15 kwietnia 1940 r.Przypomnijmy trochę historii...
Tego dnia przestała istnieć synagoga, jako miejsce swięte dla setek poznańskich Żydów...Pierwszy zamysł budowy nowej synagogi dla ortodoksyjnej gminy żydowskiej (w Poznaniu, poza Stara Synagoga istniała jeszcze wówczas reformowana synagoga Tempel) pojawił się w 1880 roku. Komitet budowy powstał jednak dopiero w 1902 roku staraniem rabina Wolfa Feilchenfelda. Zdecydowano wybudować synagogę dla 1100-1200 wiernych. Na rozpisany w 1904 roku konkurs nadeszło siedem prac, a zwyciężył projekt berlińskiej firmy Cremer & Wolffenstein.

Działka na której miała powstać synagoga została w 1904 roku zamieniona z fundacja im. Salomona B. Latza za trzy synagogi gminne przy ulicy Żydowskiej i zobowiazano się do ich rozbiórki. Dokupiono też dwie działki należace do miasta. Kamień węgielny położono 6 maja 1906 roku. Uroczyste otwarcie synagogi nastapiło 5 wrzesnia 1907 roku o godzinie 11:30. Wówczas rabin Wolf Feilchenfeld otworzył drzwi i zaprosił do wnętrza gosci. Następnie wniesiono zwoje Tory i po raz pierwszy odmówiono modlitwę Szema Izrael. Na zakończenie uroczystosci rabin gminy reformowanej Philips Bloch odmówił modlitwę za ojczyznę oraz cesarza. Cała inwestycja, czyli zakup parceli oraz budowa synagogi kosztowała ponad 850 tysięcy marek.

 

II Wojna Swiatowa

 

Podczas II wojny swiatowej, 1 wrzesnia 1939 roku w synagodze odbyło się uroczyste nabożeństwo z udziałem rabina Poznania, Jakuba Sendera, w intencji zwycięstwa Oręża Polskiego. 9 wrzesnia o godzinie 9 rano w synagodze odbyły się ostatnie modły. Od czasu wkroczenia wojsk niemieckich do Poznania nastapiła stopniowa dewastacja synagogi. 15 kwietnia 1940 roku została usunięta ostatnia gwiazda Dawida. W tym samym roku została przebudowana na kryta pływalnię dla żołnierzy Wehrmachtu, co nadało budowli obecny kształt. W trakcie przebudowy całkowicie zniszczono wnętrze, uproszczono bryłę, rozebrano kopuły, zmieniono wszystkie otwory.

 

Czasy powojenne

 

Funkcję pływalni pełni do dzis; o tym, że był to dom modlitwy przypomina jedynie pamiatkowa tablica przy wejsciu, odsłonięta w 2004 roku z inicjatywy Fundacji Rozwoju Sportu Szkolnego. Jej tresć w języku polskim i angielskim brzmi: "Ten budynek wzniesiony w 1907 r. był synagoga i służył jako dom modlitwy do 1939 r." Pierwsza tablica pamiatkowa została zawisła na synagodze na poczatku lat 90. XX wieku, dzięki staraniom Johna i Danel Marcus. Ufundowała ja korporacja For International Education. Wykonana z mosiadzu przez artystę rzeźbiarza Piotra Andruszkę wisiała tylko kilka lat. Prawdopodobnie ukradli ja poszukiwacze złomu. Wieloletnie starania o przekształcenie jej w muzeum utrudniały niejasne stosunki własnosciowe, gdyż o prawa do dawnej synagogi ubiegały się Zwiazek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, na której terenie obecnie znajduje się dawna synagoga, oraz amerykańskie srodowiska w których skupieni sa członkowie dawnej gminy poznańskiej, którzy po 1918 w większosci wyemigrowali do Niemiec, a po dojsciu nazistów do władzy przeniesli się do USA. Tablica pamiatkowa Ostatecznie w połowie 2002 roku władze miasta Poznania przekazały budynek synagogi wraz z placem Zwiazkowi Gmin Wyznaniowych Żydowskich RP. Obecnie władze Gminy Wyznaniowej pragna po remoncie przekształcić ja w Centrum Dialogu, jednak na razie brakuje na to przedsięwzięcie funduszy, więc budynek nadal służy jako pływalnia. Budynek gmina wynajmuje prywatnej firmie, która administruje pływalnie i płaci jej za dzierżawę. Przedwczesne zamknięcie budynku spowodowałoby jego znaczne dewastację, a wypuszczenie wody na dłuższy czas mogłoby naruszyć stabilnosć konstrukcji, która oparta jest na palach.

 

W planach gminy żydowskiej jest przywrócenie wygladu synagogi sprzed II wojny swiatowej, a we wnętrzach urzadzić m.in. Izbę Pamięci osób odznaczonych przez Yad Vashem za ratowanie Żydów medalem Sprawiedliwy Wsród Narodów Swiata, osobno w sali głównej urzadzone zostałoby miejsce na modlitwę i dla Teatru Żydowskiego.

 

Do dzis jednak budynek nie został wpisany do rejestru zabytków, co ogranicza pozyskanie pieniędzy na jego remont. W 2007 roku synagoga uroczyscie obchodziła 100-lecie swojego istnienia. W zwiazku z tym na podstawie zachowanych zdjęć, wirtualnie odtworzono wyglad wnętrza synagogi.

 

Podczas obchodów modlitwy prowadził Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, a spiewał rabin Wrocławia Icchak Rapoport. W lutym 2007 roku gmina żydowska pozyskała z Funduszy Norweskich 20 tysięcy euro na opracowanie projektu. W marcu 2007 roku na fasadzie synagogi nad napisem "Pływalnia Miejska" pojawiła się duża gwiazda Dawida, która namalowali - poznański podróżnik Maciej Pastwa i Irena Herszkowicz. Jak tłumaczyli autorzy, gwiazda miała zaznaczyć przebudzenie pamięci o prawdziwym przeznaczeniu tego budynku. Akcja mocno zbulwersowała zarzad poznańskiej gminy żydowskiej, która zgłosiła samowolę na policję, a gwiazdę po tygodniu zamalowała.

 

W maju 2007 roku odbyła się inwentaryzacja synagogi, która bezinteresownie i bezpłatnie przeprowadzili studenci Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu.

 

W listopadzie po interwencji radnego Szymona Szynkowskiego z PiS z fasady synagogi zdjęto napis "Pływalnia Miejska", co sugerowało, że budynek nadal należy do miasta.

 

Obecnym zamysłem fundacji utworzonej przez Alicje Kobus, jest ratowanie tego zabytkowego obiektu i przekształcenie go w Centrum Dialogu, którego celem jest  odbudowa synagogi.

 

"Nie będzie to tylko żydowska swiatynia - jak wskazuje sama nazwa - Centrum Dialogu - mówi Alicja Kobus - Dawna synagoga przybierze nowe duchowe oblicze i będzie służyć wszystkim, bez względu na pochodzenie i religię. Chcemy, dzięki działaniom które w niej podejmiemy, wnosić w życie poznańskiej (i nie tylko) społecznosci, wartosci bliskie każdemu człowiekowi - dobroć, prawdę, szacunek, tolerancję......Głęboko wierzę że temu dziełu i wszystkim którzy je zechca wesprzeć, będzie błogosławił Akiva Eger - poznański rabin, jeden z najwybitniejszych XIX wiecznych uczonych żydowskich, którego grób znajduje sie w naszym miescie"