Gmina żydowska - Parszat Acharej Mot

POLUB NAS :)

Nasz You Tube

Kliknij TUTAJ

KONTAKT

BIURO

Fundacja Synagoga Nowa

PIC 913955244

NOWE

POPULARNE

The National Library of Israel

Posen Library

KLIK

Kalendarz

Portal Chaim

Portal o Żydach, artystach i kulturze

Bar Micwa Ryana

Kliknij TUTAJ

Blog Leona Jedwabia z Australii

Moja podróz przez Holokaust

Koszerne produkty

Chabad

JUDAICA

Szalom TV

KOL POLIN

Archiwum

Parszat Acharej Mot

Autor: Rabin Boaz Pash

05.05.2009

Rabin Boaz Pash

W naszej Parszy Tora nakazuje nam pościć w Jom Kipur: "Oto dla was ustawa wieczysta: Dziesiątego dnia siódmego miesiąca będziecie pościć. Nie będziecie wykonywać żadnej pracy, ani tubylec, ani przybysz, który osiedlił się wśród was. Bo tego dnia będzie za was dokonywane przebłaganie, aby oczyścić was od wszystkich grzechów. Przed Panem będziecie oczyszczeni. Będzie to dla was święty szabat odpoczynku. Będziecie w tym dniu pościć. Jest to ustawa wieczysta" (Wajikra 16:29-31)

      Jak dobrze wiemy, poza Izraelem wszystkie żydowskie święta obchodzone są podwójnie, zamiast jednego dnia – przez dwa dni. Do każdego święta dodajemy jeden dzień zwany „Jom tow szeni szel galujot”. Aby zrozumieć przyczynę tego zwyczaju potrzebujemy poznać nieco historycznego tła. Dawno temu nie było ustalonego kalendarza żydowskiego, jedynie Sanhedryn, najwyższy sąd rabiniczny składający się z 71 członków, urzędujący w Jerozolimie, podejmował decyzje, w jakim dniu ogłosić nowy miesiąc, polegając na zeznaniach świadków zapewniających, że nowy księżyc już się pojawił.

      W systemie tym istniał jednak problem jak o decyzjach Sanhedrynu poinformować wszystkich Żydów mieszkających daleko od Jerozolimy (nie było wtedy telefonów…). Z początku używano metody sygnałów z dymu, błysku ognia, jak opisuje to Miszna:
Problem was with how to inform all Jews who live far away from Jerusalem about the decision of Sanhedrin (no phone and net yet…). At the beginning they use the method of smoke signal, a flare, as Miszna describe it:

      “Początkowo używano znaków świetlnych, w celu przekazania do diaspory w Babilonii informacji o nowym księżycu...jak wywoływali oni owe znaki? Przynoszono długie drągi cedru, trzciny i drzewa oliwnego oraz puch lnu, wiązano je następnie razem sznurkiem i jedna osoba zapalała ogień u szczytu góry i machał nim na różne strony tak, do czasu kiedy zobaczył ogień na szczycie drugiej góry, a z drugiej góry sygnał szedł do trzeciej góry itd. Skąd wyruszał świetlny łańcuch? Z Góry Oliwnej (Jerozolima) do Sartaby i z Sartaby do Grofiny a z Grofiny do Hauran a z Hauran do Bet Baltin. W Bet Baltin nie przenoszono światła już dalej tylko machano ogniem do czasu, kiedy zobaczono całą resztę Diaspory, dystrykt Pumbedita, którego mieszkańcy widząc sygnał świetlny znak zapalali pochodnie” (Rosz Haszana 22b).

Metoda ta nie była jednak skuteczna przez Samarytan (Kutean), którzy nie zgadzali się z decyzjami Sanhedrynu odnośnie ustalania dat i zaczęli oni zapalać fałszywe sygnały świetlne. Sanhedryn wysyłał więc posłańca, który podróżował za Jerozolimę z informacją, kiedy rozpoczął się miesiąc i odwiedzał różne miejsca w Babilonii. Miszna opowiada:
„...kiedy Kuteani (Samarytanie) zaadoptowali niegodziwe praktyki i zapalali świetlne sygnały dnia trzynastego, w celu zmylenia Babilończyków, ustanowiono zasadę, że wyruszać będzie posłaniec.

      Lub:

      “ Bet Din w Jerozolimie podejmował decyzję odnośnie sześciu nowych miesięcy, po czym informowano poprzez posłańców całą Diasporę. Nowy miesiąc Nisan, z powodu Pesach, nowy miesiąc Aw, z powodu dziewiątego Aw, Elul z powodu Nowego Roku,Tiszri dla uregulowania miesięcy, Kislew z powodu Hanuki i Adar w związku z Purim.”

      Istniały jednak zawsze odległe miejsca, gdzie posłaniec nie mógł dotrzeć na czas i obawiano się tam, że święta obchodzone będą w złym dniu. Chazal (Mędrcy nasi Błogosławionej Pamięci) ustanowili dla nich więc zasadę, że świętować oni będą jeden dzień więcej, tak by uniknąć wątpliwości. W dodatkowym, drugim dniu mają się zachowywać jak w pierwszym, jako że jest to przepisowy Jom Tow. Dzień ten nazywany jest dodatkowym dniem święta w Diasporze i nie obowiązuje on w Izraelu, z wyjątkiem Rosz Haszana, jako że święto to odbywa się w dniu samej decyzji, pierwszego dnia miesiąca, tak więc nawet sam Izrael zobligowany jest do świętowania dwóch dni Rosz Haszana.

      Nawet po ustaleniu stałego kalendarza (początek czwartego wieku, autorstwo kalendarza przypisuje się Hilelowi) i nie istniały już wątpliwości co do dat, zasada wciąż obowiązywała – świętować również drugi dzień. Z jakiego powodu? Nie jest to jasne – może nasi rabini obawiali się, że kolejny antysemicki reżim pojawi się znów i zabroni Narodowi Izraela studiować Torę, a Żydzi zapomną jak obliczać kalendarz; lub może dlatego, że nie zmieniamy minchagów, zwyczaj, tylko dlatego że istnieje dobry powód by to zrobić...i jak zawsze, inne powody podaje Kabała.

      Gemara w Beica (4b) pisze: „Teraz kiedy jesteśmy wszyscy dobrze zaznajomieni z ustalaniem nowego miesiąca, dlaczego obchodzimy dwa dni? – Ponieważ wysłano z stamtąd [z Izraela] te słowa: Powinniście troszczyć się o zwyczaje swych przodków, które zostały wam przekazane; ponieważ może zdarzyć się, że rząd wyda by zniszczyć wszystkie święte pisma i zabroni dalszego studiowana Prawa, w konsekwencji czego zaginie wiedza na temat zasad ustalania kalendarza a praktyka świąt ulegnie zmianie.

      W ten sposób powstał Szmini Szel Pesach ( ósmy dzień Pesach), Simchat Tora (Radość z Tory, dziewiąty dzień Sukot), drugi dzień Szawuot itp.

      Pozostaje jednak pytanie dotyczące Jom Kipur, które nie posiada drugiego dnia, a jest to przecież jedno z najważniejszych dni w żydowskim kalendarzu, jeśli nie najważniejsze. Czy to dlatego, że Micwą w ten dzień jest pościć?

      Rzeczywiście, Remu w Szulchan Aruch, Orach Chaim 624:5) pisze, że pośród starych chasydów i innych bardzo rygorystycznych ludzi istniał taki oto Minhag: „istniejącą tacy, którzy zaostrzają praktykę przedłużając Jom Kipur do dwóch dni”. Remu nie postrzegał tego jako błąd, ale jako dobry Minhag. Wspomina on bowiem o tym, że jeśli osoba trzymająca dwa dni Jom Kipur chce zrezygnować z tej praktyki musi zrobic Hatarat Nedarim (rytuał unieważnienia przysięgi), który to rytuał obowiązuje w przypadku wypełniania dobrych praktyk, które chcemy przerwać. Remu jednak mocno jednak nie poleca tego Minhagu, jak twierdzi: „nie jest odpowiednie przestrzegać przez dwa dni, ponieważ może to doprowadzić do niebezpieczeństwa.”

      Właśnie z tego powodu, w celu uniknięcia zagrożenia, Chazal nie zarządzili drugiego dnia Jom Kipur. Halahiczna zasada bowiem mówi: „nie nakładamy trudnej praktyki na społeczność, jeśli większość nie jest w stanie jej podołać (Bawa Batra 60b) i z pewnością w przypadku postu większość ludzi nie jest w stanie sprostać wyzwaniu.

      Ciekawe wyjaśnienie podaje nam geniusz z Krakowa, Rebe reb Heszl. Przywołuje on słowa Gemary z Brachot (8b):

      „Hija bar Rab z Difti powiedział: Napisane jest: ."Będziecie pościli. Dziewiątego dnia miesiąca, wieczorem." (Wajikra 23:32) Czy pościmy dziewiątego? Dlaczego pościmy dziesiątego? To uczy nas, że jeśli osoba je i pije dziewiątego, Tekst zalicza jej tak, jakby pościła i dziewiątego i dziesiątego.”

      Innymi słowy Tora uznaje jedzenie i picie dnia dziewiątego jako post. Możemy więc obliczyć – uważa Reb Heszl – że poprzez jedzenie dziewiątego Tiszri i poszczenie dziesiątego w Jom Kipur, wypełniamy w ten sposób nasz „obowiązek” dwóch dni.

      Teraz zrozumień musimy dlaczego Tora tak bardzo ceni posiłek w przeddzień Jom Kipur, tak bardzo „jakby pościła i dziewiątego i dziesiątego”! Zwróćcie uwagę – nie tylko jeden dzień postu ale dwa. Dlaczego tak?

      Istnieje wiele wyjaśnień, tym razem poświęcimy uwagę Rabinowi Kalmanowi Klonimusowi, tj. Maor Waszemesz z Kruke. Zgodnie z Kabałą wyjaśnia on mniej więcej tymi słowami: Istnieją Orot i Kelim, „Światła” i „Naczynia”. Orot przyszły do nas od Boga, podczas gdy Kelim musimy sami przygotować, w celu otrzymania Orot. Jeśli nie przygotujemy Kelim, Bóg nie obdarzy nas Orot.

      Orot na Jom Kipur – twierdzi Maor Waszemesz – są bardzo mocne i, aby móc je otrzymać, musimy przygotować wiele Kelim. W tym właśnie celu jemy i pijemy w przeddzień Jom Kipur, z intencją otrzymania następnego dnia Orot.

      W Jom Kipur karmimy naszą duszę (Orot), w przeddzień Jom Kipur karmimy nasze ciała (Kelim), są to dwa aspekty tego samego Tikunu (Naprawy).

Gut Szabes

Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Daniela Malec
Dziękujemy organizacji Shavei Israel za udostepnienie tekstu

Wstecz