LURIA Izaak

W j.hebrajskim jest nazywany יצחק לוריא, Icchak Luria lub Icchak ben Solomon Aszkenazi. Znany jest też jako Izaak Aszkenazi, Ha-Ari (z hebr. dosł. "Lew", ale także akronim od "Boski Rabin Izaak").

Izaak Luria urodził się w Jerozolimie w 1534 jako syn aszkenazyjskiego ojca i matki- sefardyjki. Jeszcze jako dziecko stracił ojca i był wychowywany przez bogatego wujka, Mardechaja Francisa, poborcę podatkowego z Kairu,  który umieścił go pod kuratelą najlepszych żydowskich nauczycieli. Luria okazał się pilnym uczniem literatury rabinicznej i pod kierownictwem rabina Bezalela Aszkenazyjczyka stał się biegły w tej gałęzi nauki żydowskiej.

W wieku 15 lat poślubił swą kuzynkę i - będąc dobrze uposażonym - podjął dalsze studia. Chociaż z początku próbował kariery kupieckiej, szybko zwrócił się ku ascezie i mistycyzmowi. Będąc w wieku około 22 lat zaangażował się w studia nad Zohar, trzynastowiecznym dziełem kabalistycznym, które właśnie wtedy zostało po raz pierwszy wydane drukiem W ich wyniku podjął życie pustelnika - osiedlił się nad Nilem,  w odosobnionej chacie, gdzie przez siedem lat oddawał się medytacjom Swoją rodzinę odwiedzał tylko w Szabas, odzywał się niewiele i zawsze po hebrajsku.

Długie odosobnienie dało o sobie znać - Luria stał się znany jako wizjoner. Podobno miewał częste dyskursy z prorokiem Eliaszem, który miał go inicjować we wzniosłych i tajemnych doktrynach. Sam Luria stwierdzał, że podczas snu jego dusza wstępowała do Nieba i rozmawiała z wielkimi nauczycielami z przeszłości.

1569 Luria przeniósł się do Palestyny i po krótkim pobycie w Jerozolimie, gdzie jego nowy system kabalistyczny nie spotkał się z uznaniem, osiedlił się w Safed. Tam założył koło kabalistów, którym wyłożył swoje doktryny, dzięki którym zamierzał stworzyć nową podstawę dla ogólnoświatowego ładu moralnego. Do koła tego należeli m.in.: rabin Mojżesz ben Jacob Cordovero, Solomon Alkabiz, Joseph Karo i Moses Alshech. Spotykali się w każdy piątek i wyznawali sobie nawzajem swoje grzechy.

Wkrótce Luria miał dwie klasy uczniów:

nowicjusze, którym wykładał podstawy Kabały

Wtajemniczeni, którzy stali się powiernikami jego formuł inwokacji i przyzywania.

Najbardziej sławnym z jego uczniów był Chaim Vital z Kalabrii który - wg swego mistrza - miał duszę nieskalaną  grzechem pierworodnym. W towarzystwie tych uczniów Luria odwiedzał grobowce wybitnych nauczycieli, których lokalizacje zostały mu objawione przez jego duchowego mentora,  proroka Eliasza. Koło kabalistów Lurii stopniowo rosło i w końcu stało się oddzielną kongregacją w której dominowały jego sekretne doktryny, wpływając na wszystkie ceremonie religijne.

Luria zwykł był wykładać swe nauki na bieżąco i - z wyjątkiem niektórych kabalistycznych wierszy po aramejsku na okazję Szabasu  - nie zapisywał niczego. "Jego" dzieła kabalistyczne spisał tak naprawdę Chaim Vital kompilując nauki mistrza. Dzieła te, z których najważniejszym było sześciotomowe Etz Chayim, ("Drzewo życia"), krążyły najpierw w formie rękopisów dostępnych wyłącznie dla uczniów Lurii. Musieli oni przysięgać pod groźbą ekskomuniki,  że nie pozwolą wykonać kopii dla obcego kraju, więc zrazu wszystkie manuskrypty Lurii były dostępne jedynie w Palestynie. W końcu jednak w 1772 jedna z nich została opublikowana w Europie. Objaśniała ona zarówno Kabałę spekulatywną, opartą na Zohar i Kabałę praktyczną (zwaną inaczej cudowną), której twórcą był Luria.

W swoich naukach Luria odpowiadał na pytanie o to, jak skończony świat mógł zaistnieć w nieskończonym Bogu, jak idealny Bóg mógł stworzyć nieidealny świat, w jakim celu powstało zło oraz jakie jest zamierzenie Boga względem roli ludzkości w jego dziele stworzenia świata.

Dla Lurii mistycyzm nie kończył się jedynie na tajemnicach Stworzenia i religijnej ekstazie. Uważał on, że każda ceremonia religijna jest uświęcona nie tylko samą tradycją i nakazem Pisma, ale przede wszystkim wpływem, jaki wywiera na świat duchowy. W szczególności święty był Szabas - uważany za przejaw Boskości w doczesności - i wszystkie ceremonie i modlitwy, które się wtedy odprawia. Według Lurii bowiem, każda sylaba modlitwy zawiera ukryte imiona Boga, a więc powinna być traktowana z najwyższym szacunkiem i pobożny Żyd przy wypowiadaniu modlitwy powinien oddawać się intensywnej medytacji.

Poza tradycyjnymi rytuałami Luria wprowadził w swojej kongregacji nowe i zawarł je w Kodeksie Praw Ariego (Shulkhan Arukh shel Ari). Jednak tendencja do zastępowania tradycyjnego Judaizmu rabinicznego jego wersją mistyczną opartą na naukach samego Lurii spotykała się z niechęcią i napomnieniami ze strony środowisk konserwatywnych. Mimo to Luria nie zaniechał tych praktyk, a po jego śmierci stały się one jeszcze silniejsze. Uważa się, że praktyki te, rozwinięte jeszcze przez uczniów Ariego, utorowały drogę dla pseudomesjanizmu Sabbataja Cwiego.

Nauki Lurii zostały niemal zupełnie zaakceptowane i stały się częścią ortodoksyjnego Judaizmu, choć nie wszyscy ortodoksi przestrzegają zwyczajów, które wprowadził Luria.

 

Źródło: wikipedia/

 

Kabała luriańska to kabalistyczny mistycyzm Izaaka Lurii, którego cechą charakterystyczną w porównaniu z klasyczną Kabałą spekulatywną jest teoria Sefir i parzufim (boskich oblicz) jako agentów pośredniczących w procesie stwarzania świata oraz teoria tikkun, Wielkiego Dzieła zbawienia świata.

Według Lurii przed kreacją świata Bóg Nieskończony, zwany w Kabale Ain Sof (Bez Końca) był pełnią, wszechobecną nieskończonością. Kiedy więc Nieskończony zdecydował się stworzyć świat materialny, musiał uczynić dla niego miejsce. Wycofał się więc z tehiru, obszaru swego jestestwa, który przeznaczył na Stworzenie, który na skutek tego stał się pustką otoczoną Nieskończonym Bogiem. Zjawisko to nosi nazwę Cimcum.

Jednak w Judaiżmie a tym bardziej w mistycznej Kabale, nie do pomyślenia byłaby tak bliska interakcja (czy choćby styczność) między Bogiem a materią - Bóg jest niepojęty i nie poddaje się żadnemu opisaniu. Dlatego w koncepcji Lurii nie mogło być mowy o granicy między Ain Sof a tehiru - oddzielały ich Sefiry koncentryczne kręgi mistycznego światła, bliskie materii przy tehiru i coraz bardziej wysublimowane w miarę przybliżania się do Ain Sof.

Dopiero wtedy nastąpiło Stwarzanie - z Ain Sof nastąpiła emanacja Boskiego Światła, która wlała się do tehiru. Nastąpiła jednak katastrofa nazwana Rozbiciem Naczyń (szewirat ha-kelim): tylko trzy Sefiry najbliższe Ain Sof wytrzymały napór Światła, reszta nie wytrzymała i rozpadła się na Skorupy (Kelipy). Skorupy zostały usunięte ze strumienia światła, a Sefiry - przemienione w Oblicza Boskie (parzufim), definiowalne aspekty Boga, które przez wzajemną interakcję z boskiego światła utworzyły królestwo materii.

Luria wyjaśnia, że Rozbicie naczyń było konieczne, ponieważ był to jedyny sposób na wprowadzenie niedoskonałości i zła do Stworzenia, zło zaś było konieczne jako antyteza dobra. Jednak następstwem Rozbicia Naczyń było pomieszanie się dobra (czyli iskier boskiego światła) i zła (czyli fragmentów Skorup), skutkiem czego każdy człowiek posiada w sobie oba te pierwiastki. Według Lurii rolą ludzkości jest tikkun czyli Wielkie Dzieło zbawienia świata przez odnowę moralną, co doprowadzić ma do ponownego połączenia się wszystkich rozproszonych iskier boskiego światła.