W Parszy na ten tydzień Tora opowiada nam historię o tym, jak Mosze wysłał szpiegów, by sprawdzili Ziemię Izraela. Powróciwszy, szpiedzy oszkalowali urodzajną i dobrą ziemię. W międzyczasie Tora pisze tak: …Wtedy próbował Kaleb uspokoić lud, (który zaczął się burzyć przeciw Mojżeszowi), i rzekł: Trzeba ruszyć i zdobyć kraj - na pewno zdołamy go zająć. Lecz mężowie, którzy razem z nim byli, rzekli: Nie możemy wyruszyć przeciw temu ludowi, bo jest silniejszy od nas. (Bamidbar 13:30-31). Raszi komentuje skargi szpiegów: "Silniejszy jest od nas" – jak by to było możliwe? Oni powiedzieli to o Nim, Najwyższym (Raszi, Bamidbar 13:31). („Mimenu” odnosi się nie do nas, ale do „Niego”, to znaczy B-ga, jak gdyby możliwe było, by śmiertelnicy mogli być od Niego silniejsi).

Innymi słowy - szpiedzy uważali, że lud zamieszkujący Ziemię Kanaan silniejszy jest od Haszem.

Raszi zaczerpnął inspirację swej myśli z Talmudu. Oto fragment Masechet Sota (daf 35/a):

Rabin Hanina ben Papa powiedział: poważne oświadczenie wydali oni w tym momencie – Silniejszy jest od nas – czytaj nie jako „od nas”, ale „od Niego” (pierwsza i trzecia osoba liczby mnogiej brzmią w hebrajskim tak samo); to tak jakby powiedzieć, że właściciel domu nie może go przemeblować. Nawet B-g jest bez sił przeciwko im.

Rabin Izrael Neiman – sędzia i uczony w Torze z Krakowa -  w swej książce „Gwurei Israel” stawia odnośnie sądu Rasziego dwa pytania:

Po pierwsze - kilka wersów wcześniej, Raszi opisuje szpiegów w ten sposób:
„Wszyscy oni [byli] wybitnymi ludźmi – „Anaszim” (Ludzie, użyte jako przymiotnik, jak w naszym wersecie) w Tekście zawsze odnosi się do osób wybitnych. W czasie, w którym zostali mianowani, byli ludźmi prawymi.

Jak możliwe jest, że cadycy tego pokroju wysunęli tak absurdalne oskarżenia?

Po drugie – słowo „mimenu” interpretować można na dwa sposoby: a) od nas, tj. wróg silniejszy jest od nas - narodu Izraela, jest to proste znaczenie tego wersetu; b) od Niego, tj. wróg silniejszy jest od Haszem, jest to interpretacja, którą podaje Raszi.

Nasuwa się tu pytanie- skąd ów pomysł Rasziego, który z prostego znaczenia wersu zaproponował skomplikowaną i dziwną interpretację?

Oto jak Rabin Izrael odpowiada na powyższą głęboką ideę Rasziego:

Napisane jest w Zoharze: „Kiedy dzieci Izraela wykonują złe uczynki, osłabiają, tak jakby, siłę Najwyższego, niech będzie Błogosławiony. Kiedy podejmują dobre zachowania, dają oni moc i siłę Najwyższemu, niech będzie Błogosławiony. W temacie tym, napisane jest: „Dajcie siłę Elohim” (Tehilim 68:35). Jak można dać siłę? Poprzez dobre działania.” (Zohar, Targum HaSolam).

Dalej uczy nas Zohar: Tak długo jak istnieje Tora na tym świecie i ludzie zajęci są nią, Najwyższy, niech będzie Błogosławiony, raduje się, w pewien sposób, z pracy Swych rąk i raduje się wszystkimi światami. A niebo i ziemia pozostają nietknięte...Kiedy dzieci Izraela zaniedbują Torę, Jego siła, w pewien sposób, słabnie, jak napisane jest: „Gardzisz Skałą, co ciebie zrodziła” (Dwarim 32:18) (Zohar, Truma)

Szpiedzy skarżyli się - twierdzi Rabin Izrael- ponieważ uważali, że gdyby lud Izrael był silny tj. silny w Torze, i wykonywał dobre działania, mógłby on wtedy pokonać lud Kanaan, jako, że zarówno lud Izraela jak i Haszem dysponowaliby siłą. Tymczasem znali oni swój lud i wiedzieli, że nie wypełnia on we właściwy sposób Tory, nie wykonuje on wystarczająco dobrych działań i w ten sposób osłabia sam siebie, a także, w pewien sposób, także Haszem. W ten sposób zrozumieć możemy słowa mówiące o tym, że lud Kanaan silniejszy jest „mimenu”- od ludu Izraela oraz od Haszem. Ponieważ obie te rzeczy – siła Haszem i siła narodu Izraela – zależne są od siebie.

To wszystko były by prawdziwe – kontynuuje Rabin Izrael - gdyby nie istniała dana ludowi Izraela obietnica otrzymania Ziemi Izraela. Jednak obietnica ta została dana i owo zapewnienie Haszem nie jest zależne od działań ludzi.

Na tym polegał błąd szpiegów.

Wspaniała idea!

Szabat Szalom

Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Daniela Malec
Dziekujemy organizacji shavei israel za udostepnienie tekstu