Akulturacja Żydów Warszawy ... |
Agnieszka Jagodzińska
Pomiędzy. Akulturacja Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku.
Seria: Bibliotheca Judaica Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Wrocław 2008
Antropologia pojęcie „Akulturacja” definiuje jako ogół zjawisk powstałych w wyniku bezpośredniego lub pośredniego kontaktu (zderzenie kultur) dwóch grup kulturowych, prowadzący do zmian wzorów kulturowych jednej, drugiej lub obu kultur. Końcowym efektem tego procesu może być unifikacja wzorów kulturowych obu grup, bądź przejęcie wzorów jednej grupy przez drugą.W ujęciu psychospołecznym akulturacja polega na przyjmowaniu przez jednostkę wzorów kulturowych w społeczności, w jakiej się znajduje i jest tożsama z przyjmowaniem kodów kulturowych.
Dr Agnieszka Jagodzińska - adiunkt w Zakładzie Studiów Żydowskich Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie prowadzi badania dotyczące historii i kultury polskich Żydów w XIX wieku, w swojej książce „Pomiędzy. Akulturacja Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku”, o której recenzenci zaraz po jej ukazaniu się pisali , że „[...}przekonująco dowiodła, iż nawet tym, którzy najgoręcej starali się wtopić w polską inteligencję, przeważnie nie udawało się pokonać niewidzialnej bariery i przynajmniej przed 1939 r. pozostali oni narodem "pomiędzy", obcym dla obydwu stron.” - dokonała pracy niezwykle mozolnej, opartej na wnikliwym badaniu dokumentów wielu bibliotek, archiwów i muzeów. Jest to praca naukowa, ale jest też praca przejmująco wskrzeszająca przeszłość.Rozdział I otwiera cytat:
Nie jak Samson ongi wobec gnębiących go
Tenże rozdział zawiera dalej przypomnienie: [...] najstarsze skupisko Żydów w Warszawie istniało przy tzw. ulicy Żydowskiej (Platea Judeorum). Rozciągała się ona nieopodal murów w północno-zachodniej części miasta. Liczyła 65 m długości i 4,70 m szerokości. Tak pisze o niej Ignacy Schiper: „Rozpoczynała się przy dzisiejszych numerach 5 i 7 ulicy Wąski Dunaj, stąd biegła do nr 1 obecnej ulicy Rycerskiej i zajmowała numery nieparzyste od nr 33 do nr 47 ulicy Piwnej aż do ulicy Piekarskiej. Obok nazwy ulica żydowska spotyka się w źródłach także nazwę Duni, czyli Dunaj, która to nazwa częściowo pokrywa się z istniejącą po dziś dzień ulicą Starego Miasta – Dunajem”. W średniowiecznej strukturze prawnej Żydzi funkcjonowali w zasadzie jako odrębny stan, co nie pozostawało bez wpływu na ich losy w późniejszych stuleciach. [...] A dalej ... daty, nazwiska, zdjęcia, ryciny, dokumenty, inskrypcje... Książka stanowi oryginalne i nowatorskie studium akulturacji, dokumentuje przemiany stroju, języka, imion oraz nazwisk Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku. Autorka zestawia ze sobą deklarowane i rzeczywiste formy tego procesu, kreśli ideologiczny portret grupy Polaków wyznania mojżeszowego, żyjących pomiędzy polskością a żydowskością. Pokazuje, w jaki sposób owo kulturowe „pomiędzy” staje się wyznacznikiem ich nowej tożsamości. Książka otrzymała wyróżnienie Narodowego Centrum Kultury, otrzymała też na organizowanych przez Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu w październiku br. XIII Dniach Książki Naukowej nagrodę w Konkursie na „Najlepszą książkę akademicką 2008 roku”.
|
Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl