba kryminały są wciągające, autor gra fair, zręcznie ukrywając w tekście wskazówki, a i tak rozwianie zaskakuje. Kryminały są urocze i szczerze je polecam. Szkoda tylko, że wydawnictwo zatrzymało się już po drugiej pozycji. Czekamy!

Kasia Przyborska

Harry Kemelman
„W piątek rabin zaspał”
„W sobotę rabin pościł”
Wydawnictwo BAOBAB
Warszawa 2004