- W publikacji nie użyto oksymoronu „koszer reformowany”, choć ostatecznie nie osiągnięto konsensusu, co do znaczenia tego określenia - pisze w wydanej przez CCAR Press książce rabin Carole Balin, profesor historii żydowskiej na Hebrew Union College-Jewish Institute of Religion.

Dla ruchu, który na Kongresie założycielskim w Pittsburgu, w roku 1885 odrzucił prawa dotyczące koszeru, jak i te związane z tradycyjnym ubiorem czy stosunkiem do ludzkiego ciała, jako „zupełnie obce” współczesnej wrażliwości, książka jest krokiem milowym w procesie rozwoju reformowanej duchowości i praktyk religijnych.

Publikacja pokazuje również wzrost zainteresowania koszerem wśród wyznawców Judaizmu, notowany od roku 2008, kiedy to wybuchł skandal Agriprocessors, zakończony zamknięciem największej na świecie koszernej ubojni. Wydarzenia te stały się zachętą dla nierozważnych inicjatyw promujących „etyczny koszer”. Akcje te obejmowały zarówno niewielkie programy popierające ubój humanitarny, jak i duże projekty, w tym, zorganizowany przez ruch Konserwatywny, Magen Tzedek, polegający na certyfikowaniu jedynie tych produktów koszernych, które odpowiadają pewnym etycznym standardom.

Ponad dwa lata temu, w kręgach reformowanych rozpoczęła się zainicjowana oddolnie, przez grupy młodzieżowe i rabinów, debata na temat koszeru i żydowskich wartości. Stała się ona symbolem gotowości do ponownego przeanalizowania dawniej odrzuconych rytuałów, pod kątem ich duchowego potencjału. Skupienie się na temacie koszeru wpisuje się, we wzbudzający najwyższe zainteresowanie wśród Amerykanów, ogólny kontekst polityczno-moralny dotyczący produkcji i dystrybucji żywności.

Kilku reformowanych rabinów, w tym wydawca książki, rabin Mary Zamore z Temple B’nai Or w Morristown, New Jersey, chcą rozwijać ten nowy, modny temat.

- To element pewnej ciągłości wewnątrz ruchu Reformowanego – powiedziała Zamore, która pracowała nad publikacją przez trzynaście lat. – To nie Judaizm Reformowany się zmienia, tylko my ewoluujemy. Zaczynamy mówić na temat, który dla wielu Żydów reformowanych był tabu. Gdziekolwiek pojadę, ludzie wyrażają w tej sprawie opinie zgodne z ideami ruchu Reformowanego.

Publikację “The Sacred Table: Creating a Jewish Food Ethic” , rozpoczyna dyskusja na temat historii stosunku Judaizmu Reformowanego do przepisów koszeru. Pojawia się też opis praw koszeru w rozumieniu tradycyjnym, według Zamore, po raz pierwszy w publikacji wydanej przez ruch Reformowany.

Książka zawiera również poświęcone żydowskim wartościom rozdziały, które uzasadniając „etyczny koszer” szukają sposobu na rozszerzenie definicji żydowskich zasad żywienia. Omawianych jest wiele zakazów, poczynając od okrucieństwa wobec zwierząt ("caar baalei chaim"), po ucisk pracowników („oszek”). Zawarte w publikacji wyniki badań z roku 2005 pokazują, że wzrasta liczba reformowanych synagog, rabinów i świeckich liderów społeczności, którzy przestrzegają zasad koszeru, całkowicie lub częściowo. W podsumowaniu znalazły się porady, które kongregacje reformowane mogą wykorzystać do stworzenia własnego systemu praktyk żywieniowych, zakładając lub nie przestrzeganie przepisów dotyczących koszeru.

Rabin Eric Yoffie, przewodniczący Union for Reform Judaism (Unii dla Judaizmu Reformowanego) i długoletni orędownik wprowadzania duchowości do praktyk religijnych Judaizmu reformowanego, mówi o tym, jak pozytywnie był zaskoczony otwartym podejściem do tematu prezentowanym w książce.

Latem 2009 roku, spisując myśli przewodnie do swojego przemówienia na odbywającą się, co dwa lata konferencję, Yoffie powiedział, że planuje zaproponować wykorzystanie zasad koszeru, jako modelowych przy tworzeniu praktyk żywieniowych ruchu Reformowanego. Jednak, gdy czołowi świeccy liderzy społeczności reformowanej, przeczytawszy przemówienie, dotkliwie skrytykowali jego idee, rabin, w rozmowie z JTA, powiedział, że porzuci inicjatywy związane ze słowem na „k”.

- Zatytułowany „Po prostu stół, zielony stół”, kongres Judaizmu Reformowanego, zorganizowany dla propagowania rozwoju świadomych, żydowskich wyborów w kwestii żywienia, nie skupia się na temacie koszeru – powiedział Yoffie uczestnikom zgromadzenia, kiedy ogłosił swój projekt w grudniu ubiegłego roku.

- Chciałem przybliżyć ludziom ideę żydowskiego „świętego jedzenia”, nie uderzając w emocjonalne tony, aby nikogo nie zniechęcić do wysłuchania przesłania – powiedział JTA, Yoffie.

- Obecnie, rok po rozpoczęciu projektu, odnotowano ogromny wzrost zainteresowania tą ideą wśród rabinów i przywódców społeczności reformowanych – twierdzi Yoffie.
- Nasi rabini zdecydowali o tym, aby bez zakłopotania przyjąć słowo koszer, wytyczając tym samym ramy dyskusji na powstały temat oraz zachęcając wszystkich do wzięcia w niej udziału. – oświadcza Yoffie.

Teza zawarta w książce jasno faworyzuje ideę rozszerzenia definicji koszeru, w celu włączenia do niej związanych z Judaizmem wartości etycznych, mających swoje korzenie w wieloletniej historii ruchu reformowanego.

- To podstawa. – mówi Yoffie – Są tacy członkowie naszego ruchu, którzy zaakceptują prawa koszeru w ich tradycyjnym rozumieniu, jednak znaczna większość wybierze tylko niektóre elementy tych praw. Istotna jest chęć odniesienia się do zagadnień etyki, wspólnoty i tożsamości.

Niemniej jednak, koszer, choć po pewnych zmianach adaptacyjnych, jest praktyką rekomendowaną. Nie zgadza się to z opiniami niektórych liderów ruchu reformowanego, lakonicznie przytoczonymi w książce.

Jeden z cytowanych, rabin Joel Abraham z Temple Sholom w Scotch Plains, New Jersey, pisze, że nie przestrzega praw koszeru, oponując jednocześnie, iż jest to ważny czynnik odróżniający Żydów od nie-Żydów. Tłumaczy swoje stanowisko „moralnym wyborem opartym na własnej definicji Judaizmu Reformowanego” i mówi, iż czuje się zepchnięty na margines, podczas uroczystości reformowanych, gdzie serwowane jest wyłącznie koszerne jedzenie. Organizatorom wydaje się, że przyjmują postawę otwartości - pisze Abraham – jednak takie praktyki dotyczące serwowanych posiłków sprawiają, że czuję się dyskryminowany ze względu na swoje poglądy.
Żydowskie wartości etyczne dotyczące właściwego traktowania pracowników i zwierząt, jak również dbania o własne ciało są istotne zarówno w Judaizmie Reformowanym, jak i w innych jego odłamach. – mówi.

- Nie powinniśmy jednak, mieszać do tego zasad koszeru – twierdzi, przyznając jednocześnie, iż myśląc w ten sposób, zalicza się do stale kurczącej się grupy mniejszościowej wśród rabinów reformowanych.

Balin, która prowadzi kurs o żywności dla uczestników studiów rabinicznych i kantorskich, twierdzi, iż zna niewielu stosujących się do założeń Klasycznego Judaizmu Reformowanego.

- Żydowskie praktyki żywieniowe oraz wybory polityczne i moralne związane z tym tematem – mówi - znalazły się w kręgu zainteresowań przyszłych liderów społeczności reformowanych.

Źródło: Jewish Telegraphic Agency – JTA):
Tłumaczenie: Magdalena Szpilman

/żródło: jewish.org.pl/