POLUB NAS :)

facebook.jpg

Nasz You Tube

ytube.jpg

KONTAKT

BIURO

Fundacja Synagoga Nowa

PIC 913955244
2016-04-04_101608.jpg

The National Library of Israel

library1.jpg

Posen Library

KLIK library.jpg

Kalendarz

  calenda1.jpg

Bar Micwa Ryana

Kliknij TUTAJ rayan2.jpg

Blog Leona Jedwabia z Australii

Moja podróz przez Holokaust

jedwab2.jpg 

erec.jpg

Koszerne produkty

kosher4.jpg

 

Chabad

chabad.jpg
wikipardes.jpg

JUDAICA

magen_1.jpg

Szalom TV

szalomtv.jpg

KOL POLIN

Nazwy synagog  Email
Co mówi± nam nazwy synagog? Bo przecież każda synagoga posiada swoje imię. Niektóre z nazw nawi±zuj± do nazwisk fundatorów synagog. Tak jak synagoga imienia małżeństwa Nożyków, czy synagoga Sardynerów. Inne służ± tylko wyróżnieniu, aby było wiadomo, o której z synagodze w danym mie¶cie się mówi. Synagoga Staro-Nowa w Pradze, czy Wielka Synagoga w Warszawie lub Mała Synagoga w Piotrkowie Trybunalskim, czy we Włodawie.

Inn± popularn± nazw± jest תפארת ישראל (Chwała/Piękno Izraela), która przede wszystkim miała podkre¶lać duchowe a nie fizyczne piękno obecne w danej budowli.

 

Co w przypadku niektórych synagog, jest nad wyraz oczywiste, gdyż do¶ć trudno jest się w nich doszukać architektonicznej urody. Synagoga תפארת ישראל na Starym Mie¶cie w Jerozolimie oddawała najprawdopodobniej obydwa aspekty słowa tiferet. Obecnie pozostało po niej tylko najniższe piętro. Resztę została zburzona przez Jordańczyków w 1948r.

 

Ale na zdjęciach i z opisów, wygl±da do¶ć imponuj±co. Duży, dwu piętrowy budynek góruj±cy nad żydowsk± dzielnic± Starego Miasta. Cało¶ć zwieńczona kopuł±. Jak głosi legenda kopułę tę ufundował sam cesarz Frazc Josef,  podczas swojej wizyty w Jerozolimie. Rabin Nissan Beck był głównym organizatorem budowy tejże chasydzkiej bożnicy. Według jednej z historii zwi±zanych z wizyta cesarza, na pytanie Ja¶nie Wielmożnego Pana dlaczego synagoga nie ma jarmułki, zdj±ł z głowy swoj± czarn± aksamitna kipę i w wymownym ge¶cie wyci±gn±ł przed cesarzem. Tiferet Izrael, ¶wiadczyła o pięknie i dumie  Izraela, o jego m±dro¶ci i ¶więto¶ci. Nosiła imię jakim nazywano ¦więtego Cadyka z Różyna, rabi Izraela Friedmana, którego ojciec Rabi Szalom Szahane z Pohrebyszcze był uczniem samego Magida z Międzyrzecza, ucznia Baal Szem Towa. ¦więty z Różyna był natomiast protoplast± wielu chasydzkich dynastii takich jak Sadogóra, Skwer, Viznic czy Czortków. Dzięki jego i jego syna Reb Abrahama Jakuba z Sadogóry opiece i poparciu, udało się w 1872 dokonać inauguracji pierwszej chasydzkiej bożnicy na starym mie¶cie w Jerozolimie. Synagoga swoj± konstrukcj± miała głosić chwałę narodu żydowskiego. Jej przestronne izby i bogate dekoracje miały rywalizować z ko¶ciołami oraz z  meczetami starego miasta. Biała kopuła dorównywała dzwonnicom i minaretom.

 

Ta, jak j± nazwał Cesarz Franc Josef, jarmułka przykrywaj±ca dzieło rabi Becka, również wi±zała się z imieniem synagogi. Podczas porannych błogosławieństw mówimy „Błogosławiony jeste¶, Haszem, nasz Boże królu Wszech¶wiata, który ukoronowujesz Izrael Chwał± (Tiferet)”. Jak podaj± komentatorzy, błogosławieństwo to dotyczy porannego nakrywania głowy. Nakaz nakrywania głowy przez Żydów, jest oznak± przyjęcia przykazań, przyjęcia dziedzictwa Mojżesza. Tak jak trzymanie Szabatu, przestrzeganie koszeru odróżnia Żydów od pozostałych narodów, podobnie czyni nakrycie głowy. Kipa nad Tiferet Izrael była jak korona nad miejscem gdzie zasiada Król. Jak herb noszony przez jego poddanych.

Po prawie 1500 latach, gdy aszkenazyjscy Żydzi powrócili do Jerozolimy byli dumni z tego, że znowu mog± mieszkać w tym ¶więtym mie¶cie. Poprzedni ich pobyt w Jerozolimie, na pocz±tku XVII w., trwał zaledwie 20 lat a zakończył się skandalem finansowym. Zamknęło to europejskim Żydom możliwo¶ć osiedlana się na Starym Mie¶cie, przez następne półtora wieku.  Teraz byli dumni jako aszkenazyjczycy oraz jako chasydzi, przedstawiciele ruchu, który wtedy był jednym z najmłodszych nurtów Judaizmu.

Wyrażenie Tiferet Izrael, tylko raz jeden pojawia się w TaNaChu, w Księdze Lamentacji 2.1 „Ach! Jak zaciemnił gniew Pana Córę Syjonu, str±cił z nieba na ziemię Chwałę  Izraela (Tiferet Izrael)”.  Dla chasydów, potomków uczniów Baal Szem Towa, zbudowanie synagogi na Starym Mie¶cie miało podobny wyraz jak odbudowanie ¦wi±tyni. Bóg, który ukarał Izrael wygnaniem i zburzeniem ¦wi±tyni, teraz po 18 wiekach podnosi Chwałę/Piękno narodu wybranego. Budowa tak wspaniałej bożnicy potwierdzała, że być może Gniew Pana się odwrócił. Teraz, gdy ¦wieci Sprawiedliwi mężowie przemówili w nowy sposób, gdy jak rabini Talmudu spieraj± się z Najwyższym, gdy mog± „wymusić” na Nim zniesienie, lub choćby zawieszenie kary, oto nadszedł czas aby powrócić do Syjonu.Do Syjonu własnie- bo gdziej jest miejsce na Tiferet Izrael?

Podczas gdy galicyjscy Żydzi budowali wielk± synagogę na Starym Miesicie. ¦wieżo przybyła grupa perskich Żydów, budowała swój malutki sztibel w odległej o 3 km od bram Jerozolimy, wsi Zichron Josef. Budowa odbywała się nocami, po tym jak mężczyźni wracali do domów z pracy. Kiedy przyjechali nie mieli prawie nic. Opuszczaj±c swoje domy w Teheranie, Sziraz czy Bagdadzie mogli zabrać tylko niewiele warte drobiazgi. Pozatym i tak niewiele mieli do zabrania.

Przez ostatnie 300 lat skazani byli na nieustanne prze¶ladowania, płacenie bardzo wysokich podatków- za to że byli Żydami. Z powodu braku możliwo¶ci obrony swoich interesów przed państwowymi s±dami, zamknięci byli w biednych gettach, często bez prawa ich opuszczania w czasie deszczu (Żydzi uważani byli za nieczystych, a nieczysto¶ć przenosiła się miedzy innymi przez deszcz). Nie stać ich było na osiedlenie się w granicach murów Jerozolimy. Jedyne z czego mogli skorzystać to kawałek ziemi, kupiony za pieni±dze Sir Mosesa Montefiore lub innych darczyńców, którzy w ten sposób wspomagali osadnictwo w Ziemi Izraela. Ziemia ta była jednak  tylko kawałkiem pola wcze¶niej uprawiany przez Arabów z s±siedniej wioski. Trzeba było zbudować dach nad głow± dla siebie i dla rodziny. Trzeba było pój¶ć do pracy, aby zarobić pieni±dze na utrzymanie i na budowę. Droga powrotna do Persji była już dla nich zamknięta. Nadludzkim wysiłkiem, nękani przez malarię i inne choroby, udało im się zbudować niewielk± miejscowo¶ć. Miejscowo¶ć, która stanowiła przyczółek, bramę, dla następnych grup, niegodz±cych się na przymusow± konwersję na Islam i drż±cych w strachu o swoje życie.
Malutk± synagogę nazwali פתח"ה ( Pan otworzy(ł) ). Fraza ta może być tłumaczona i odczytywana w rozmaity sposób. Znajdujemy j± w Torze w Księdze powtórzonego Prawa (28.12) „ יפתח"ה Pan otworzy dla ciebie bogate swoje skarby nieba, daj±c w swoim czasie deszcz, który spadnie na twoj± ziemię, i błogosławi±c każdej pracy twoich r±k. Ty będziesz pożyczał wielu narodom, a sam u nikogo nie zaci±gniesz pożyczki”. W tek¶cie Tory פתח"ה poprzedzona jest liter± jud, oznaczaj±c± czas przyszły. Można sobie wyobrazić, że pierwsi mieszkańcy Zichron Josef, podobnie jak chasydzi ze starego miasta, wierzyli, że przepowiedziany czas już nadszedł, i tak jak Izrael okryty został Chwał±/Pięknem, tak Bóg otworzył dla niego swój skarbiec i hojnie rozdziela dary. Jednak פתח"ה pojawia się jeszcze jeden raz w TaNaChu, w księdze Jeremiasza w rodz. 50. Jest to zapowiedz upadku Babilonu, która rozpoczyna się słowami „Ogło¶cie w¶ród narodów i obwieszczajcie! Wznie¶cie znak i gło¶cie! Bez obsłonek mówcie: «Babilon zdobyty! Bel pohańbiony! Merodak rozbity! Bóstwa ich s± okryte hańb±, pokruszone zostały ich bałwany!»”. Królestwo Babilonu rozpo¶cierało się kiedy¶ na terenach późniejszej Persji. To wła¶nie w czasach Babilonu, Żydzi trafili w ten zak±tek ¦wiata, w którym przyszło im żyć ponad 2000 lat.
Teraz po latach mogli wrócić do Eretz Israel, korzystaj±c z błogosławieństwa HaSzem. Nie zapomnieli jednak krzywd jakie ich spotkały i gdy otwierali swoj± synagogę, nie omieszkali zawrzeć w nazwie straszliwej przepowiedni Proroka Jeremiasza „(פתח"ה) Pan otworzył swoj± zbrojownię i wydobył narzędzia swego gniewu; dzieła musi dokonać Pan, Bóg Zastępów, w kraju chaldejskim”.(50.25)

Tomek Krakowski/jewish.org.pl/
 

Pray for Izrael

200w.gif

Am Israel Chai !

Pesach 22-30.04

seder.jpg

AKIVA EGER

Czytaj TUTAJ

2a.jpg

 

Ambasada Izraela w Polsce

ambas1 (2).jpg

Hebrajski w Gminie

Chetnych do nauki

prosimy o kontakt

hebr2.jpg

15-activity Jewish community of Poznan

15c.jpg

15-lat naszej Gminy

tora.jpg

IRENA SENDLER-KONCERT

sendler.jpg

Codzienna Miszna

rapoport.jpg

Tajemniczy świat Żydów YTtajemniczy.jpg

 

oraz na  Facebooku

JEWISH.pl

 jewish.jpg

EC CHAIM

ec-chaim.jpg

Shavei Polska

shavei.jpg

Zydowski Instytut Historyczny

zih.jpg

C I H

3a.jpg
wirtualny.jpg

TSKZ

tskz.jpg

POLIN

Wirtualny spacer po wystawie stałej

polin.jpg

mhzp_logo_new3755.jpg

Muzeum Galicja

galicja.jpg
fdzz.jpg

nissenbaum.jpg

Trzemeszno

logo.jpg+ lista nazwisk

Kulmhof am Ner

kulmhof1.jpg Kliknij obrazek

Shimon Peres Funeral

simon2.jpg

Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl