Rabin Pash. Behaalotcha 

 Tym razem trochę Kabały. Na podstawie książki "Maasei Haszem" autorstwa rabina Eliezera Aszkenazi. Parsza Bahalotcha rozpoczyna się zagadnieniem zapalania świec na świeczniku w Bet HaMikdasz. Na Menorę tą składało się siedem ramion i siedem lamp. Na co wskazuje liczba siedem? W Torze zapisane jest: "I wykonasz świecznik ze szczerego złota. Świecznik ten ma być kuty. Jego podstawa i ramiona, i kielichy, i gałki, i kwiaty mają z niego wystawać." (Szmot 25:31)

Zdaniem Rasziego, wersety te wskazują na to, że Menora wykuta być musi jako jedna całość – nie może być wykonana w częściach. Jej ramiona i lampy nie mogą powstać jako niezależne części, w późniejszym etapie dopiero połączone ze sobą, tak jak robi to zazwyczaj kowal w procesie zwanym „solder” (z języka staro-francuskiego). Przeciwnie, Menora powinna powstać z jednego kawałka, być wykuta młotem i szlifowana przy pomocy specjalnych narzędzi, w ten sposób, by jej ramiona oddzielone były od siebie i wystawały w różnych kierunkach.( Raszi Szmot 25:31)

Dlaczego Menora ma być jedną częścią? Co możemy przez to zrozumieć?

"Przemów do Aharona i powiedz mu: Kiedykolwiek zapalisz lampy, siedem lamp ma oświetlać obszar przed świecznikiem" (Bamidbar 8:2)

Raszi wyjaśnia w tym miejscu:

Obszar naprzeciw centralnego punktu Menory- naprzeciw lampy środkowej, mieszczącej się na samym świeczniku a nie na jednym z jej ramion.

Dlaczego lampy świeciły w kierunku lampy środkowej? Jakie ma to znaczenie?

Kolejne pytanie - widzimy powyżej pewną sprzeczność, z jednej strony napisane jest:

A takie było wykonanie Świecznika: Wykuto go ze złota. Był kuty aż po jego boki i aż po jego kwiaty. Wykonał ten świecznik podług wzoru, którą Wiekuisty pokazał Mojżeszowi. (Bamidbar 8:4)

Zdaniem Rasziego:

Tak została wykonana Menora – Najwyższy, niech będzie Błogosławiony, pokazał mu (Moszemu) poprzez wskazanie jak wskazuje się palcem, ponieważ Świecznik miał z tym trudność, dlatego napisane jest „Weze”. (Raszi, Bamidbar 8:4)

(Określone „Ze”, „to”, wskazuje w hebrajskim na bezpośrednią obecność opisywanego obiektu. Dokładnie tak jest w tym przypadku „WeZot haTora”, „To jest Tora”, określony zaimek odnosi się do przedstawianej idei.)

Innymi słowy- Mosze zrobił Menorę sam, po tym, jak HaSzem pokazał mu jak to zrobić.

Z drugiej strony napisane jest: I wykonasz świecznik ze szczerego złota. Kutej roboty ma być świecznik ten. (Szmot 25:31)

Raszi wyjaśnia:

Kutej roboty ma być (hebr.: Tease) – musi sam się zrobić. (Raszi postawił pytanie, Dlaczego Tora użyła biernego „ma być, ma być wykonana”, a nie aktywnej formy „musisz ją wykonać”?) – Ponieważ Mosze miał trudności z jej wykonaniem, (nie wiedział dokładnie jak ukształtować Menorę z jednego kawałka złota), B-g powiedział do niego: „Wrzuć złoto do ognia i ono ukształtuje się.” Dlatego Tora nie mówi: „ty masz tak zrobić.”

Innymi słowy:

Mosze sam nic nie zrobił, jedynie wrzucił złoto do ognia i Menora ukształtowała się sama.

Wydaje się więc, że Raszi popada w sprzeczność ze samym sobą. W jednym miejscu stwierdza, że kiedy Mosze miał trudności z wykonaniem Menory, B-g pokazał mu Menorę wykonaną z ognia, co wskazuje na to, że ostatecznie Mosze wykonał Menorę.

I będą na świeczniku cztery kielichy w kształcie kwiatów migdałowca, z jego gałkami i kwiatami na przemian. (Szmot 25:34)

Trzon świecznika powinien mieć cztery kwiaty – jeden z nich znajdował się pod ramionami świecznika a trzy kolejne powyżej, skąd odchodziły ramiona kierujące się na zewnątrz. (Raszi, Szmot 25:31)

Dlaczego środkowe ramię świecznika posiadało cztery kwiaty?

Rabin Eliezer Aszkenazi odpowiada na wszystkie powyższe cztery pytania jedną odpowiedzią – HaSzem ma wiele imion, istnieje również wiele Jego przydomków. Ile imion posiada HaSzem?

Oto, co na ten temat ma do powiedzenia Gemara:

Istnieją imiona, które mogą być wymazane (ponieważ nie odnoszą się one wyłącznie do boskości, w związku z czym nie są one święte); a także imiona, które nie mogą być wymazane. Imiona, które nie mogą być wymazane to: „El”, „Eloha”, „Elohim”, „Elohecha” (twój B-g), „Jestem, który Jestem (Eheje Aszer Eheje), „Alef Dalet” (Adonaj), „”Jud Hej” (Hawaja), „Szadai”, „Cwaot” – tych nie wolno wymazywać;

Jednak Wielki (haGadol), Potężny (haGibor), Wspaniały (haNora), Majestatyczny (haAdir), Mocny (haChazak), Nieustraszony (haAmic), Silny (haAzuz), Miłościwy (Chanun), Łaskawy (Rachum), Długie Cierpienie (Erech Apajim), Obfitujący w Dobroć (Raw Chesed)- te mogą zostać wymazane. (Szwuot 35a).

Innymi słowy- istnieje siedem świętych imion, nazywanych „imionami, których się nie wymazuje”, co oznacza, że zabronione jest je usuwać.

(W obecnych czasach ciekawe jest zagadnienie cyfrowego zapisu na ekranie komputera, czy usunięcie takiego zapisu będzie uważane za wymazanie imiona, czy zapis cyfrowy traktowany jest inaczej niż prawdziwy zapis...)

Jednak głównym imieniem B-ga jest czteroliterowe imię „Jud Hej Waw Hej”, zwane Tetragramatonem, Hawaja, zawierające w sobie wszystkie inne imiona. Siedem ramion Menory odnosi się do siedmiu świętych imion. I wszystkie ramiona wychodzą z jednego środkowego ramienia, tak jak imiona wychodzą z jednego centralnego – „Hawaja”.

Dlatego właśnie centralne ramię posiadało cztery kwiaty- odnoszące się do czterech liter najważniejszego imienia. A Menora została wykonana z jednego kawałka złota, by pokazać, że wszystkie imiona są imionami jednego B-ga.

Kiedy Mosze robił Menorę, nie wiedział on jak włączyć do niej siedem imion, i dlatego Haszem powiedział mu: Wrzuć złoto do ognia i ono ukształtuje się”, innymi słowy – święte imiona same się włączą do Menory. I kiedy Aharon zapalał lampy na menorze, musiał on połączyć na świeczniku wszystkie święte imiona, tak, jak wszystkie imiona zawierają się w jednym centralnym- „Hawaja”. Podobnie było z środkowym ramieniem i dlatego wszystkie lampy świecą w kierunku lampy środkowej. Aharon nie wiedział jak połączyć wszystkie imiona z imieniem „Hawaja”, w związku czym Haszem „pokazał mu” jak dokładnie połączyć wszystkie ramiona z ramieniem centralnym.

Imiona Haszem objawiają się w tym świecie poprzez różne siły. Światło menory to światło Haszem na tym świecie. Celem człowieka jest zapalać to światło i odnaleźć moce Stwórcy. Kohen Aharon to nasz tej misjii wysłannik.

Promiennego Szabatu!

P.S. Będąc przy temacie imion, których nie można wymazać, wspomnieć trzeba o “Szalom”. „Szalom” to jedno z imion B-ga. Czy „Szalom” można wymazać? Przecież używamy tego słowa bez końca, w każdym liście i każdym emailu!

Imię Szalom jest święte do tego stopnia, że zabronione jest jego wymawianie w nieczystych miejscach. Oto słowa Gemary: Ktoś, kto wchodzi do łazienki...nie dozwolone jest mu używać powitania „Szalom” ...Zgodne jest to z ową wypowiedzią R. Hamnuny: Człowiek nie może wymienić pozdrowienia „Szalom” ze swoim sąsiadem w łaźni, ponieważ napisane jest – „Dlatego Gideon zbudował tam ołtarz dla Haszem i nosi on nazwę Haszem-Szalom”. (Szabat 10: a-b)

W opinii większości Riszonim „Szalom” uważane jest za imię święte, tak, że zabronione jest jego używanie w nieczystych miejscach, jednak nie aż tak święte, by zabronić jego wymazywanie. Ostatecznie „Szalom” nie zostało wymienione na liście „imion, których nie wolno wymazać”. Istnieją jednak inne opinie, według Tosfot (Masechet Sota 10/a) nie wolno usuwać imienia „Szalom”.

Remu (w Szulchan Aruch Jore Dea sekcja 13) wypowiada się w tym temacie w ten sposób: „Są ludzie, którzy wystrzegają się zapisywania Szalom w całości”.

Zastosowanie tej opinii w praktyce nie jest łatwe, ponieważ jak już wyżej powiedzieliśmy, „Szalom” jest bardzo powszechne w użyciu. W istocie, w Igrot Mosze (chelek 4, 40:4) Rabin Mosze Feinstein, ustanawia zasadę (posek), że kiedy używamy „Szalom” jako pozdrowienia lub życzenia, bez zamiaru odnoszenia się do Haszem i jeśli dodamy zaraz obok do niego kolejne słowo, takie jak np. „Szalom uwracha”, wtedy słowo to można wymazać.

Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Daniela Malec
Dziękujemy organizacji Shavei Israel za udostępnienie tekstu