Parszat Wajikra - Rabin David Szychowski |
Parszat ha Szawua | |
Szukając różnic między charakterem Sefer Szmot, a
Sefer Wajikra zauważymy, że w Księdze Szmot dynamika jest od góry do dołu,
natomiast w Księdze Wajikra jest od dołu do góry. O co chodzi? Żeby zrozumieć
tę odpowiedź należy zdać pytanie o związek
między Bogiem a człowiekiem. W wielu tradycjach
pojawia się pojęcie, które nie ma miejsca w tradycji żydowskiej. Tym pojęciem
jest przeżycie religijne.To świat uczuć lub czasami doznań intelektualnych, świat wewnętrzny, który łączy człowieka ze Stwórcą. W judaizmie natomiast mamy do czynienia z czymś o zupełnie przeciwnym kierunku. Droga ta nie jest od świata wewnętrznego ku Bogu lecz od Boga w kierunku człowieka. Mówiąc wprost i dosadnie: wszelkie przeżycia religijne są niekoszerne. W parszy Ki Tisa w Księdze Szemot pojawia się jedyne przeżycie religijne. Jest to opis złotego cielca, o którym czytaliśmy niedawno. W chwili gdy objawienie ustaje (nauczyciel i reprezentant Boga Mosze znika) ludzie zwracają się do kapłana, do człowieka religii ,aby ten wstał i zrobił im boga. Dokładnie to nazywamy przeżyciem religijnym. To właśnie jest początek bałwochwalstwa. Takie zachowanie jest wbrew Torze. Postarajmy się zrozumieć jaka logika stoi za wykluczeniem tego typu przeżyć ze świata Tory. U większości dorastającej młodzieży występuje silna skłonność do podążania za przeżyciem religijnym. Do tego stopnia, że wielu z nich wierzy w możliwość rozmawiania i spotkania ze Stwórcą. W wieku około 18 lat następuje wielki kryzys. Niebo się rozpada, a człowiek staje naprzeciw pustki. Przeżycia religijne z przeszłości okazują się iluzją. Wtedy to nastolatek skłania się ku ateizmowi. Ma to prosty powód. Próba połączenia się z Bogiem to zarówno pycha jak i głupota. Pycha – ponieważ ktoś jest przekonany, że to właśnie on jest w stanie połączyć się z Haszem. Głupota – ponieważ rozdział między tym co skończone a tym co nieskończone jest oczywiście nieskończony. Ile czasu potrzeba, żeby pokonać nieskończoną odległość? Nieskończoną ilość czasu czyli to nigdy się nie wydarzy. Wobec tego jedyną możliwością jest to, żeby nieskończone zwróciło się ku skończonemu. Ponieważ nieskończone nie ma ograniczeń jak skończone. Za to skończone jest zawarte w nieskończonym. Dlatego jeśli jest jakiekolwiek połączenie między Bogiem, a człowiekiem to tylko jednostronne, ze strony Boga. Kiedy Bóg zwraca się do człowieka? Kilka razy mieliśmy takie zdarzenie: m.in. wyjście z Egiptu, góra Synaj, Beit haMikdasz. Wracając do Księgi Szemot. Znajdujemy w niej koniec pewnego procesu, w którym Bóg zwrócił się do ludzi. Kulminacją jest Obecność Boga (Szchina) w Świątyni czyli pewna stałość. Świątynia to rodzaj mobilnej Góry Synaj, przyjaznej dla użytkownika. Od tego momentu jest to relacja od dołu do góry. Stworzenie zwraca się ku Stwórcy. Jak jest napisane: I przywołał Bóg Mojżesza i przemówił do niego z Namiotu Zgromadzenia tymi słowy. (Wajikra 1:1) Bóg przywołał Moszego i teraz prorok musi być aktywny. Ale przed chwilą powiedzieliśmy, że taka relacja jest zabroniona. Jaka jest logika naszego rozumowania? Odpowiedź brzmi: po tym jak Bóg zwrócił się do nas, my mamy prawo odpowiedzieć. Jedna z ksiąg cała jest relacją od człowieka do Boga. Tą księgą jest Sefer Tehilim czyli Psalmy. Jest podzielona na 5 części, które odpowiadają 5 księgom Mojżesza. 5 rodzajów wezwań i 5 odpowiedzi. Można od razu zapytać: co w takim razie z chasydyzmem? Chasydyzm to właśnie przeżycia religijne, które kierują człowieka ku Bogu. Czy to koszerne zachowanie czy nie? Odpowiedź brzmi, że jest ono koszerne. Musimy jednak pamiętać, że chasydyzm zrodził się w łonie judaizmu. Nie wolno nam zapomnieć, że przeżycie religijne jednostki jest odpowiedzią na zwrócenie się Boga do narodu. Dopiero, gdy Bóg wykona pierwszy ruch my możemy na niego odpowiedzieć. Pewien lider chasydzki o imieniu Nachman z Bracławia zaleca swoim uczniom rozmawiać z Bogiem tak jak rozmawia się z kolegą. Przy czym nie zwalnia ich z obowiązku modlitwy Amida. Z pozoru powinno się wydawać, że tych osiemnaście błogosławieństw nie jest już potrzebnych skoro człowiek znalazł indywidualny kontakt z Bogiem. Tak jednak nie jest. Czemu? Ponieważ tekst zawarty w modlitwie Amida jest kontynuacja proroctwa. Modlitwa ustalona przez proroków jest ramą w granicach, której poruszamy się jako naród i w tych to ramach jest możliwe zwrócenie się jednostki. Bez tych ram taka rozmowa jest zwykłą mistyką, która nie jest koszerna. Szabat Szalom ! |
Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl