26 listopada 2010

Zapalenie Swiec godz. 15.29

Hawdala 16.44

Parszat Wajeszew

  Pomimo tego, że będzie to trochę skomplikowane, chciałem tym razem zaprezentować słowa Rabina Heszela – rabina Krakowa z XVII wieku. Jego geniusz jest ponad wszystkimi rzeczami, poniżej będziemy mogli zobaczyć przykład jego geniuszu. Ze względu na swojš wielkš skromnoœć Rabin Joshua Heshel prawie nic nie opublikował; wszystko co pozostało to jedynie mała częœć jego innowacyjnego podejœcia do Talmudu i studiowania Halachy, co póŸniej zostało zgromadzone przez studentów rabina Heszela w ksišżce Chanukat HaTorah ( Inauguracja Tory). W parszy Wajeszew czytamy o tym jak Josef poddany jest próbie przez kobietę - żonę Potifara, która to kobieta próbuje uwieœć go. Josef jednak odmawia.

    „Po tych wydarzeniach zwróciła na niego uwagę żona jego pana i rzekła do niego: Połóż się ze mnš. On jednak nie zgodził się... I mimo że go namawiała codziennie, nie usłuchał jej i nie chciał położyć się przy niej, aby z niš żyć. Pewnego dnia, gdy wszedł do domu, aby spełniać swe obowišzki, i nikogo z domowników tam nie było, uchwyciła go ona za płaszcz i powiedziała: Połóż się ze mnš! Lecz on [wyrwał się], zostawił płaszcz w jej ręku i wybiegł na dwór. A wtedy ona, widzšc, że zostawił swój płaszcz i że wybiegł na dwór.” (Bereszit 39:7-13)

    Co Tora chce nam powiedzieć poprzez słowa "Laasot melachto" ("spełniać swe obowišzki"). Jakiego rodzaju pracę miał on zamiar zrobić?

    Raszi pisze: Zrobić swojš pracę. Rav i Szmuel dysputujš na temat tego co to znaczy. Jeden twierdzi, dosłownie (to znaczy) jego pracę, a drugi twierdzi, że Josef miał swoje plany co do obcowania z niš jednak stanęła mu przed oczami twarz ojca (co wzmocniło go w tym by jej odmówić), który powiedział do Josefa: Josef, imiona 12 plemion widnieć będš na kamieniach noszonych na piersiach przez wielkiego Kohena, czy chcesz wymazać stamtšd swoje imię w zwišzku z obcowaniem z nierzšdnicš? jak jest napisane: "kto obcuje z nierzšdnicami, trwoni majštek".

    Rabin Reb Heszel pyta: midrasz przywołuje passuk „Weroe zonot jeabed hon" "Kto obcuje z nierzšdnicami, trwoni majštek" (Księga Przysłów 29:3) i interpretuje słowo Hon (fortuna, majštek) jako miejsce Josefa w Choshen (12 kamieni tablicy napiersiowej noszonej przez wielkiego kapłana w œwištyni). Jakie jest powišzanie pomiędzy Hon i Choshen?

    Najpierw więc, jak wyjaœnia, do Josefa zostało dodana jedna więcej litera, jak jest napisane w Tehilim (81:6): “ Edut BiJehosef samo, beceto al Erec Micrajim" " To prawo ustanowił On dla Józefa, gdy wyruszył on z ziemi egipskiej". Po tym jak zdał on test z żonš Potifara, Haszem dodał jednš literę do jego imienia. Dał mu literę  He, reprezentujšcš Haszem. Haszem powiedział „Chcę by moje imię trwało w tobie przez cały czas”. Tak więc, zamiast Josef, jest on teraz nazywany Jehosef, z H.

    Jak wiemy, Choshen spełniał również funkcję narzędzia wykorzystywanego jako poœrednictwo przy zadawaniu pytań Haszem. Istniała możliwoœć by król, wielki Kohen lub sanhedrin mogli zadać Haszem pytania, które dotyczyły zarzšdzania narodem, na poziomie narodowym np. takich jak – czy udać się na wojnę czy nie, dzięki działaniu Choshena. W ten sposób uzyskiwali oni odpowiedzi o naturze prorockiej. Kohen ha gadol stawał ubrany w napierœnik, osoba pytajšca naprzeciw kapłana i  zadawała pytanie a odpowiedŸ ukazywała się poprzez zapalanie się liter na napierœniku. Œwietlne sygnały były składane w słowo. Choszeh składał się z dwunastu szlachetnych kamieni a na każdym kamieniu wygrawerowane było imię jednego z dwunastu plemion- Reuwen, Szimon, Levi itp.

    Istniał jednak problem, ponieważ kilka liter hebrajskiego alfabetu nie było reprezentowanych w dwunastu imionach plemion. Tak było np. z literš Tsade (צ ). Dodano więc imiona praojców: Abrahama, Ichaka i Jakowa, dla uzupełnienia liter. Imię Ichak zawierało literę צ  . Jednak nadal brakowało litery ט  której nie zawierały ani nazwy plemion ani nazwy praojców. Dodano więc jeszcze dwa słowa tj. ogólnš nazwę plemion- „sziwtej Jeszurun”, która zawierała literę ט .

    W celu zapisywania liter symetrycznie, na każdym kamieniu miała się pojawić równa liczba liter. Do kilku nazw plemion dodano więc po jednej lub  kilka liter tak by liczba wszystkich liter w słowie liczyła 6. Powodem było to, że najdłuższš nazwš była nazwa plemienia Benjamin (zapisywany po hebrajsku liczył 6 liter). Imiona praojców i nazwę “sziwtej Jeszurun” zapisano więc w rozproszeniu. I tak do imienia „Reuven” dodano literę A (א) z imienia Abrahama ( razem 6: 5+1), do „Szimon” dodano (ב) z Abrahama, do „Levi” dodano trzy litery: (3+3 = 6). I w ten sposób rozproszono litery praojców i „sziwtej Jeszurun” pomiędzy nazwy plemion.

    Ostatnim imieniem było imię Josef, do którego dodano dwie ostatnie litery nazwy „sziwtej Jeszurun”. Teraz możemy zrozumieć dlaczego midrasz podkreœla słowa „trwoni majštek” z pasuku z Księgi Przyslów. Gdyby Josef zachował się w sytuacji z żonš Potifara nie przyzwoicie, straciłby literę ה z imienia Haszem, która to litera została dodana do jego imienia. Straciłby również litery ו i ן które zostały dodane do jego imienia z „sziwtej Jeszurun” na Hoszechu. I w słowach pasuku „ Kto "kto obcuje z nierzšdnicami, trwoni majštek" stracić = stracić litery, które zostały dodane do jego imienia po tym jak odparł on pokusę zwišzanš z żonš Potifara i pozytywnie rozwišzał próbę.

    Tak właœnie wyjaœnia rabin Heszel objawiajšc swój rzadki geniusz.

    Życzę Nam wszystkim spokojnego i przyjemnego Szabatu

Rabin Boaz Pash (2008)
Tłumaczyła Daniela Malec