Szabat Szalom. Dlaczego istnieje takie nagłe przejście z
transcendentalnego duchowego doświadczenia Synaju do bardzo
szczegółowych, żmudnych, praw dotyczących niewoli, celowych i
przypadkowych uszkodzeń oraz innych tym podobnych kwestii cywilnych?
Dlaczego nie pozostajemy przy opisie objawienia?
Tora, jak się wydaje, robi sobie przerwę od dramatu na Synaju i tylko w rozdziale 24 powraca do Mojżesza na górze Synaj. Czemu?
Kiedy przyglądamy się 13 fragmentom Paraszy Miszpatim zauważymy ciekawą strukturę (Szmot rozdział 21)
1. ewed (21:1-6)
2. ama (21:7-11)
– Są to prawa dotyczące niewolników i ludzi niższej klasy. Wyjaśniają jak mamy ich traktować.
3. make isz (21:12)
4. mazid szogeg (21:13)
5. gonew isz (21:16)
6. mekalel (21:17)
7. riw ripui (21:18)
– Powyższe prawa dotyczą porachunków równego z równym.
8. make eved (21:20-21)
– Prawa dotyczące tego jak obchodzimy się z podległymi nam.
9. Ason (21:22-26)
– Prawa dotyczące niezamierzonych szkód między równymi sobie.
10. Make ain awedo (21:27-28)
– Zobowiązania nałożone na tego, kto spowodował fizyczną szkodę na ciele swojego niewolnika lub podwładnego.
11. szor nogeach (21:28-32)
12. bor (21:33)
13. szor
– To prawa dotyczące zniszczenia czyjegoś mienia.
Wyraźnie w strukturze pierwszej
połowy paraszy miszpatim ukryte jest przesłanie. Bezpośrednio po
zakończeniu procesu odkupienia, zarówno fizycznego i duchowego, może
pojawić się skłonność ze strony osoby odkupionej czy też wyzwolonych
ludzi, aby cieszyć się w ich narodzie wybranym ze zbawienia aż do utraty
perspektywy o swoich skromnych początkach.
Czują się pewniejsi i zaczynają
tworzyć dystans między sobą, tworzą warstwy i podkreślają różnice ze
względu na klasę społeczną oraz rasę. Chcą zaliczać się do elity. W ten
sposób zanika w ich duszach pokora, która mogła być jedynym powodem dla
którego Bóg zdecydował się im wybaczyć i ofiarował im odkupienie.
Kulminacją tej niewygodnej perspektywy, która nie ma nic wspólnego z
nauką tory jest przykład jaki znajdujemy w historii „mekalel”
(przeklinającego) w paraszy Emor.
Tora przypomina nam, że tą
przeklętą i wyśmiewaną jest córka Egipcjanki, spychana do niższego
statusu w oczach Izraelitów. To samo znajduje wyraz w historii Rut oraz w
innych historiach przekazanych nam przez Torę.
W tej paraszy Tora przeplataprawa
dotyczące ludzi wolnych z tymi, którzy są od nich zależni, aby w ten
sposób podkreślić, że jedni i drudzy są stworzeni przez Boga i są równi w
jego oczach.
Nasze poglądy dotyczące
niewolników mogą i powinny być zastosowane do tego, jak w dzisiejszych
czasach widzimy siebie jako Żydów vis a vis nie-Żydów, a także jak
odnosimy się do spraw kobiet oraz obcych w naszym środowisku. Musimy
zastosować przepisy Tory dotyczące tych słabszych w naszym własnym
środowisku. Te prawa dopełniają i równoważą doświadczenie na Synaju i
działają jako otrzeźwiające przypomnienie naszej własnej przeszłości
wobec majestatycznych możliwości naszej przyszłości.
Szabat Szalom
Rabin Avi Baumol
|