KONTAKT
BIURO
Wsparcie finansowe Gminy
Numery kont infoPOLUB NAS :)
Nasz You Tube
NOWE
POPULARNE
- Kamyki na grobie...
- Talmud po polsku
- Kaszrut - zasady koszerności
- Chanukija - Menora Chanukowa
- Kierunki i odłamy w judaizmie współczesnym.
- 10 PLAG EGIPSKICH
- Obrządek pogrzebowy w tradycji żydowskiej
- Tradycyjne potrawy Chanukowe
- II Wojna Światowa
- Żydowski kawior
- Szalom Alejchem
- 2 chałki 6 splotowe
- "Most" Tajna operacja Mossadu w Polsce
- Historia Żydów wielkopolskich
- Kto jest Żydem?
- Tożsamość poznańskich Żydów
- Biblia czy Talmud?
- Pomordowani w Lasach Katynskich
- Martyrologia Żydów w Lasku Golęcińskim
- "Moi Żydzi" wspomnienia Ludwika Ratajczaka
The National Library of Israel
Kalendarz
TSKZ
Koszerne produkty
Chabad
Szalom TV
KOL POLIN
| Kalendarium - Historia Żydów |
 PRZED ERĄ WSPÓLNĄ
2000-1700 Erec Israel - Patriarchowie: Abraham, Izaak i Jakub. Przymierze.
1700-1300 Egipt - Żydzi w niewoli.
c. 1280 Egipt - Exodus, objawienie na górze Synaj.
c. 1240 Erec Israel - Jozue zdobywa Kanaan.
c. 1200 Erec - Filistyni osiedlają się na wybrzeżu (Aszdod, Aszkelon, Gaza).
1200-1050 - Okres Sędziów: nowa grupa charyzmatycznych przywódców, którzy objęli przywództwo nad plemionami Izraela.
c. 1050 - Filistyni ruszają na wschód i pokonują Izraelitów. Arka Przymierza zostaje przez nich zdobyta. Działalność Samuela.
c. 1020-1000 - Powstaje monarchia - Saul pierwszym królem Izraela.
c. 1000 - Dawid zostaje koronowany w Hebronie.
c. 990 - Dawid zdobywa Jerozolimę i wprowadza do niej Arkę Przymierza.
965 - po śmierci Dawida, królem zostaje jego syn Salomon.
c. 950 - Salomon buduje Pierwszą Świątynię.
928
- po śmierci Salomona jego syn Roboam zostaje królem. Nie udaje mu się
zapanować nad północną częścią kraju. Powstają dwa żydowskie państwa:
Juda na południu i Izrael na północy.
722 - Assyria podbija królestwo Izraela (Samarię).
720 - Sargon II czyni z Samarii prowincję asyryjską.
715 - Juda przechodzi reformy wprowadzane przez Ezechiasza.
701 - król assyryjski, Sanherib, pustoszy północną część Judy. Za olbrzymią sumę rezygnuje z oblężenia Jerozolimy.
704 - wbrew radom Izajasza Ezechiasz przyłącza się do powstania przeciwko Assyrii.
604 - Juda wpada pod kontrolę Babilonii. Staje się wasalem.
608-598 - 601: Jehoiakim buntuje się przeciwko Babilonii.
597 - Armia babilońska kładzie kres rebelii. Pierwsze wygnanie babilońskie.
589 - wbrew radom proroka Jeremiasza Zedekiasz decyduje się na bunt przeciw Babilonii.
587/6 - Wojska Babilonii pustoszą Judę, Świątynia Salomona zostaje zniszczona. Tysiące idą do Babilonu na wygnanie.
586 - zabicie gubernatora Gedaliasza.
582 - Po śmierci Gedaliasza Izraelici zostają wygnani do Babilonu.
539 - Armia babilońska zostaje pokonana przez Persów.
538
- król perski, Cyrus, pozwala wygnańcom z Judei powrócić do kraju i
odbudować Świątynię, o ile pozostaną lojalni względem niego.
c. 515 - zbudowana zostaje Druga Świątynia.
c.
445 - Nehemiasz, wysoko sytuowany przedstawiciel Żydów na dworze
perskim, dowiaduje się, że społeczność żydowska w Judei jest w bardzo
trudnej sytuacji. Prosi o zgodę na opuszczenie dworu, by móc pomóc
współbraciom. Po przyjeździe do Jerozolimy, rozpoczyna odbudowę murów
miejskich. Następnie przystępuje do reform, mających na cel wzmocnienie i
zjednoczenie Żydów.
330-332 - Aleksander Macedoński podbija imperium perskie, w tym Judeę i Samarię.
323-322 - Po śmierci Aleksandra Macedońskiego Judea przechodzi pod kontrolę jednego z jego dowódców, Ptolemeusza.
c. 200 - król Syrii, Antioch III z dynastii Seleucydów, po długotrwałej wojnie, przejmuje kontrolę nad Judeą.
c.
175 - Antioch IV zachęca swoich podwładnych do hellenizacji. Wielu
Żydów pozytywnie odpowiada, co rozpoczyna okres silnej hellenizacji
szczególnie w wyższych warstwach społecznych Jerozolimy.
c.
170-165 - Hellenizacja przestaje być dobrowolna. Zakazane zostaje
praktykowanie judaizmu. W odpowiedzi wybucha powstanie Machabeuszy.
164 - Juda Machabeusz zdobywa Jerozolimę i ponownie wyświęca Świątynię.
152 - Jonatan, brat Judy Machabeusza ogłasza się najwyższym kapłanem.
104 - Siła Machabeuszy staje się coraz większa. Do tytułu najwyższego kapłana dodany zostaje tytuł królewski.
67-63
- Stopniowa degeneracja, przemiana Machabeuszy w skonfliktowaną grupę
udzielnych książąt, kulminuje w wojnie dwóch braci o tron Judei. Z
okazji korzystają Rzymianie i obejmują kontrolę nad Judeą.
40 - Herod zostaje wyznaczonym przez Rzymian królem Judei.
ERA WSPÓLNA
(do końca XX wieku)
4 - Herod umiera, a Judea zostaje podzielona pomiędzy jego synów.
6
- Rzymianie nie zaakceptowali Archelaosa, głównego następcy Heroda.
Został skazany na wygnanie, a teren, który władał został oddany w
bezpośrednią kontrolę rzymskich gubernatorów. Judea zostaje rzymską
prowincją. Rodzi się ruch zelotów, który doprowadzi w końcu, ok. 60 lat
później, do wielkiego powstania przeciwko Rzymowi.
c. 30 - śmierć Jezusa z Nazaretu.
38 - antyżydowskie rozruchy w Aleksandrii.
50 - śmierć Filona z Aleksandrii.
66 - wybucha powstanie przeciwko Rzymowi. Rzymski garnizon w Jerozolimie zostaje zmasakrowany przez zelotów.
67 - Wespazjan prowadzi legiony rzymskie do Galilei w celu zduszenia powstania.
c.
68-69 - Johannan bez Zakkai, zgodnie z legendą, zostaje przemycony
przez mury oblężonej Jerozolimy i zakłada swą akademię w Jawne. Jego
następcą zostanie Rabbi Gamaliel.
70 - Tytus, syn Wespazjana, oblega Jerozolimę. Świątynia zostaje zniszczona 9. dnia miesiąca aw. Jerozolima zostaje spustoszona.
73
- ostatnim epizodem rewolty przeciw Rzymowi było oblężenie Masady,
zakończone (najprawdopodobniej) popełnieniem zbiorowego samobójstwa
przez jej obrońców.
115-117
- różne społeczności znajdujące się pod władzą Rzymu stawiają
krótkotrwały opór. Bunty wybuchają w Mezopotamii, północnej Afryce,
Aleksandrii i na Cyprze.
c.
130-2 - cesarz Hadrian podejmuje decyzje, które budzą wzburzenie wśród
Żydów - zakazane zostaje obrzezanie, odbudowana przez pogan ma zostać
Jerozolima.
132-135
- w roku 132 wybucha powstanie dowodzone przez Bar Kochbę. Początkowo
Żydzi odnoszą sukcesy i zmuszają Rzym do ściągnięcia odwodów z odległych
prowincji. Ostatecznie powstanie zostaje stłumione.
135
- w ostatnich fazach powstania Rzymianie zabijają niektórych wybitnych
Żydów, między innymi Rabbiego Akiwę. Jerozolima staje się miastem
pogańskim o nazwie Aelia Capitolina. Życie żydowskie przenosi się w
północne rejony kraju. Sanhedryn przestaje zbierać się w Jawne, a kilka
lat później wyłoni się w Galilei.
c.
195 - pod koniec II wieku przywódcą Sanhedrynu był jeden z największych
autorytetów rabinicznych wszechczasów - rabbi Juda Hanasi. Udało mu się
nawiązać przyjazne stosunki z Rzymem, co wykorzystał, między innymi, do
budowy autorytetu Sanhedrynu.
c. 200-215 - jednym z największych osiągnięć Rabbiego Judy była ostateczna redakcja Miszny.
212 - Żydom zostają przyznane prawa, jakimi cieszyli się inni obywatele Rzymu.
c. 219 - powstaje akademia w Surze.
c.
313-315 - rzymski cesarz Konstantyn, który uczynił z chrześcijaństwa
oficjalną religię Rzymu, zaczyna w tych latach wprowadzać antyżydowskie
prawa.
c.
326-335 - Konstantyn wraz ze swą matką Heleną rozpoczyna budowę wielu
kościołów w Palestynie, by oznaczyć miejsca święte dla chrześcijaństwa. W
tamtym okresie powstaje kościół Świętego Grobu, a także kościół
Narodzenia w Betlejem.
360-363
- cesarzem zostaje Julian, zdecydowany zwolennik kultury helleńskiej.
Był on bardzo przychylny Żydom i obiecał wyrazić zgodę na odbudowę
Świątyni. Żydzi zaczęli na powrót osiedlać się w Erec i samej
Jerozolimie.
c.
385 - w tym czasie rozpoczyna się nowy okres antyżydowskich działań
rzymskiego imperium. Pełne nienawiści do Żydów nauki głosi jeden z Ojców
Kościoła, Jan Chryzostom w Syrii. Spalonych zostaje kilka synagog
(Callinicum, Mezopotamia, 388), zdarzają się wypędzenia i nawrócenia pod
groźbą śmierci. W 415 zostaje zakazane budowanie nowych synagog na
terenie cesarstwa.
c. 400 - pod koniec IV wieku zakończona zostaje redakcja Talmudu Jerozolimskiego.
450-470 - prześladowania Żydów w Babilonii.
499 - ukończenie Talmudu Babilońskiego
513-520 - w Babilonii powstaje autonomiczne państwo żydowskie, które zostaje zniszczone po 7 latach istnienia.
576 - we Francji Żydom daje się wybór: wygnanie albo konwersja.
c.
600 - papież Grzegorz wyznacza oficjalną kościelną politykę wobec
Żydów. Kładzie on nacisk na nawracanie Żydów. Równocześnie domaga się
sprawiedliwego traktowania Żydów, potępia niszczenie synagog i
nawracanie siłą.
613 - Wizygoci w Hiszpanii zmuszają Żydów do konwersji lub opuszczenia kraju.
638 - Muzułmanie opanowują chrześcijańską Ziemię Świętą. Żydom pozwolono na powrót do Jerozolimy.
660-691 - w Jerozolimie zostają zbudowane Meczet Al-Aksa i Meczet Skały.
711 - Arabowie opanowują Hiszpanię. Żydzi często postępowali za armią i osiedlali się na zdobytych terytoriach.
c. 765 - w Babilonii rodzi się ruch karaitów.
c.
800 - w tym czasie Żydzi zaczynają powracać do północnej Europy.
Zamieszkiwali te rejony w czasach cesarstwa rzymskiego, ale opuścili je
po jego upadku. Ośrodkiem żydowskiego życia w tym rejonie stają się
okolice Renu.
808 - Żydom zostaje przyznane prawo do osiedlenia się w marokańskim Fezie, otrzymują tam wydzieloną część miasta.
c.
970 - żydowskie życie rozwija się pod arabskimi rządami na terenie
Hiszpanii. W Kordobie powstaje pierwsza wielka jesziwa na tych ziemiach.
To początek wielkiej tradycji żydowskiego nauczania w diasporze.
1013
- w pierwszej połowie XI wieku upadła dynastia Ummajadów w Hiszpanii i
kalifat rozpadł się na wiele mniejszych państw. Żydzi znacznie
skorzystali na tej zmianie i rozpoczął się okres zwany często "złotym
wiekiem" hiszpańskich Żydów. Niestety, podział kalifatu zwiastował także
koniec żydowskiego życia na tych terenach - osłabienie państwa
arabskiego otworzy drzwi dla rekonkwisty.
c.
1020 - w Egipcie, za panowania kalifa Al Hakima, rozpoczęły się
prześladowania chrześcijan i żydów. W rezultacie wielu przedstawicieli
obu wyznań przeszło konwersję, inni opuścili kraj. Niektórzy Żydzi udali
się do Jemenu.
1066 - Normanowie zdobywają Anglię. Wraz z nimi pojawiają się tam pierwsi w tym rejonie Żydzi.
c.
1070 - po okresie studiów w nadreńskich jesziwach do rodzinnego Troyes
powraca jeden z najwybitniejszych żydowskich mędrców - Raszi. Zakłada
własną szkołę, która zyska szczególną pozycję po zniszczeniu nadreńskich
ośrodków nauki podczas pierwszej krucjaty.
1095-1096
- pierwsza krucjata wyrusza w kierunku Ziemi Świętej. Rycerze po drodze
pustoszą ośrodki żydowskie w północnej Francji i nad Renem.
Zamordowanych zostało ok 5.000 Żydów.
1099 - krzyżowcy oblegają, zdobywają Jerozolimę i masakrują jej mieszkańców.
1105 - śmierć Rasziego.
1141 - śmierć Judy Halewiego.
1144 - pierwsze oskarżenie o mord rytualny w angielskim Norwich.
1147-9 - Druga Krucjata, znowu towarzyszy jej fala przemocy przeciwko Żydom w Nadrenii.
1163 - Żydzi w Chinach. Żydom pozwolono na budowę synagogi w Kai-Feng.
1187-1192 - Jerozolima zostaje zdobyta przez muzułmanów pod wodzą Saladyna. Żydzi mogą ponownie osiedlić się w mieście.
1190
- w czasie Trzeciej Krucjaty rośnie religijna gorączka w Anglii.
Towarzyszyły jej nastroje antyżydowskie. Najbardziej znaczny incydent
miał miejsce w mieście Jork, gdzie Żydzi schronili się w zamku, by potem
popełnić zbiorowe samobójstwo.
1204 - śmierć Mojżesza Majmonidesa.
c. 1220 - po raz pierwszy pojawia się legenda o "Żydzie, wiecznym tułaczu"
1240 - spalenie Talmudu w Paryżu.
1263 - dysputa w Barcelonie: Nachmanides spierał się z Pablem Christiani.
1288-93 - do roku 1293 większość Żydów z Neapolu opuszcza księstwo lub przechodzi konwersję
1290 - wypędzenie Żydów z Anglii.
1306 - wypędzenie Żydów z Francji.
1348-49 - epidemia dżumy w Europie. Żydzi byli częstokroć oskarżani o zatruwanie studni. Zaatakowano wiele społeczności.
1391 - Masakry i przymusowe konwersje w Hiszpanii.
1478 - początki Inkwizycji w Hiszpanii.
1492 - wypędzenie Żydów z Hiszpanii.
1497 - wypędzenie Żydów z Portugalii.
c. 1500 - pojawia się język ladino.
1544 - Marcin Luter zwraca się przeciwko Żydom.
1556 - spalenie marranów w Ankonie.
1579 - Izaak Luria przybywa do Safed.
1590 - Marrani osiedlają się w Amsterdamie.
c. 1600 - rozwija się żydowska społeczność w Pradze.
1630-54 - rozwój osadnictwa żydowskiego w Brazylii. Największa społeczność powstaje w Recife.
1648 - pogromy na Ukrainie w czasie powstania Chmielnickiego.
1654 - Żydzi przybywają do Nowego Amsterdamu (Nowego Jorku).
1655 - Żydzi ponownie przybywają do Anglii.
1656 - wyklęcie Barucha Spinozy.
1657 - Żydzi mają prawo do osiedlania się w Danii.
1665 - Sabbataj Cwi ogłasza się mesjaszem.
1676-80 - tymczasowe wygnanie Żydów z Jemenu.
1677 - śmierć Barucha Spinozy.
1730 - społeczność żydowska w Nowym Jorku buduje pierwszą synagogę.
1755 - Jakub Frank ogłasza się następcą Sabbataj Cwi i mesjaszem.
1760 - śmierć Baal Szem Towa.
1764
- pierwsza alija chasydów. Do Ziemi Jisraela wyruszają Menachem Mendel z
Przemyślan i Nahman z Horodenki wraz z uczniami. 13 lat później w ich
ślady pójdzie Menachem Mendel z Witebska.
1769 - spór Mosesa Mendelssohna z Lavaterem.
1772
- pierwsze ekskomunikowanie chasydów. Gaon z Wilna jest bardzo
przeciwny chasydyzmowi i spory pomiędzy chasydami a Gaonem i jego
zwolennikami będą trwały latami.
1783 - Moses Mendelsson wydaje "Jerozolimę" i swój przekład Tory na niemiecki.
1786 - umiera Mendelsson.
1789 - Rewolucja Francuska.
1791 - Zgromadzenie Narodowe przyznaje Żydom pełne prawa obywatelskie.
1791 - w Rosji zostaje wydzielony teren, na którym wolno osiedlać się Żydom.
1797 - umiera Gaon z Wilna.
1802 - zostaje wyznaczony pierwszy Naczelny Rabin w Anglii (Solomon Hirschel).
1807 - francuski Sanhedryn.
1812 - Żydzi otrzymują prawa obywatelskie i polityczne w Prusach.
1818 - świątynia reformowana w Hamburgu.
1821 - masakra Żydów w Grecji w czasie powstania Greków przeciwko Turcji.
1836 - cenzura nałożona na żydowskie książki w Rosji.
1837 - trzęsienie ziemi w Safed.
1844
- polityka Rosji wobec Żydów miała na celu doprowadzenie ich do jak
największej asymilacji. Jednym z kroków na tej drodze było zniesienie
instytucji kahału.
c. 1850 - wielu Żydów przybywa do San Francisco.
1854 - Frankel otwiera seminarium teologiczne w Breslau (Wrocław).
1858 - Lionel Rothschild zasiada w angielskim parlamencie.
1871 - pogrom w Odessie.
1881-82 - pogromy w południowej Rosji po zamordowaniu cara Aleksandra II.
1882-84 - fala emigrantów wyrusza do Erec Jisrael.
1885 - pierwsza konferencja rabinów reformowanych w Pittsburgu.
1891 - wypędzenie Żydów z Moskwy.
1891 - oskarżenia o mordy rytualne na Korfu prowadzą do opuszczenia tej wyspy przez większość Żydów.
1894
- początek sprawy Dreyfusa, która zakończy się oczyszczeniem go z
wszelkich zarzutów w 1906 i głęboko podzieli społeczeństwo francuskie.
1895 - Teodoer Herzl wydaje "Der Judenstaat".
1897 - Pierwszy Światowy Kongres Syjonistyczny.
1897-8 - narodziny Bundu.
1903 - pogrom w Kiszyniowie.
1912 - powstaje partia Agudat Jisrael.
1914 - wybuch I wojny światowej.
1916 - powstają młodzieżowe organizacje syjonistyczne, jedną z najważniejszych z nich stanie się Haszomer Hacair.
1917 - rewolucja w Rosji.
1917 - Deklaracja Balfoura.
1922 - oficjalnie ustanowiony brytyjski mandat w Palestynie.
1922 - Mordechaj Kaplan zakłada Towarzystwo dla Rozwoju Judaizmu w Nowym Jorku. Są to początki ruchu rekonstrukcjonistycznego.
1924 - umiera Franz Kafka.
1929 - umiera Franz Rosenzweig.
1930-40 - czystki stalinowskie.
1933 - Adolf Hitler zostaje kanclerzem Niemiec.
1934 - początki nielegalnej imigracji do Palestyny.
1938 - Kristallnacht.
1939 - wybuch II wojny światowej.
1941-5 - Szoa.
1945 - kapitulacja Niemiec.
1945 - powstanie Yeshiva University w Nowym Jorku.
1947 - ONZ głosuje za podziałem Palestyny. Państwa arabskie odrzucają to rozwiązanie.
1948 - ogłoszenie niepodległości państwa Izrael.
1952-53 - pod koniec życia Stalina nasilają się działania antyżydowskie w Związku Radzieckim. Proces lekarzy.
1961 - proces Eichmanna w Jerozolimie.
1965 - umiera Martin Buber.
1967 - Wojna Sześciodniowa.
1973 - wojna Jom Kipur.
1982 - wojna w Libanie.
1985-1991 - Operacje Mojżesz i Salomon, dzięki którym w Izraelu znalazła się niemal cała żydowska społeczność Etiopii.
1987 - początek pierwszej Intifady.
1995 - zabójstwo premiera Rabina.
..........................................
Opracowała Barbara Krawcowicz
|
|
Am Israel Chai !
Chanuka 25.12-02.01
ATTENTION !
About the visits
to the grave
of Akiva Eger
please stay in touch
Ten adres email jest ukrywany przed spamerami, włącz obsługę JavaScript w przeglądarce, by go zobaczyć
OrWhats App only
+48726100199
Ambasada Izraela w Polsce
.jpg "ambas1 (2).jpg")
15-activity Jewish community of Poznan
15-lat naszej Gminy
IRENA SENDLER-KONCERT
Codzienna Miszna
JEWISH.pl
EC CHAIM
Shavei Polska
C I H
Muzeum Galicja
Trzemeszno
Kulmhof am Ner
Kliknij obrazek
ZWIEDZANIE Shimon Peres Funeral
Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl