Gmina żydowska - Parszat Bereszit

POLUB NAS :)

Nasz You Tube

Kliknij TUTAJ

KONTAKT

BIURO

Fundacja Synagoga Nowa

PIC 913955244

NOWE

POPULARNE

The National Library of Israel

Posen Library

KLIK

Kalendarz

Portal Chaim

Portal o Żydach, artystach i kulturze

Bar Micwa Ryana

Kliknij TUTAJ

Blog Leona Jedwabia z Australii

Moja podróz przez Holokaust

Koszerne produkty

Chabad

JUDAICA

Szalom TV

KOL POLIN

Archiwum

Parszat Bereszit

Parszat ha Szawua
11.10.2012.
Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Daniela Malec 11/10/2012 Pierwsza parsza Tory, Parsza Bereszit. Parsza na ten tydzień dotyczy dwóch kategorii zagadnień – człowieka i kosmosu. My zajmiemy się – tymi odnoszącymi się do człowieka: Wielki Kapłan pracując w Świątyni nosił osiem elementów odzieży: hoszen (napierśnik), tunika, spodnie, pas, itd. Pierwsi ludzie, po dokonaniu przewinienia, również nosili osiem elementów odzieży, jakie nakazał im Haszem, jak pisze Tora: „I sprawił Wiekuisty, Bóg, Adamowi i żonie jego szaty skórzane, i przyodział ich.” (Bereszit 3:21) Wielki Kapłan jest uosobieniem człowieka oddanemu pracy na rzecz Haszem w tym świecie, natomiast pierwszy człowiek, zgodnie z planem, został umieszczony w Ogrodze Eden, by służyć Stwórcy – „I wziął Wiekuisty Bóg człowieka i osadził go w ogrodzie Eden, aby go uprawiał i dozorował.” (Bereszit 2:15). Służba na rzecz Haszem polegała, w przypadku pierwszego człowieka, na uprawianiu Gan Ede, na dbaniu o ogród. Pierwsi pracownicy na rzecz Haszem pracowali jednak nago, zostali odziani dopiero po popełnieniu przewinienia. Z początku praca ta była prosta i oczywista – utrzymywanie i opiekowanie się a także rozwijanie stworzenia jakie było rezultatem procesu stwarzania, jakie dokonał Haszem. Pierwsi ludzi mieli bezpośredni kontakt z Bogiem, bez pośredników. Ponieważ stworzenie, samo w sobie, nie jest ani dobre ani złe, nie było potrzeby by ludzie nosili ubrania. Podobnie praca nie była dzielona na dobrą czy złą – w rozumieniu człowieka. Jednak od momentu popełnienia przewinienia, praca zaczęła podlegać kategoriom dobra i zła, i zaczęło być potrzebne, by nosić ubrania, tj. zakrywać się, co umożliwiało – do pewnego stopnia – oddzielenie się od stworzenia. Ubrania zapewniły człowiekowi obronę przed złem i pomogły mu wybierać dobro. Nie będziemy teraz zajmować się wyjaśnieniem, dlaczego tak jest. Ale to prawda. Dlaczego osiem elementów ubrania? Liczba ta związana jest z liczbą ośmiu przykazań, jakie przykazane były pierwszym ludziom – wyjaśnia Rabin Remu. Pierwszy człowiek zobowiązany był do trzymania siedmiu przykazań, w związku z czym utarło się powiedzenie „siedmiu przykazań potomków Noaha” (wyjaśnimy zaraz, dlaczego w kontekście tym wymienia się imię Noaha a nie pierwszego człowieka – Adama), a także jedną dodatkową micwę obowiązującą tylko jego samego (tj. Adama – pierwszego człowieka) – „nie jeść owoców z drzewa poznania” – „I przykazał Wiekuisty, Bóg, człowiekowi i rzekł: ‘Z każdego drzewa ogrodu pożywać możesz; Ale z drzewa poznania dobrego i złego – pożywać zeń nie będziesz; bo gdy pożyjesz z niego – umrzesz!” (Bereszit 2: 16-17) Gemara, w traktacie Sanhedryn, wyciąga takie oto wnioski z owego wersetu i w temacie obowiązujących pierwszych ludzi „siedmiu przykazań potomków Noaha” pisze tak – „Skąd to wiemy? – R. Johanan odpowiedział: Nakaz brzmi: ‘I przykazał Wiekuisty, Bóg, człowiekowi i rzekł: Z każdego drzewa ogrodu pożywać możesz’ (Bereszit 2:16). ‘I przykazał’ – odnosi się do przestrzegania praw społecznych…’Wiekuisty’– odnosi się do zakazu bluźnierstwa, ‘Bóg’ – to zakaz bałwochwalstwa, ‘człowiekowi’ – to zakaz morderstwa…’i rzekł’ – to zakaz cudzołóstwa, ‘Z każdego drzewa ogrodu’ – to zakaz kradzieży (ponieważ konieczne były wydanie pozwolenia na spożywanie owoców każdego drzewa, logiczne jest, że bez wydania polecenia, tj. kiedy coś należy do kogoś innego – jest to zabronione); ‘pożywac możesz’ – ale nie mięso żyjącego zwierzęcia (Możesz spożywać to, co jest gotowe do spożycia, ale nie podczas gdy zwierzę jest żywe). „ (Sanhedrin 56b) Siedem przykazań potomków Noaha to: zakaz bałwochwalstwa, nakaz bycia sprawiedliwym, zakaz bluźnierstwa przeciw Bogu, zakaz kazirodztwa, zabójstwa, kradzieży i zakaz spożywania mięsa z żyjącego zwierzęcia. Przykazania te stanowią naturalną podstawę moralną pozwalającą na zachowanie elementarnej formy sprawiedliwości społecznej i umożliwiąjącą na zachowanie podstawowego porządku społecznego, bez uciekania sie do głębszego duchowego rozumienia. To ciekawe, że właśnie werset, który pozwala człowiekowi na spożywanie owoców: „‘I przykazał Wiekuisty, Bóg, człowiekowi i rzekł:Z każdego drzewa ogrodu pożywać możesz”- stał się morzem inspiracji dla naszych uczonych wielkich rabinów, do wyliczenia tak wielu zakazów.. ** Powstaje jednak pewien problem. Jak wiemy, pierwszy człowiek miał dozwolone spożywanie jedynie jedzenia w postaci roślin, owoców; jedzenie mięsa wogóle było mu zabronione. Tak pisze Gemara – „Rab Juda rzekł w imieniu Raba: Adamowi nie było dozwolone spożywać mięso…”(Sanhedrin 56a) Dopiero później mięso zostało dozwolone do spożycia – „Jednak z nadejściem synów Noaha, zostało dozwolone…” (Sanhedryn 59b) Jeśli tak, powstaje pytanie, dlaczego zakaz ten (spożywania mięsa) nie widnieje na liście ośmiu przykazań obowiązujących pierwszego człowieka? Rabin Remu odpowiada na to pytanie – „Zawarte jest to w zakazie rozlewu krwi, morderstwa.” Jeśli zakazane jest mu spożywanie mięsa zwierząt, oznacza to, że nie ma on prawa zabijać. Nie jest mu to dozwolone (spożywanie mięsa), gdyż zabronione mu jest zabicie zwierzęcia, podobnie jak zabronione jest zabicie człowieka. Tak brzmią słowa Rabina Remu: „Skoro zakazane jest przelanie krwi zwierzęcia, jak przelanie krwi człowieka”. * Opowiedź ta kreuje jednak kolejny problem – Jednym z zakazów znajdujących się na liście siedmiu przykazań potomków Noaha jest zakaz spożywania żywego zwierzęcia, tzn, nie wolno ukroić kawałka mięsa z żyjącego jeszcze zwierzęcia. Najpierw należy zabić zwierzę, a dopiero potem można spożyć jego mięso. Spożywanie mięsa żyjącego zwierzęcia jest zakazane, po to by umniejszyć cierpieniom zwierzęcia. Zakaz ten obowiązuje oczywiscie dopiero od czasów potopu, istnienie tego zakazu nie miało sensu w czasach pierwszych ludzi, którym wogóle nie było dozwolone jeść mięso. Powstaje więc pytanie – dlaczego zakaz ten znalazł się na liście ośmiu zakazów nałożonych na pierwszego człowieka, przecież zakaz ten nie ma żadnego praktycznego znaczenia, skoro Adam był wegetarianiniem. Rabin Peretz (kabalista i filozof, wielku uczony z Hiszpanii, końca czternastego wieku, autor dzieła „System Boskości”) wnioskuje, na podstawie tego, iż zakaz spożywania mięsa został nałożony na człowieka dopiero po dokonaniu pierwszego przewinienia (spożycie owocu z drzewa poznania), i że wcześniej człowiekowi dozwolone było spożywanie mięsa. Zakaz spożywania mięsa – uważa Rabin Peretz – zaczął obowiązywac jako kara za przewinienie. „R. Juda ben Tema rzekł: Adam spoczywał w ogrodzie Eden, podczas gdy anioły piekły mu mięso i cedziły wino dla niego. Dlatego też wąż zobaczył go, oglądał jego chwałę i stał się o nią zazdrosny.” (Sanhedryn 59b) Tak też doszło do pierwszego przewinienia, to zazdrość pchnęła wąża do tego by kusić Hawę do zjedzenia zakazanego owocu. Rabin Peretz wnioskuje z tego, iż zakaz jedzenia mięsa, zaczął obowiązywac dopiero od tego momentu. Rabin Remu nie zgadza się jednak z opinią Rabina Pereca – z kilku powodów. Między innymi dlatego, że interpretacje Rabina Peretza nie są zgodne z wersetami biblijnymi (= jedzenie mięsa nie było dozwolone pierwszemu człowiekowi od samego początku), są także sprzeczne z twierdzeniami Gemary (Gemara pisze o tym, że jedzenie mięsa nie było dozwolone dla pierwszego człowieka). Oto słowa Gemary, w temacie tego co wolno a co nie wolno było pierwszemu człowiekowi, nie bardzo zgodne z założeniami Rabina Peretza - „I podniósł się sprzeciw: ‘I panujcie nad rybami morza’ (Bereszit 1:28); to z pewnością znaczy, że powinny one służyć jako pokarm? – Nie. To odnosi się do ciężkiej pracy (Adam otrzymał możliwość panowania nad innymi stworzeniami, by te dla niego pracowały). Ale czy można sprawić, by ryba pracowała? – Tak, nawet Rahaba postulował: Co jeśli ktoś prowadził wóz z wagonem pełnym kóz i szibutów (nazwa ryby. W miejscu tym powstaje pytanie, czy to wiązałoby się z przekroczeniem zakazu Kiljaim zwierząt).” (Sanhedrin 59b) Słowa Gemary znaczą, że od samego początku człowiek miał dozwolone wykorzystywać zwierzęta do pracy, jedynie ich jedzenie było początkowo zabronione. Istniały inne próby wyjaśnienia owego problemu, jednak ReMa je wszystkie odrzuca. Po spisaniu obszernych rozważań w tym temacie, Rabin Remu podsumowuje - Haszem nakłada na człowieka dwa zakazy – jeden dotyczy żywych stworzeń, a drugi pożywienia człowieka. Pierwszy z nich, dotyczący żywych stworzeń – zakazane jest człowiekowi pozbawianie ich życia. Chodzi o ludzi, takich jak on, a także zwierzęta, niezależnie czy celem zabicia byłoby zdobycie pożywienia, czy jakikolwiek inny cel. Człowiek ma jednak dozwolone wykorzystywanie zwierząt do pracy, dla siebie. Drugi zakaz stosuje się do diety człowieka – to Haszem określa, co jest dozwolone a co zabronione, w tym zabronione jest spożywanie mięsa zwierzęcia, które poddane zostało cierpieniu. Oto, co Gemara wnioskuje na podstawie powyższego wersetu z Tory: „Możecie swobodnie jeść – ale nie mięso ucięte z żyjącego zwierzęcia.” (Sanhedrin 56b) Rabin Remu wnioskuje, iż mięso wspomniane w owym wersecie Gemary odnosi się do każdej formy mięsa, jednak Gemara wykorzystuje tu powiedzenie, które zaczęło funkcjonować w późniejszych czasach, w czasach potomków Noaha. Tak pisze Rabin Remu: „Zakaz jedzenia mięsa to zakaz jedzenia mięsa żyjącego zwierzęcia. Przed Noahem, zabronione było wszystko związane ze zwierzęciem, czy to będą organy, czy mięso, później jednak w czasach Noaha, nie całe mięso było zabronione, tylko jedynie mięso, organy z żyjącego zwierzęcia.” Ludziom dozwolone było pożywiać się tym, co wyrasta z ziemi, i zdobywać pożywienie bez zadawania cierpienia żyjacym stworzeniom. Pierwszym ludziom wolno było jeść mięso, które spadnie z nieba, przygotowane przez anioły, gdyż nie wiązało się to z zadawaniem cierpienia. Jeśli chodzi o spadające z nieba żyjące stworzenia, stosuje się do nich zakaz spożywania mięsa żyjącego zwierzęcia, i człowiekowi nie wolno ukroić z nich kawałek i zjeść, pomimo że z chalachicznego punktu widzenia mięso to było „czyste”, i wogóle nie wchodziło w kategorię „mięsa”, ani „zwierzęcia”. Innymi słowy, tego typu żywe stworzenie, które spadło z nieba, będzie objęte zakazem spożywania z żyjącego zwierzęcia, i człowiekowi nie wolno było jeść części żyjącego stworzenia, ponieważ wiązałoby się to z zadaniem mu cierpienia. Jednak jego mięso, będzie dozwolone do zjedzenia. Aniołowie mogą przygotować dla pierwszego człowieka grilowane rarytasy, mięso to było jednak czymś w stylu dzisiejszych sznycli sojowych” (wegetariańskie mięso). W następnej parszy, po potopie, Haszem pozwala Noahowi i jego synom na przelew krwi zwierząt, którego celem jest zdobycie pożywienia (mięsa), zakazuje jednak również przelewu krwi człowieka, czy to dla pożywienia czy zemsty osobistej. Tak pisze Tora – „W szczególności krwi waszej, służącej życiu waszemu, poszukiwać będę. Z ręki wszelkiego żywota poszukiwać jej będę; i z ręki człowieka, – jednego z ręki drugiego, – poszukiwać będę życia ludzkiego. Kto przeleje krew człowieka, przez człowieka krew jego przelaną będzie; bo na obraz Boży stworzył człowieka.” (Bereszit 9: 5-6) Haszem pozwolił na spożywanie mięsa, jednak zakazał spożywania mięsa, którego produkcja wiąże się z zadawaniem zwierzęciu cierpienia.Oto werset z Tory – „Wszystko co się rusza i co żyje, wam będzie na pokarm, jako zieloną roślię oddałem wam wszystko. Wszakże istoty z życiem jej, z krwią jej, – jeść nie będziecie.” (Bereszit 9:3-4) Zrozumiałe jest już teraz dla nas, dlaczego owe siedem przykazań nazywanych jest “siedmioma przykazaniami potomków Noaha”, a nie “siedmioma przykazaniami ludzkości” – zestaw bowiem praw obowiązujących pierwszego człowieka różni się znacznie od zestawu praw obowiązyjących Noaha i jego synów po wyjściu z arki. * Gemara w traktacie Eruwim pisze – „R. Meir powiedział: Adam był wielkim świętym. Kiedy zobaczył, że przez niego śmierć została ustanowiona jako kara, pościł przez sto trzydzieści lat, zmienił relację do żony przez sto trzydzieści lat i nosił liście figowe na swym ciele przez sto trzydzieści lat…” (Ejruwin 18b) * Widzieliśmy powyżej, że Gemara wywnioskowała osiem przykazań obowiązujących pierwszego człowieka na podstawie słów wersetu, nakazującego powstrzymanie się od spożywania owoców z drzewa poznania: ”I przykazał Wiekuisty, Bóg, człowiekowi i rzekł: ‘Z każdego drzewa ogrodu pożywać możesz; Ale z drzewa poznania dobrego i złego – pożywać zeń nie będziesz; bo gdy pożyjesz z niego – umrzesz!” (Bereszit 2: 16-17) Oznacza to, że Gemara wiąże istnienie owych przykazań z nakazem powstrzymywania się od jedzenia owoców z drzewa poznania. Dlaczego właśnie tak? – Nie odpowiemy teraz na to pytanie, w każdym razie złamanie owego jednego przykazania (spożycie owoców z drzewa poznania) uważane jest za złamanie wszystkich ośmiu pierwszych przykazań. Adam (pierwszy człowiek) dokonał przewinienia, jednak natychmiast po tym dokonał tszuwy (skruchy). Wiemy to na podstawie jednego z Midraszy. I wtedy właśnie Haszem odział Adama ośmioma elementami odzieży: „I sprawił Wiekuisty, Bóg, Adamowi i żonie jego szaty skórzane, i przyodział ich.” (Bereszit 3:21) – osiem elementów, tak samo jak liczba elementów odzieży dla Wielkiego Kapłana. Skąd to podobieństwo? Rabin Remu wyjaśnia – „Ponieważ osiem elementów odpowiada ośmiu przykazaniom nałożonym na pierwszego człowieka, przed dokonaniem przewinienia, i on je realizował, i ubrał się tak, jak po dokonaniu przewinienia i dokonaniu tszuwy”. Elementy odzieży symbolizują przykazania. Jednak w przeciwieństwie do sytuacji sprzed dokonania przewinienia, kiedy to wypełnianie przykazań nie wymagało „rozróżniania pomiędzy dobrem a złem”(tzn, rozróżniania pomiędzy koncepcjami dobra i zła, tego co odpowiednie i nie odpowiednie) – koncepcje te nie istniały w czasach Adama i Chawy, jednak po dokonaniu przewinienia, polegającego na zjedzeniu z drzewa poznania, wymagany był inny rodzaj pracy, gdzie stosowane było rozróżnienie dobra i zła, i stąd też wymagane było odzienie, potrzebne człowiekowi do wypełniania micwot. Ubrania symbolizują micwot, i w temacie tym, chachamim interpretują werset z Księgi Koheleta: „Każdego czasu niech szaty twe będą białe” (Kolehet 9:8). Gemara interpretuje ów werset w taki sposób – „Każdego czasu niech szaty twe będą białe – chodzi o cicit.” (Szabat 153) Lub to, co zobaczył prorok Zahariasz w swej proroczej wizji – Jehoszuę ben Jehozadaka, Wielkiego Kapłana, stojącego w brudnych szatach, symbolizujących przejście: “A Jehoszua, stojący przed aniołem, miał szaty brudne. I zwrócił się anioł do tych, którzy stali przed nim: ‘Zdejmijcie z niego brudne szaty!’ Do niego zaś rzekł: “Patrz – zdejmuję z ciebie twoją winę i przyodziewam cię szatą wspaniałą” (Księga Zachariasza 3:3-4). ReMa wyjaśnia: „Chodzi o pozbycie się nieprzyzwoitych atrybutów i przyodzianie atrybutów pełnych godności”. Wielki Kapłan, reprezentant ludzkości, jej dążeń do niebios, ubiera osiem elementów odzieży, czyli osiem podstawowych przykazań, dzięki realizacji których człowiek staje się tym kim naprawdę jest – obrazem Haszem, stworzonym na obraz Boga. Na podstawie Sefer Toray haOla, autorsta Rabina Remu, część 2, rozdział 42) Źródło: shavei.org

Pray for Izrael

Am Israel Chai !

ATTENTION !

About the visits

to the grave

of Akiva Eger

please stay in touch

Ten adres email jest ukrywany przed spamerami, włącz obsługę JavaScript w przeglądarce, by go zobaczyć

OrWhats App only

+48726100199

AKIVA EGER

Czytaj TUTAJ

Ambasada Izraela w Polsce

ambas1 (2).jpg

Hebrajski w Gminie

Chetnych do nauki

prosimy o kontakt

DIGITAL LAPIDARIUM

DIGITAL LAPIDARIUM

OF JEWISH CEMETERY

15-activity Jewish community of Poznan

15-lat naszej Gminy

IRENA SENDLER-KONCERT

Codzienna Miszna

Tajemniczy świat Żydów YT

oraz na Facebooku

THE 614 COMMANDMENT

JEWISH.pl

EC CHAIM

Shavei Polska

holocaustresearch

Zydowski Instytut Historyczny

C I H

TSKZ

POLIN

Wirtualny spacer po wystawie stałej

Muzeum Galicja

Trzemeszno

+ lista nazwisk

Kulmhof am Ner

Kliknij obrazek

REZERWACJE ON-LINE

Shimon Peres Funeral

Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl