Jerozolima: Olbrzynia cysterna u stóp Pierwszej Świątyni

Israel

Na początku września izraelscy archeolodzy ogłosili odkrycie tuż w pobliżu Wzgórza Świątynnego w Jerozolimie ogromnego zbiornika na wodę pochodzącego z okresu Pierwszej Świątyni. Badacze ujawnili, że wykuta w litej skale cysterna mogła pomieścić 250 metrów sześciennych cieczy (250 tys. litrów). Jest to pierwszy tak duży sztuczny zbiornik na wodę z tamtej epoki odnaleziony w mieście. Zasoby rezerwuaru najwidoczniej służyły potrzebom Świątyni, pielgrzymom i okolicznym mieszkańcom. Jak zauważa archeolog Eli Shukron, odkrycie jest dowodem, że gospodarka wodna Jerozolimy bazowała nie tylko na wodach ze źródła Gichon, ale też na takich publicznych zbiornikach i mniejszych cysternach. Odkrycia dokonali archeolodzy z Izraelskiego Zarządu Starożytności (IAA) podczas kolejnych prac związanych z oczyszczaniem kanału ściekowego z epoki herodiańskiej (I wiek n.e.), jednego z najważniejszych i najowocniejszych projektów wykopaliskowych ostatnich lat. Badany kanał biegnie u stóp Wzgórza Świątynnego, od sadzawki Siloam, wzdłuż doliny określanej mianem Tyropeon, aż do miejsca w pobliżu Zachodniego Muru (tzw. Ściany Płaczu), gdzie znajduje się wystająca z muru pozostałość po przejściu nad drogą, tak zwany Łuk Robinsona. Chociaż sam kanał pochodzi z epoki Drugiej Świątyni, archeolodzy, którymi kieruje Eli Shukron z IAA, szybko przekonali się, że jego budowniczowie musieli usuwać napotykane po drodze starsze konstrukcje i że często korzystali z już wydrążonych w skale instalacji. Właśnie w pobliżu Łuku Robinsona, więc w bezpośrednim sąsiedztwie dawnej Świątyni, natknęli się na wykutą w skale konstrukcję sprzed 3 tysięcy lat. “Badając dno kanału drenażowego, zauważyliśmy wyrwę w skale macierzystej. Prowadziła ona do dużego zbiornika na wodę” – opowiada Shukron. To bardzo cenne odkrycie, jedno z nielicznych, które pomaga lepiej poznać życie codzienne w Jerozolimie w czasach Pierwszej Świątyni. Jest to też pierwszy tak duży zbiornik na wodę z tamtych czasów odkryty w stolicy Izraela. Gruszkowaty, asymetryczny kształt i sposób otynkowania tej olbrzymiej cysterny są niemal identyczne, jak w przypadku innych tego typu zbiorników z epoki, na przykład odkrytych w latach 90-tych w Bet Szemesz i Beer Szewie. Ponieważ skały w Izraelu nie zawsze są szczelne, więc wewnętrzne ściany wykutych cystern zazwyczaj uszczelniano tynkiem. Odkryty w Jerozolimie zbiornik pokryty jest w środku żółto-brązowym tynkiem charakterystycznym dla budowli z epoki Pierwszej Świątyni. Odkrycie wielkiej cysterny w Jerozolimie zmienia dotychczasowe postrzeganie systemu zaopatrywania miasta w wodę w okresie Pierwszej Świątyni. Do tej pory naukowcy uważali, że większość wody dostarczano bezpośrednio ze źródła Gichon, które było oddalone od Wzgórza o jakieś 800 metrów. Jednak według Elego Shukrona „odkrycie obecnego zbiornika, jak i mniejszych cystern, które zostały już wcześniej ujawnione, jednoznacznie wskazuje, że gospodarka wodna Jerozolimy w pierwszym okresie Świątyni nie była oparta wyłącznie na wodach źródła Gichon, ale także na bardziej dostępnych zasobach wodnych, takich jak ten, który właśnie odkryto.” Dr Tvika Tsuk, główny archeolog z izraelskiego Urzędu Natury i Parków, wyjaśnia: „Przypuszczalnie tak duży zbiornik wody, który znajduje się w pobliżu Wzgórza Świątynnego, był wykorzystywany do codziennej działalności Świątyni – także przez pielgrzymów, którzy tu przybywali i potrzebowali wody do kąpieli i picia”. Tvika Tsuk, który jest również znawcą starożytnych systemów wodnych, uważa też, że przynajmniej kilka cystern na Wzgórzu Świątynnym może być datowanych na okres Pierwszej Świątyni (w XIX wieku zidentyfikowano tam 49 cysterny i 42 doprowadzające do nich wodę kanały). Na razie jednak nie ma możliwości na potwierdzenie tego, ponieważ Wzgórze zajmowane jest przez muzułmański meczet i izraelscy badacze nie mogą tam prowadzić wykopalisk. Tym cenne są wszelkie znaleziska w bezpośrednim sąsiedztwie dawnej Świątyni. Źródło: archeologiabiblijna.wordpress.com