Gmina żydowska - Parszat Naso / 05.06.2009

KONTAKT

BIURO

Kliknij TUTAJ

Wsparcie finansowe Gminy

Numery kont info

POLUB NAS :)

Nasz You Tube

NOWE

POPULARNE

The National Library of Israel

Posen Library

KLIK

Kalendarz

TSKZ

Portal Chaim

Portal o Żydach, artystach i kulturze

Bar Micwa Ryana

Kliknij TUTAJ

Blog Leona Jedwabia z Australii

Moja podróz przez Holokaust

Koszerne produkty

Chabad

Szalom TV

KOL POLIN

Archiwum

Parszat Naso / 05.06.2009

Tym razem zapoznamy się z prostymi fragmentami Gemary. Uczynimy to na podstawie nauk rabina Jakowa Eilinborga z Krakowa, i jego książki „Nachalat Jakow”, skomponowanej według porządku, w jakim występują parsze Tory, w większości dotyczącej jednak kwestii chalachicznych omawianych w Talmudzie i chalachicznych problemów występujących w danej Parszy.

Odnośnie Parszy Naso, zajmiemy się sprawą Nazira, któremu zabronione jest pić wino, ścinać włosy i zbliżać się do zmarłej osoby. Tak uczy nas, w temacie tym, Tora:

     „Gdy jaki mężczyzna lub kobieta złoży ślub naziratu, aby się poświęcić dla Pana, musi się powstrzymać od wina i sycery, nie może używać octu winnego i octu z sycery ani soku z winogron; nie wolno mu jeść winogron zarówno świeżych, jak i suszonych. Przez cały czas trwania naziratu nie będzie niczego spożywać z winnego szczepu, począwszy od winogron niedojrzałych aż do wytłoczyn. Przez cały czas trwania naziratu nożyce nie dotkną jego głowy. Dopóki nie upłynie okres czasu, na który poświęcił się Panu, będzie święty i ma pozwolić, by włosy jego rosły swobodnie. W okresie, kiedy jest poświęcony dla Pana, nie może się zbliżyć do żadnego martwego ciała. Nawet przy swoim zmarłym ojcu, matce, bracie czy siostrze nie może zaciągnąć nieczystości, gdyż nosi na swej głowie [znamię] poświęcenia dla Pana. Podczas całego okresu trwania naziratu jest poświęcony dla Pana.” (Bamidbar, 6: 2-8)

    Gemara dyskutuje w temacie Nazira, zastanawiając się, czy dobrze czy źle jest być Nazirem? Czy pozytywne jest żyć ascetycznie i narzucać sobie ograniczenia w określonych kwestiach, czy może być to szkodliwe?

    Rabin Jakow przywołuje gemarę z Masechet Taanit (11). Oto owa opowieść, prawie w całości:
“Powiedział Szmuel: Ktokolwiek pości w celu samo-udręczenia nazywany jest Chote, grzesznikiem.

    Podobnej opinii jest następujący Tana. Nauczane było: Eleazar ha- Kapar Berabi twierdzi: Do czego odnosi się Tora, kiedy mówi o Nazirze: „I dokona pokuty za niego, za winę, jaką wyrządził przeciw duszy” (Bamidbar 6:11). Przeciw jakiej duszy on zawinił? Musi się to odnosić do faktu, że odmówił on sobie wina. Możemy tu zastosować wnioskowanie od najmniejszego do największego: Jeśli człowiek ten, Nazir, który tylko odmówił sobie wina, nazywany jest Grzesznikiem, tym bardziej tytuł ten należy się komuś, kto zaprzecza sobie tak wielu innym przyjemnościom.

    R. Eleazar twierdzi: Nazywany jest on „Kadosz”, Święty. Jak powiedziane jest: „będzie święty i ma pozwolić, by włosy jego rosły swobodnie”. Jeśli człowiek ten, Nazir, który tylko odmówił sobie wina, nazywany jest Świętym, tym bardziej tytuł ten należy się komuś, kto zaprzecza sobie tak wielu innym przyjemnościom.”

[Gemara pyta:] Dla Szmuela, co nazywane jest Świętym?
[odpowiedź:] – Termin ten odnosi się do rosnących swobodnie włosów.

[Gemara pyta:] Dla R. Eleazara- co nazywane jest Grzechem?
[odpowiedź:] To z powodu tego, że splugawił się on poprzez kontakt z trupem.

[Gemara pyta:] Czy R. Eleazar wypowiedział się w ten sposób? Czyż nie powiedział on: Niech człowiek zawsze spostrzega siebie samego w ten sposób, jakby Święty (Jeden) rezydował w nim, jak powiedziane jest: „Pośrodku ciebie jestem Ja – Święty… “(Księga Ozeasza, 11:9)
[odpowiedź:] — Nie ma tu żadnej sprzeczności. Jedno mówi o tym, kto potrafi znieść samo- udrętwienie a drugie o tym, kto nie potrafi (Taanit 11 a-b).

    Raszi wyjaśnia w tym miejscu: „Niech człowiek zawsze spostrzega siebie samego w ten sposób, jakby Święty (Jeden) rezydował w nim” – jakby cały jego układ trawienny był święty, dlatego zabronione jest go wyniszczać. Takie jest prawdziwe znaczenie wersu: „Pośrodku ciebie jestem Ja – Święty” i dlatego nie wolno pościć.

    Przedstawiając sprawę w prostych słowach: Gemara dyskutuje na temat definicji postu. Według Szmuela post to grzech, jako że wiąże się on z umartwianiem ciała. Według R. Eleazara post to zachowanie prowadzące do świętości, ponieważ dobrze jest stawiać sobie ograniczenia.

    Zarówno Szmuel jak i R. Eleazar wywodzą swe wnioski z problemu Nazira, choć każdy z nich interpretuje psukim z Tory na własny sposób.

    Przyjrzyjmy się teraz ostatniemu pytaniu tej Gemary i jej odpowiedzi.
Przy końcu tej Sugia (sekcja Gemary) Gemara stawia pytanie odnośnie innego wyrażenia. Wyjaśnimy owo pytanie na podstawie Rasziego. R. Eleazar twierdzi, że układ trawienny człowieka jest święty i zabronione jest go wyniszczać. Jak więc możliwe jest, że uważa on, że pozytywne jest pościć?

    Gemara odpowiada na pytanie to, logiczną odpowiedzią. Wszystko zależy bowiem od sytuacji człowieka- jeśli do czynienia mamy z osobą zdrowa, która potrafi znieść wymagania postu – w jego przypadku post może prowadzić do świętości. Jeśli jednak do czynienia mamy z osobą o słabym zdrowiu lub źle znoszącej post- będzie on w jej przypadku szkodliwy.

    Tak wygląda ujęcie sprawy, według Rasziego. Większy problem napotkamy w interpretacji Tosfot. Tosfot tak oto przedstawia zagadnienie Nazira i postu:

    Jakby święty = HaKadosz Baruch Hu (Najwyższy, niech będzie Błogosławiony). Jednak powiedziane zostało, że ktoś, kto podejmie się postu, tj. człowiek będzie nazwany świętym. Czy pomiędzy jednym a drugim nie ma sprzeczności?

    Sposób rozumowania Tosfot nie jest prosty, przyznaje sam Rabin Jakow.

    Problem z odpowiedzią Gemary jest taki, że jest ona zbyt dobra, jest ona tak dobra, że natychmiast kreuje ona nowe pytanie – czemu nie użyliśmy jej już wcześniej? Kiedy Gemara pyta „Dla R. Eleazara- co nazywane jest Grzechem? Gemara może odpowiedzieć w tym miejscu: „W przypadku, kiedy może – nazywa się świętym. W przypadku, kiedy nie może- nazywa się Grzech. Dlaczego Gemara nie użyła tej odpowiedzi przy pierwszym pytaniu?

    Tak właśnie argumentuje Tosfot, różniąc się swą opinia od Rasziego.

    Zasadniczne pytanie brzmi: kto jest „Kadosz” (świętym). Raszi wyjaśnia, że świętym jest sam człowiek, to znaczy, że HaSzem mówi do człowieka, by ten odnosił się do samego siebie tak, jakby on, tj. człowiek był święty. Tymczasem Tosfot twierdzi, że świętym jest HaSzem i człowiek powinien odnosić się do jedzenia tak, jakby karmił samego HaSzem.

    Innymi słowy: Raszi postrzega znaczenie jedzenia ze względu na samego człowieka. Człowiek spożywa posiłek by wypełnić swój żołądek. Sam bowiem człowiek jest święty. I w ten sposób zrozumieć możemy odpowiedź Gemary- „jeśli może- nazywa się święty. Jeśli nie może – nazywa się grzesznikiem. W ten sposób człowiek buduje samego siebie- jako „świętego”. Jeśli może- niech robi to poprzez poszczenie. A jeśli nie może- niech robi to poprzez jedzenie.

    Tosfot nie podoba się owo wyjaśnienie, jeśli bowiem dyskusja skupia się na samym człowieku (czy człowiek jest Kadosz czy Chote) , do takiego wniosku można by dojść już wcześniej (przy początku Sugii), w miejscu, w którym Gemara pyta: „Dla R. Eleazara- co nazywane jest Grzechem?” Dlatego też Tosfot wprowadza do dyskusji element dodatkowy – Najwyższego. To on jest „ Kadosz”. Tosfot wychodzi z założenia, że człowiek nie spożywa jedzenia dla samego siebie, ale dla Najwyższego. Człowiek, tak jakby karmi Haszem swoim jedzeniem.

    Tak przy okazji, podobną myśl spotkać można w wielu innych miejscach w Gemarze: „R. Berekia powiedział również: Jeśli człowiek chce oferować libację na ołtarzu, niech wypełni gardła uczniów mądrości winem” (Joma 71a)

    Podobnie: R. Johanan i R. Eleazar powiedzieli zgodnie: W czasach, gdy stała Świątynia, ołtarz spełniał rolę pokuty dla człowieka, współcześnie, kiedy Świątynia nie istnieje, podobną rolę pełni dla człowieka stół (Menachot 97a).

    Jasne teraz jest, dlaczego Gemara nie wykorzystała tego rozwiązania w odpowiedzi na pytanie pierwsze, wtedy jeszcze, bowiem dotarła ona do hiduszu R. Eleazara - łączącego "Kadosz" z "HaKadosz BaruchHu (Najwyższy, nie będzie Błogosławiony).Bóg rezyduje wewnątrz człowieka, i jeśli osoba czuje potrzebę jedzenia, rzeczywiście czuje się głodna, tak jakby karmi HaKadosz Baruch Hu.

    Podsumowując swe słowa, rabin Eleazar wyjaśnia, że mówić możemy o dwóch kategoriach „świętości”: 1. W odniesieniu do człowieka, który pości (pod warunkiem, że jest on w stanie znieść poszczenie) 2. Ha Kadosz Baruch Hu, który tak jakby karmiony jest przez człowieka, kiedy ten odczuwa potrzebę jedzenia.

    W tym miejscu przywołamy słowa rabina Jakowa Eilinborga z Krakowa:

    W związku z tematem, opowiem historię jednego chasyda, który goszczony był na posiłku szabatowym u jednego rabina mitnaged i jak to jest w zwyczaju chasydów przy spożyciu każdego z serwowanego mu dań dziękował za posiłek "ku chwale świętego szabatu". Mitnagedzki rabin stopniowo tracił cierpliwość i w końcu powiedział: "Dlaczego się oszukujesz? Przecież jesz dla samego siebie, dla chwały swego brzucha a ty twierdzisz, że to dla chwały "szabat kodesz". Przecież to czyste kłamstwo!

    Chasyd odpowiedział: „Ależ przecież to jest właśnie, co nakazała nam Tora – radość Szabatu, by każdy człowiek radował się podczas Szabatu. Dlatego też, kiedy jem by wypełnić mój żołądek, robię to dla chwały Szabatu, czym spełniam przykazanie Tory.”

    Co o tym sądzicie? Kto ma rację?

    Radosnego Szabatu!

Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Daniela Malec
Dziękujemy organizacji Shavei Israel za udostepnienie tekstu

Wstecz