Żydzi przez tysiąclecia żyli jako outsiderzy – osoby z zewnątrz. Czasami byli postrzegani jako obcy w cudzym kraju, a czasem byli szanowanymi członkami społeczeństwa. Szanowanymi – ale nie „u siebie”. Tak właśnie Abraham przedstawia się używając tej sprzecznej konstatacji: “Jestem obcym i mieszkam wśród was”. Nasi przodkowie byli gośćmi w Kanaanie; również Józef i jego rodzina byli pierwszymi gośćmi, a następnie niewolnikami.

Złoty epizod w żydowskiej historii miał miejsce, gdy Salomon zbudował Świątynię i szerzył mądrość Boga dla swojego narodu i wszystkich otaczających narodów. Niestety, ta chwila była ulotna, ponieważ po jego upadku królestwo się rozpadło, a następnie dziesięć plemion zostało zesłanych na wygnanie, a potem doszło nawet do zniszczenia Świątyni.

Chociaż została ona przebudowywany w VI wieku i trwała ponad 500 lat, często służyła innym mocarstwom i przepełniona była walką między różnymi frakcjami. Wraz ze zniszczeniem drugiej świątyni w 70 r. doszło do 1900-letniej wędrówki, podczas której Żydzi byli zmuszeni do znalezienia łaski w oczach obcych królów, właścicieli ziemskich i cudzych przywódców religijnych, w obcych krajach.

Tora ma przesłanie dla swojego ludu Żydów z diaspory, Żydów żyjących na ziemiach innych ludzi – nie bądźcie tacy jak oni!

„Tego, co czynią w ziemi egipskiej, w której mieszkaliście, nie czyńcie. Tego, co czynią w ziemi Kanaan, do której was wprowadzę, nie czyńcie. Nie będziecie postępować według ich obyczajów”. (18: 3 Waikra)

W szczególności umieszczona pomiędzy egipskim społeczeństwem a Kananejskim, Tora jednoznacznie podkreśla, że droga do świętości, do naśladowania Boga, nie pochodzi od żadnego z tych społeczeństw. Komentatorzy są podzieleni, co dokładnie było grzechem każdej z tych cywilizacji. Ale możemy, z niektórych faktów i fragmentów, wyciągnąć wniosek, że głównym problemem jest moralne bankructwo, które przeniknęło te społeczeństwa.

W społecznościach, w których z jednej strony budowle były najważniejsze oraz prawo miało zasadnicze znaczenie – z drugiej strony chłop był uważany za coś poniżej człowieka, nie był traktowany z szacunkiem i godnością, a przepaść między klasami była ogromna. Kazirodcze związki były powszechne, po to by utrzymać klasę wyższa całkowicie wsobną, preferując własną krew i nie dopuszczając osób z zewnątrz.

To właśnie w tych obszarach Tora koncentruje się w naszej paraszy i to dwukrotnie! Raz w parszy „acharei mot” i potem znowu w parszy „kedoszim”. Tora ukazuje nam punkt widzenia tak dobrze wyjaśniony przez Rasziego, który mówi jak być “kadoszem”- świętym: oddziel się i wyróżnij poprzez skromność i czystość rodziny. Wraz z upływem czasu i zmianami w obyczajach społecznych, Tora ostrzega nas, aby utrzymać się na tej bardzo cienkiej granicy między integracją w kraju, w którym żyjemy, a zachowaniem pewnego zdrowego dystansu, granic.

Naszym zadaniem jest wytworzyć równowagę w naszym życiu; stworzyć serdeczne stosunki z naszymi sąsiadami, a jednocześnie podtrzymać naszą tradycję i utrzymać naszą wyjątkową relację z Bogiem.

Skoro zasłużyliśmy, aby powrócić do Ziemi Izraela by odbudować kraj, naszą misją jest stworzenie społeczeństwa, które będzie dawać przykład całemu światu. Społeczeństwo, które emanuje wartościami i obyczajami Tory, traktując wszystkich ludzi z godnością i szacunkiem, szerząc Bożą świętość na całym świecie.

Szabat Szalom

Rabin Avi Baumol

Szawei Polska