19 Adar II 57714/25 marca 2011r.

Zapalenie świec godzina 17:55

Hawdala sobota 19:05

Parshat Shemini

W judaizmie istnieje wiele praw dotyczących koszerności. Tora zakazuje jedzenia wielu rodzajów zwierząt a pozwala na jedzenie innych. „Oto zwierzęta, które będziecie jeść spośród wszystkich zwierząt, które są na ziemi… Ale następujących zwierząt, mających rozdzielone kopyto i przeżuwających nie będziecie jedli… Będziecie jedli następujące istoty wodne… Spośród ptaków będziecie mieli w obrzydzeniu i nie będziecie ich jedli, bo są obrzydliwością… Wszelkie latające czworonożne owady będą dla was obrzydliwością… Ale będziecie jeść spośród czworonożnych latających owadów…” (Wajikra 11)

Co jest naczelną zasadą w tej kwestii?  Dlaczego część ze zwierząt jest zakazana, a część dozwolona?  I w ogóle, dlaczego przepisy dotyczące koszerności są konieczne?

Rabin Klonimus Kalman daje wyjaśnienie kabalistyczno – chasydzkie:

Głównym celem pracy nad świętością człowieka jest wysublimowanie jego cielesności.  Gdy materia staje się wysublimowana, człowiek może połączyć się ze światłem Ein Sof Stwórcy i przyjąć to światło do swej duszy.

Problemem są „przegrody”, oddzielające  światło od człowieka i przeszkadzające w przyjęciu  bogactwa.

„Lecz wasze winy wykopały przepaść między wami a waszym Bogiem…” (Jeszaja 59:2)

Przyciągając czystość i świętość, człowiek raz po raz, sublimuje siebie i pozbywa się  „przegród”.

W zasadzie każdy pokarm cielesny ma negatywny wpływ na człowieka.  Stwarza w nim więcej cielesności, więcej przyziemności i w ten sposób oddala go od duchowego Stwórcy i stwarza w nim dodatkowe oddzielające „przegrody”.

Z drugiej strony, właśnie w miejscu gdzie mamy do czynienia z cielesnością, mamy możliwość naprawić tę cielesność, jest tam miejsce na „wzniesienie iskier” zawartych w tej cielesności.

W pożywieniu czystym rytualnie , które jest przez Torę dozwolone do jedzenia, znajdują się iskry, które człowiek  uwalnia w momencie jedzenia.  Lub też są to święte dusze będące w tym pożywieniu, mające nadzieję, że nadejdzie dla nich tikun (naprawa) poprzez to, że zjedzone zostaną z odpowiednią kawaną (zamiarem) i w ten sposób ta święta dusza znajdzie swój tikun (naprawę) poprzez połączenie się z duszą człowieka, który je.

W przeciwieństwie do tego, pożywienie nieczyste rytualnie, które Tora zabroniła nam jeść, mimo że w nim też znajdują się iskry świętości, są tak bardzo oddalone i utkwione w nieczystości, że nie można ich uwolnić poprzez ich zjedzenie lub też dusze w nich znajdujące się są duszami złoczyńców i nie chcemy, żeby przykleiły się do nas i weszły w naszą duszę.

Źródło zwierząt – tłumaczy dalej Rabin Klonimus Kalman – znajduje się  w miejscu bardzo wysokim w światach duchowych, w opowieści  "merkawa”  (rydwan) wizji Jechezkela:

„Oblicza ich miały taki wygląd: każda z czterech istot miała z prawej strony oblicze człowieka i oblicze lwa, z lewej zaś strony każda z czterech miała oblicze wołu i oblicze orła”. (Jechezkel 1:10)

I dlatego wolno je spożywać, ponieważ przyłączą się do „merkawa” (rydwanu) świętości.  (Słowo wyjaśnienia:  Służenie Bogu według chasydyzmu polega na tym, że człowiek staje się „merkawa” (rydwanem) świętości, „niosącym” szechinę (boskość) na tym świecie, tak samo jak „merkawa” (rydwan) na wysokościach, co przynosi zaszczyt Bogu.”

Ale podstawa kabalistyczna mówi, że

„zarówno jedno jak i drugie sprawia Bóg” (Kohelet7:14)

Znaczy to, że tak samo jak istnieje merkawa (rydwan) świętości, tak samo istnieje merkawa (rydwan) nieczystości.  I tak jak źródło zwierząt czystych rytualnie istnieje w merkawa (rydwanie) swiętości, to źródło zwierząt zabronionych znajduje się w merkawa (rydwanie) nieczystości, i dlatego zabronione jest ich jedzenie , aby dusza nie połączyła się z sitra achra (złą stroną).
które będziecie jeść spośród wszystkich zwierząt, które są na ziemi…” (Wajikra 11:2)

Gemara:

Tana ze szkoły R. Iszmaela wyjaśnił: Werset: „Oto zwierzęta"które będziecie jeść” zaznacza, że Święty, niech  będzie błogosławiony, wziął po jednym z każdego gatunku zwierząt, pokazał je Moszemu i powiedział mu: To możecie jeść, a tego nie możecie jeść. (Chulin 42a)

:Raszi w komentarzu do naszej parszy rozwija dalej ten pomysł

“Oto zwierzęta – uczy nas to, że Mosze brał każde zwierzę i pokazywał je Izraelowi.  Te możecie jeść, a tych nie możecie!  Wziął też w rękę każde z gatunków wodnych stworzeń i pokazał je.  Tak tamo z ptactwem: A te z ptactwa będą dla was obrzydliwe.  I w odniesieniu do robactwa: te będą dla ciebie nieczyste. (W każdym z tych przypadków, midrasz zaznacza, że Mosze używał słowa „oto” które zwykle podkreśla, że mówiący wskazuje na coś co jest blisko słuchającego.”). (Raszi Wajikra 11:2)

Mądry wie i rozpoznaje czy zwierzę jest koszerne czy nie, czy dobre jest do jedzenia czy nie.  Jak?  Wiedząc, czy człowiek będzie mieć siłę, by zrobić tikun (naprawę) i wznieść je do świętości, czy to jedzenie da mu więcej siły do służenia Bogu – wtedy jest koszerne.  Ale jeśli człowiek nie ma siły, by  zrobić tikun (naprawę), lecz przeciwnie, zjedzenie danego zwierzęcia przyczyni się do spadku duchowości i przeszkadzać będzie w służbie Bogu – nie jest koszerne.

Tak Rabin Klonimus Kalman wyjaśnia w imieniu Rabina Jechiela Michala ”Magida ze Złoczowa”, ucznia Baal Szem Towa i Magida z Międzyrzeca modlitwę Rabina Nechonii ben Hakana, która mówi: „Niech będzie wola Twoja, Boże mój Panie … bym nie mówił o nieczystym – czyste a o czystym – nieczyste…” (Brachot 28b)

W tej modlitwie – wyjaśnia R. Jechiel Michal – mądry modli się, żeby jego przeczucie co do danej potrawy nie zmyliło go, aby mógł rozpoznać czy jest czyste czy jest nieczyste.

Rabin Boaz Pash - Tłumaczyła Yael Robinson
Dziękujemy organizacji Shavei Israel za udostępnienie tekstu