Seder to nazwa tradycyjnej kolacji spożywanej w święto Pesach. Wszystkie spożywane w tę noc potrawy mają symboliczne znaczenie, a cztery kielichy wina symbolizują cztery określenia wyswobodzenia Żydów z Egiptu przez Boga.
Ich zwyczaj został przejęty - co może być zaskoczeniem - przez niektóre środowiska świeckie, które w tym dniu widziały święto natury, bogactwa Ziemi Jisraela - a więc często w kręgach syjonistycznych. Treści wypowiadane w trakcie tej kolacji odbijały poglądy pionierów syjonizmu - wyrażały pochwałę dla trudów pracy na roli, radość ze zbieranych plonów, zachwyt nad przyrodą Izraela. W Izraelu przyjęło się, aby w tym dniu (szczególnie dzieci) sadzić drzewka.
(W poniższym tekście znajduje się transliteracja błogosławieństw nad winem i owocami. Bardzo prosimy nie wypowiadać go nad niekoszernym winem. Błogosławieństwa wystarczy powiedzieć raz, na początku, przy pierwszym spożywaniu danego produktu.)
Tu biSzwat - Rosz Ha-Szana lailanot - jest dniem, w którym natura zaczyna budzić się ze snu zimowego. Obchodząc to święto, podczas kolacji sederowej ponownie wyrażamy chęć uczestniczenia w odbudowie Medinat Israel i zamiany pustyni w kwitnące łąki.
SEDER na Tu B'Szwat
Pierwszy kielich:
Wino białe symbolizujące zimę.
Pijąc wspominamy czas, gdy natura była pogrążona we śnie i oczekiwała na ciepło wiosennych dni, czyli coroczny cykl odradzania się.
Wypowiadamy błogosławieństwo:
Baruch Ata Haszem Elokejnu Melech haolam borei pri hagafen
Błogosławiony bądź Haszem, Boże nasz, Królu Świata, który stworzyłeś owoc winorośli.
Najpierw spożywamy owoc z drzewa figowego by uczcić Tu Biszwat, bowiem w całości nadaje się on do jedzenia. Ma on przypominać cechy wieku dziecięcego: niewinność, wrażliwość, miękkość.
Wypowiadamy błogosławieństwo:
Baruch Ata Haszem Elokejnu Melech haolam borej pri haec
Błogosławiony bądź Haszem, Boże nasz, Królu Świata, który stworzyłeś owoc drzewa
.
Wypiliśmy wino i zjedliśmy owoc z drzewa figowego. Drzewa żywią nas. Korzystamy też z owoców pochodzących z drzew zasadzonych dla nas przez innych. Tak jak inni troszczą się o nasze dobro, tak i my mamy obowiązek troszczenia się o innych.
Gdy rodzi się dziecko - sadzono cedr przy urodzeniu chłopca, a cyprys dla dziewczynki. Gdy dzieci dorastały, gałęzie tych drzew służyły do podtrzymywania chupy. Drzewo łączyło dwa najważniejsze wydarzenia z życia człowieka - narodziny i małżeństwo.
Drugi kielich:
Białe wino lekko zabarwione winem czerwonym
symbol początku wiosny i ponownego przebudzenia się ziemi.
O tej porze roku w Izraelu, różowe i białe kwiaty rozkwitają na zboczach gór i pagórków
.
Spożywamy owoc o miękkiej skórce okrywającej jadalne wnętrze (owoc palmy daktylowej), co ma nam przypominać o tym okresie dzieciństwa, kiedy zaczęliśmy nabierać odporności na działanie świata zewnętrznego, lecz ciągle jeszcze dana była nam otwartość i podatność na zranienie.
Trzeci kielich:
Czerwone wino z niewielką domieszką wina białego
symbol pełnego nadejścia wiosny
.
Czerwone tulipany rozkwitają w Izraelu, upiększając swa barwą cały Kraj. Wraz z nadejściem wiosny ziemia rozgrzewa się i mięknie.
Spożywamy owoc o twardej skórze, wypełniony wieloma pestkami, co ma nam symbolizować trzeci okres życia człowieka - wiek dojrzały. Człowiek nauczył się już bronić przed światem - twarda skórka. Osiągamy pełnię sił życiowych, pełnie energii - wielości pestek.
Czwarty kielich:
Czerwone wino - symbol pełnego rozkwitu lata.
Dojrzewa zboże, łąki pokryte są kwiatami. W najbliższych miesiącach natura obdarzy nas różnorodnością i mnogością swych owoców, abyśmy mogli czerpać z nich radość i je spożywać.
Spożywamy owoc, który ma twardą skórkę i trudno dostać się do jego wnętrza. Przypomina on nam możliwych pułapkach wieku średniego, o możności stania się twardym i zamkniętym. Powinniśmy pozostać otwarci na przyjmowanie nowych idei i koncepcji.
Haszkedija porachat
Weszemesz paz zorachat
Ciporim merosz kol gag
Mewasrot et bo hechag
Tu biszwat higija
Chag hailanot
Mały orzeszek migdałowy kwitnie
I słońce lśni czystym złotem
Ptaki ze szczytu każdego dachu
Obwieszczają nadejście święta:
Tu biSzwat nadeszło
Święto Drzew.
W Tu biSzwat pamiętamy także o tym, iż Tora opisuje Izrael jako kraj obdarzony błogosławieństwem siedmiu rodzajów płodów rolnych:
Gdyż Pan, Bóg Twój, wprowadza cię do ziemi pięknej
Do ziemi gdzie bystre rzeki i źródła tryskają
W dolinie i na górze;
Do ziemi pszenicy, jęczmienia, winnej latorośli,
Drzewa figowego i drzewa granatu, do ziemi
Drzewa oliwnego, oliwy i miodu.
(Deut.8:7-8)
Na cześć siedmiu rodzajów płodów rolnych Izraela odczytujemy siedem fragmentów dotyczących natury, jej piękna i ważności.
Ostatni spożywany owoc ma twardą skórę, ale znany jest również w miękkiej postaci. Twardość wieku podeszłego można przerobić na miękkie pożywienie, co jest symbolem powtarzającego się cyklu życia: gdy jeden człowiek umiera, życie innego dopiero się rozpoczyna.
Modlitwa końcowa:
Niech będzie Twoją wolą,
O Boże naszych przodków,
Aby poprzez spożycie Twych owoców, które
Pobłogosławiliśmy, drzewa w Izraelu ponownie
Odrodziły się, okryły się kwiatami i rozrosły.
Niech drzewa, które zasadziliśmy w Izraelu
Uczynią Go jeszcze piękniejszym i niech pomnożą
Błogosławieństwo Syjonu.
Tak, więc dzięki Ci składamy Boże,
Borej Haec uwrej pri haec
- któryś stworzył drzewo
i któryś stworzył owoc drzewa.
Modlimy się, aby ten uroczysty seder uczynił nas wrażliwymi na dary natury i oby jak najszybciej nadszedł dzień, w którym sami będziemy mogli zasadzić drzewo w Erec Izrael.
Leszana Habaa Biruszalaim