Parsza Jitro
(Bereszit/WyjPcia 18:1 - 20:26)

Parsza Jitro koncentruje się na ustanowieniu przymierza pomiędzy Bogiem a narodem żydowskim. Mniej niż trzy miesiące po opuszczeniu Egiptu, Izraelici wkroczyli na Synaj. Rozbijają tu obóz, a Mosze - zgodnie z nakazem Boga - wspina się na górę. Bóg zakazuje Izraelitom wchodzić na zbocza góry, a nawet jej dotykać, nakazuje by oczyścili swoje ubrania. Wszyscy mają przygotować się duchowo i fizycznie na objawienie, gdyż wszyscy staną się stroną przymierza.

Bóg nie mówi, dlaczego to oni zostali wybrani. Wedle midrasza Bóg wybrał Izraelitów dopiero po tym, jak inne narody odmówiły przyjęcia przymierza niechętne, by przyjąć na siebie odpowiedzialność w nim zawartą. Midrasz wskazuje jasno - przymierze oznacza odpowiedzialność. Jest to podkreślone także w dziesięciu przykazaniach - oddawanie Bogu czci, choć niezmiernie ważne, samo w sobie nie wystarcza. Od Izraelitów, od nas wszystkich, jako objętych przymierzem, oczekuje się szacunku: dla siebie, dla innych istot ludzkich i ich własności oraz dla samej ziemi. Okazujemy ten szacunek poprzez nasze działania: odpoczynek w czasie szabatu, który obejmuje także wszystkich mieszkańców domu, poprzez stosunek do rodziców, powstrzymywanie się od zabijania, kradzieży, zabronionych relacji seksualnych. A także przez to, że nie pozwalamy, by kierowała nami zazdrość. I przez powstrzymywanie się przed dawaniem fałszywego świadectwa przeciwko innym ludziom.

Pierwsze z dziesięciorga przykazań koncentrują się na naturze prawdziwego kultu, ostatnich sześć zaś na naszych zobowiązaniach w stosunku do innych. Poprzedza je nakaz honorowania szabatu - przykazanie, które skupia się na wszystkich naszych obowiązkach. Wśród nich znajduje się nakaz odpoczynku - powstrzymania się od pracy i tym samym poszanowania własnych psychicznych i fizycznych potrzeb. Być może to przykazanie poprzedza ostatnich sześć po to, abyśmy pamiętali, że aby szanować innych, musimy najpierw szanować siebie.

Ellen Umansky
tłum. BK

Haftara Jitro
(Jeszaja/Izajasza 6:1-7:6; 9:5-6)

Trzema największymi wydarzeniami/nowinami dla ludu żydowskiego są: stworzenie, objawienie i wybawienie. Na pamiątkę stworzenia świętuje się Szabat, wybawienia - Pesach. Ze wszystkich tych trzech wydarzeń, objawienie jest najtrudniejsze - zarówno do pojęcia, jak i do wytłumaczenia. Nawet święto Szawuot, upamiętniające objawienie, jest słabo znane i celebrowane. Co więcej, sama idea objawienia jest o wiele bardziej tajemnicza i niepojęta dla współczesnego człowieka niż stworzenie czy zbawienie. Cóż to oznacza, iż Bóg sam się ukazał? W Księdze Wyjścia i ponownie w Księdze Powtórzonego Prawa oznacza to, iż Bóg objawił swoje prawa pośród błysków i światła, ognia i w chmurach dymu. Mosze pragnie zobaczyć chwalebne oblicze Boga, ale odmawia mu się tego zaszczytu. Izajasz jednak widzi Boga w swoich wizjach. Bóg ukazuje się Izajaszowi stojąc na tronie otoczonym przez skrzydlate anioły. Jakkolwiek różnymi wydawałyby się te dwa objawienia - ukazane w Exodusie i przekazane przez Izajasza - w tradycji są ze sobą łączone.

Dla Gaona z Wilna Tora jest bezpośrednim przekazem myśli Boga i jako taka jest jego najbardziej osobistym objawieniem. Gaon z Wilna twierdzi, że dla nas Tora jest takim samym odzwierciedleniem Boga, jakim dla Izajasza był Byt, który mu się ukazał. Obu objawieniom towarzyszy groza i nakaz świętości. Jeżeli dzieło stworzenia jest świadectwem władzy Boga nad światem, a zbawienie jest świadectwem Boskiej ingerencji w historię ludzi, objawienie jest świadectwem Boskiego pragnienia kontaktu. Pokazuje, iż Bóg zwraca się do nas, objawiając się w różnorakie sposoby, z których każdy kończy się wezwaniem do działania. Być związanym, mieć kontakt z Bogiem, oznacza być partnerem w Boskiej nadziei dla świata. Objawienie jest tym, co czyni z nas naród kapłanów i ludzi świętych.

Steve Greenberg
tłum. DM