Gmina żydowska

KONTAKT

BIURO

Kliknij TUTAJ

Wsparcie finansowe Gminy

Numery kont info

POLUB NAS :)

Nasz You Tube

NOWE

POPULARNE

The National Library of Israel

Posen Library

KLIK

Kalendarz

TSKZ

Portal Chaim

Portal o Żydach, artystach i kulturze

Bar Micwa Ryana

Kliknij TUTAJ

Blog Leona Jedwabia z Australii

Moja podróz przez Holokaust

Koszerne produkty

Chabad

Szalom TV

KOL POLIN

Archiwum

"Znalazłam wczorajszy dzień..."

"Znalazłam wczorajszy dzień. Moja osobista tradycja"
Autor: Bella Szwarcman-Czarnota
Wydawnictwo Homini/Kraków 2009
"Szukanie wczorajszego dnia kojarzy się z przedsięwzięciem proustowskim - i nie jest to skojarzenie przypadkowe. Pięć ksiąg, na które składa się sześćdziesiąt osiem erudycyjnych, skrzących się różnorodnymi motywami i dygresjami tekstów, pisanych w ciągu dwunastu lat, to wspaniała, zataczająca wiele kręgów przestrzennych i kół czasowych podróż w głąb tradycji i myśli żydowskiej.

Autorka z powodzeniem łącząc zaangażowanie z obiektywizmem, poetycką zadumę z żywym humorem, medytacyjny spokój z publicystyczną ostrością sformułowań ? dzieli się swoim prywatnym odczytaniem judaizmu, ale również osobistymi przeżyciami i przemyśleniami na wiele aktualnych tematów. W nurcie rozważań nad problemem miejsca tradycji we współczesnym świecie, wagi wychowania w jej duchu czy zachowania tożsamości głos Belli Szwarcman-Czarnoty stanowi niezwykle wartościową, opartą na głębokiej wiedzy i jednocześnie mocno osadzoną w rzeczywistości propozycję."

FRAGMENT
Kilka słów wstępu
W talmudycznym traktacie Nida czytamy, że zanim przyjdziemy na świat, anioł uczy nas Tory, wiedzy żydowskiej. Gdy się rodzimy, anioł lekko uderza nas w usta i zapominamy wszystko, czego się dowiedzieliśmy. Jedyną pamiątką, jaka nam pozostaje, jest maleńki rowek w górnej wardze, dokładnie pośrodku (Nida 20b). Inną wersję tej pięknej opowieści znaleźć można również w Platońskim dialogu Fedon. I oto musimy mozolnie docierać do tej zapomnianej wiedzy, a także zdobywać nową; jeden z procesów wspomaga drugi.
Zapewne — choć na ten temat Talmud się już nie wypowiada — wszystko, czego się nauczyliśmy w dzieciństwie, zaczyna żyć na nowo, gdy pochylamy się nad starymi listami, dokumentami, historiami, fotografiami; aby je lepiej zrozumieć, sięgamy do książek i źródeł; im więcej z nich czerpiemy, tym więcej szczegółów sobie przypominamy.
Właśnie tego doświadczyłam, pisząc zebrane w niniejszej książce teksty. Powstawały przez trzynaście lat — początkowo z myślą o czytelnikach miesięcznika „Midrasz”, którzy mieliby dowiadywać się z nich o judaizmie i kulturze żydowskiej, języku jidysz, literaturze, postaciach legendarnych i rzeczywistych. Niepostrzeżenie stały się czymś więcej. Zaczęłam pisać dla siebie samej, aby przypomnieć sobie i utrwalić to wszystko, co wyniosłam z rodzinnego domu. Im więcej sobie przypominam, tym bardziej chcę poszerzać swoją wiedzę, wzbogacać o obecną perspektywę, pod wpływem aktualnych wydarzeń czy lektur. Ale fundamenty tej wiedzy zawdzięczam domowi.
Uświadomiłam sobie to zbyt późno — nie żył już nikt ze starszego pokolenia, i nie mogłam im powiedzieć, że żyłam w błędzie. Myślałam, że mój dom nie był ani zbyt udany, ani szczęśliwy. Okazało się jednak, że dał mi — a może nam, bo przecież mam siostrę — coś wyjątkowego w tej powojennej, pomarcowej Polsce. Tym darem była nieprzerwana tradycja, zachowana pamięć, zwyczaje, język, niewypieranie się niczego ani nikogo, zachowanie imion i nazwisk. To był prawdziwy dom, przeniesiony przez lata wojny. Przetrwał wstrząsy, Zagładę, zmiany adresów i ustroju.
Nie wiem, i już się nie dowiem, na ile świadome było działanie moich rodziców i najstarszej siostry mojej mamy, która z nami mieszkała. Byli Żydami, bo nikim innym nie chcieli i nie potrafili być. Byli Żydami kochającymi i kultywującymi swój język i tradycję. Poczucie łączności z kulturą żydowską było dla nich najważniejsze, i jako takie przekazywali je swoim córkom. Pewnie wiedzieli to, co wyraziła poetka jidysz Malka Heifetz-Tussman w wierszu Kelers un bejdemer (Piwnice i strychy):
dzieci powinny wiedzieć, skąd pochodzą,
tak, powiadam,
dzieci to nie rzodkiewki,
dzieci mają głęboko sięgające korzenie.
Oczywiście wszystkie teksty, jakie kiedykolwiek napisałam, zawdzięczają wiele nie tylko mojemu domowi rodzinnemu, ale też przyjaciołom i kolegom, których nazwiska trudno byłoby mi wyliczyć. Chciałabym wyrazić wdzięczność im wszystkim, szczególnie gorąco zaś kolegom z redakcji „Midrasza”, którzy zgłaszali cenne uwagi i poprawki, a także redagowali pierwotną wersję tekstów tu zamieszczonych.
Przede wszystkim jednak chciałabym podziękować pierwszemu czytelnikowi wszystkich tych tekstów — mojemu mężowi. Nikt bardziej niż on nie wspierał mnie ani nie zachęcał do pisania.
Osobą, o której najczęściej myślałam podczas pisania, jest moja córka. Chciałam z całego serca, jak to określiła Elizabeth Ehrlich, autorka Miriam"s Kitchen, dać jej „podłogę”, po której mogłaby — jeśli tego zapragnie — stąpać mocno i pewnie.
Wreszcie, książkę tę kieruję także do „świadka mego dzieciństwa” — mojej siostry.

Jak już wspomniałam wyżej, wszystkie zebrane w niniejszej książce teksty zostały przeze mnie przeredagowane, nieco zmienione, czasami skrócone. Nie zamieściłam żadnych przypisów, aby nie rozpraszać uwagi Czytelnika, jednak wszędzie, gdzie tylko było to możliwe, podałam źródła cytatów czy zapożyczeń. Uczyniłam to w tym celu, aby każdy mógł sięgnąć do nich sam, jeśli odczuje taką potrzebę. Kierowałam się talmudyczną wskazówką, zgodnie z którą ten, kto cytując, wskazuje „ofiarodawcę” cytatu, przyspiesza nadejście Mesjasza (Megila 15a).
Warszawa, 14 kwietnia 2009
/żródło: FŻP/

Wstecz