Przy okazji zbliżającego się święta Chanuka, warto odnotować podstawową różnicę pomiędzy kulturą grecką a kulturą żydowską, bo to ona była jedną z osi konfliktu pomiędzy politeizmem Greków a monoteizmem Żydów, których zwycięstwo upamiętnia to święto.

Dotyczy ona samej koncepcji bóstwa.

Politeizm grecki kształtował bogów wedle wizerunku ludzi, podczas gdy judaizm starał się kształtować ludzi według wizerunku Boga.

Bogowie greccy pełni byli ludzkich wad i namiętności, byli np. istotami zdominowanymi przez seks i pożądanie władzy, o którą walczyli między sobą. Jednocześnie bogowie ci są wytworem Natury. Ich cechy w znacznym stopniu stanowią realizację instynktów, a nie w żadnym sensie próbę ich poskromienia poprzez stosowanie zasad etycznych (wystarczy przypomnieć sobie chociażby np. podboje miłosne Zeusa przybierającego postać łabędzia lub byka - i kopulującego zarówno z pięknymi kobietami jak i z pięknymi mężczyznami, czy podstępy Hermesa, które stosuje on aby przechytrzyć swoich przeciwników).

Bóg Żydów to istota charakteryzująca się zdecydowanie przeciwnymi cechami: aseksualna, poza i ponad Naturą i światem, który powstał wyłącznie dzięki aktowi woli Boga (a więc jest czymś od Boga niższym) - istota duchowa, idealnie łącząca w sobie przeciwstawne cechy: sprawiedliwość i umiejętność wybaczania. Człowiek ma naśladować Boga, a więc musi uznać wyższość etyki nad instynktem, wyższość Prawa nad tym, co wynika z jego ułomnej natury, której ograniczenia ma pokonywać.

Konsekwencją tych różnic było - i jest dotąd - postrzeganie człowieka.

Grecki światopogląd cenił człowieka przede wszystkim za jego walory estetyczne i naturalne dary ciała i ducha - jak siłę, odwagę, spryt, inteligencję, zdolności artystyczne, militarne, sportowe.

Judaizm uważał, że każdy - absolutnie każdy człowiek jest stworzony celem Elokim, czyli "według istoty Boga" - co oznacza, że każdy człowiek (bez żadnego wyjątku) nosi w sobie nieskończoną wartość. Jednak jego ocena nie zależy od tego, jakie zdolności i cechy otrzymał w darze od losu bez wysiłku, ale od tego, jak traktuje innych ludzi, czyli odbywa się według kryteriów etycznych.

 
*

Konflikt pomiędzy tym w kulturze, co reprezentuje tradycję grecką a tym, co reprezentuje tradycję judaizmu - przejawia się współcześnie między innymi:

    * kultem zdrowia i fizycznego piękna w miejsce kultu mądrości i nadrzędności zasad etycznych, odwołujących się do opozycji dobra i zła.

    * powrotem do starożytnego kultu Natury (pod postacią np. niektórych skrajnych przejawów ochrony środowiska naturalnego, gdy wchodzą one w bezpośredni konflikt z prawami ludzi i w tym konflikcie wygrywają).

    * próbami zmiany definicji małżeństwa (pamiętajmy o roli, jaką odgrywał w kulturze starożytnej Grecji homoseksualizm), a także zacieraniem różnic pomiędzy płciami.

/the614commandment/