Autor: Rabin Boaz Pash
|
Rabin Boaz Pash
12/11/2008
A wtedy Haszem spuścił na Sodomę i Gomorę deszcz siarki i ognia od Haszem <z nieba>. I tak wywrócił miasta oraz całą okolicę wraz ze wszystkimi mieszkańcami miast, a także roślinność. (Bereszit 19:24-25)
Gaon Rabi Joel Sirkes, znany ze swego dzieła Ba”ch (Bait Hadasz; komentarze do Arba Turim), na początku swej kariery rabinicznej służył jako rabin w sztetlu Bełz. Wynagrodzenie było tak niskie, iż nie wystarczało nawet na zakup świec, które oświetliłyby jego dom w nocy; zmuszony był studiować przy świetle księżyca, o ile świecił, jeśli nie – z pamięci.
Ale jego przeciwnicy w mieście znaleźli powód, by żądać usunięcia go z funkcji rabina - nie studiuje on w nocy, faktycznie - światła w jego izbie są wyłączone. (ludzi tych spotkał zły koniec, ale to już inna historia.)
Ostatecznie obrała go rabinem gmina w Brześciu.
Zanim opuścił Bełz, odbyło się przyjęcie pożegnalne, na którym Ba”ch przemówił gorzkim i sarkastycznym tonem:
„W naszej parszy napisane jest, iż Haszem karze mieszkańców Sodomy i Gomory, lecz Tora opisuje to jako „I tak wywrócił miasta”. Dlaczego je wywrócił? Czy nie miał innego sposobu, by ich ukarać?
Odpowiedź brzmi – rzekł Ba”ch – iż Haszem używa swojego rodzaju sprawiedliwości – mida kneged mida (miarka za miarkę); w taki sam sposób, w jaki oni postąpili, B-g im odpłaca. Oni uczynili wszystko odwróconym. W przyzwoitym mieście ludzie troszczą się o fizyczną i materialną kondycję rabina, a rabin w zamian zajmuje się duchową kondycją ludzi – poprzez uczenie ich Tory, poprzez napominanie, jeśli zachodzi taka potrzeba itp.”
„Ale – kontynuuje Ba”ch zwracając się do przywódcy Bełza – w Sodomie uczynili odwrotnie – pozwolili rabinowi martwić się o zarobek, o utrzymanie rodziny, a sami „troszczyli się” jedynie o to, jak rabin studiuje Torę i jaki jest poziom jego wiedzy. A zatem karą dla miasta było jego „wywrócenie”.”
Tylko jeden techniczny komentarz. Opowieść jest ładna, ale według inskrypcji na jego macewie, Ba”ch po opuszczeniu Bełza udał się do Szydłowa i dopiero później do Brześcia. Oto inskrypcja stanowiąca przegląd miejsc, w których pełnił posługę:
Zaczął roztaczać swą mądrość w gminie żydowskiej w Próżnej, był silny i odważny w jesziwie gminy w Łukowie, światło jego Tory jaśniało w pełni w Lubomli, bogactwo jego nauczania rozprzestrzeniało się bez granic w gminie w Międzybożu, wylał swe życiodajne wody w znakomitości w Bełzie, wypełnił swe zadanie wobec B-ga z lojalnością Kaleba w Szydłowie, ogłaszał reguły i prawa w Brześciu na Litwie, studnie jego mądrości były rozpostarte niczym u Ben Jeke [króla Salomona] w gminie żydowskiej w Krakowie.
Najmilszego Szabatu.
|