Nie postąpicie tak z Panem, Bogiem waszym” (Dwarim 12:4). Gemara w Brachot dyskutuje na temat tego, czy człowiek powinien całkowicie poświęcić się studiowaniu Tory, czy również pracować na własne utrzymanie. Rabini nauczają: ”[...] i zbierzecie wasze zboże”. (Dwarim 11:14). Czego uczą nas te słowa? Napisane jest: „Niech ta Księga Prawa będzie zawsze na twych ustach” (Jehoszua 1:8). Nakaz ten może być  rozumiany dosłownie. Powiedziane bowiem jest: ”[...] i zbierzecie wasze zboże”, co implikuje, że powinniśmy połączyć studia Prawa, słów Tory, z ziemską profesja. Taki jest pogląd Rabina Iszmaela.

Rabin Szimon bar Jochaj odpowiada: Czy to możliwe? Jeśli człowiek orze i sieje na wiosnę i zbiera zboże w sezonie żniw, co stanie się z Torą? Kiedy jednak Izrael spełnia wolę Wszechobecnego, ich praca wykonywana jest przez innych, jak napisane jest „Staną obcokrajowcy, by paść waszą trzodę”. ( Izajasz, 61:5) A kiedy Izrael nie spełnia woli Wszechobecnego, ich praca wykonywana jest przez nich samych, jak powiedziane jest: ”[...] i zbierzecie wasze zboże”. Nie tylko wykonują oni swoją pracę, ale i pracę innych, jak czytamy w wersecie: „[...] będziesz służył swoim wrogom „(Dwarim 28:48) ( Talmud Bawli Masechet Brachot 35b).

Abaje i Raba zgodzili się z praktycznym podejściem R. Iszmaela, a nie z radykalnym podejściem R. Szymona bar Jochai (Raszbiego)

Rzekł Abaje: Wielu podążało za poradą Iszmaela i wyszło im to na dobre; inni podążali za Szymonem bar Jochai i nie udało im się to.

Raba przemówił do studiujących w jego jesziwie rabinów: Prosiłbym was o to byście nie pokazywali się tutaj podczas Nisan i Tiszri, abyście mogli być spokojni odnośnie swych zasobów żywności w ciągu pozostałej części roku. (Brachot 35b)

Remu stawia w tym miejscu pytanie- dlaczego “nie udało się ” tym, którzy czynili jak Raszbi? Czy rzeczywiście chcieli oni zajmować się tylko Torą, całe dnie i całe noce?

Odpowiedź na to jest prosta – nie czynili oni tego na takim poziomie, na którym znajdował się Raszbi, oni jedynie próbowali go naśladować i dlatego „nie udało im się to”. Aby podążanie drogą polecaną przez Raszbiego było prawdziwe, wypływać musi to z samego człowieka, naturalnie a nie być wynikiem naśladowania innych ludzi, przyjęcia obowiązkowej mody czy innych nie płynących z serca motywacji.

Pasuk „Nie postąpicie tak z Panem, Bogiem waszym”, w interpretacji Remu oznacza: „nie postąpicie tak” tj. sztucznie, w nieszczerym języku, poprzez czyny, które nie płyną z serca.

Ta prosta, podstawowa zasada jest odpowiedzią na różne wielkie pytania, co widoczne jest w dwóch przykładach, które omówimy poniżej.

R. Szimon ben Gamliel powiedział:  Każdego dnia mojego życia zwykłem okazywać szacunek mojemu ojcu a i tak nie doszedłem nawet do jednej setnej szacunku, jaki miał Esaw dla Izaaka Awinu, bowiem kiedy ja przygotowuje jedzenie dla mego ojca zakładam swe najgorsze ubrania, po to by ich nie zniszczyć przy pracy, tymczasem Esaw przygotowując jedzenie dla swego ojca nakładał swe najlepsze ubrania.

Dlaczego Raban Gamliel nie mógł robić podobnie i zakładać swych najlepszych ubrań przy okazji gotowania dla ojca? Czy jest to takie trudne?

Przykład kolejny:

Mar Ukba powiedział: W tej sprawie jestem jak ocet porównywany do wina ( tj. jestem gorszy od ojca). Kiedy bowiem ojciec mój zwykł był jeść mięso, nie jadł sera przez wiele godzin potem, podczas gdy ja nie zjadłbym, co prawda, sera w trakcie tego samego posiłku, ale zjadam go w trakcie następnego. (Chulin 105a)

I znów postawić możemy podobne pytanie- dlaczego Mar Ukba nie mógł trzymać, podobnie jak ojciec, dwudziestoczterogodzinnej przerwy pomiędzy spożyciem mięsa i mleka?

Według Remu odpowiedź na te pytania jest prosta – nie rób nic “tak poprostu”, naśladując to, co robią inni. Powinieneś raczej dążyć do osiągnięcia takiego stanu, w którym świadomy będziesz swych wewnętrznych uczuć i pewny, co powinieneś robić, wtedy twoje działania będą „działaniami prawdy”, będą dobre i słuszne.

W oparciu o tę ideę nasz pasuk „Nie postąpicie tak z Panem, Bogiem waszym” nabiera nowego znaczenia. Nie postępujcie „tak poprostu”, ale w sposób płynący z waszego serca, skierowany w imię Niebios.

Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Daniela Malec

Dziękujemy organizacji Shavei Israel za udostępnienie tekstu