POLUB NAS :)

facebook.jpg

Nasz You Tube

ytube.jpg

KONTAKT

BIURO

Fundacja Synagoga Nowa

PIC 913955244
2016-04-04_101608.jpg

The National Library of Israel

library1.jpg

Posen Library

KLIK library.jpg

Kalendarz

  calenda1.jpg

Bar Micwa Ryana

Kliknij TUTAJ rayan2.jpg

Blog Leona Jedwabia z Australii

Moja podróz przez Holokaust

jedwab2.jpg 

erec.jpg

Koszerne produkty

kosher4.jpg

 

Chabad

chabad.jpg
wikipardes.jpg

JUDAICA

magen_1.jpg

Szalom TV

szalomtv.jpg

KOL POLIN

Behar - Rabin Avi Baumol  Email
Parszat ha Szawua
Paraszat Behar – Cuda szmity oraz manny. ,,A Dnia Siódmego – Szabat Parsza Behar skupia się niemal wyłącznie na dwóch przykazaniach dotyczących życia na ziemiach Izraela – szmicie (roku Szabatowym) oraz juwelu (roku jubileuszowym). Wraz z objęciem w posiadanie ziemii, dzieci Izraela zobowiązane są do prowadzenia rachuby lat siódmych oraz pięćdziesiątych.

,,Policzysz sobie siedem lat szabatowych, to jest siedem razy po siedem lat, tak że czas siedmiu lat szabatowych będzie obejmował czterdzieści dziewięć lat. Dziesiątego dnia, siódmego miesiąca zatrąbisz w róg. W Dniu Przebłagania zatrąbicie w róg w całej waszej ziemi. Będziecie święcić pięćdziesiąty rok, oznajmijcie wyzwolenie w kraju dla wszystkich jego mieszkańców.” (Księga Kapłańska – Waikra 25: 8-10)

Czego dotyczy prawo szmity? Przez sześć lat niechaj człowiek uprawia swą ziemię, lecz rok siódmy niechaj uczyni on Szabatem ku czci Bogu. Nie wolno wtedy wykonywać żadnej pracy na ziemii; rok odpoczynku należy się zarówno gospodarzowi jak i jego sługom oraz zwierzętom. Rachuba ta trwa przez siedem cykli, aż dobiegnie końca w roku pięćdziesiątym – juwel. Wtedy to, oprócz rocznego odpoczynku od pracy następuje oddanie pól ich pierwotnym właścicielom oraz wyzwolenie niewolników.

Wypada zapytać, co wywołało potrzebę stworzenia reguły zwanej szmita? Dlaczegóż nie pozwolić ludziom zajmować się ich własnymi interesami i uprawiać ich ziemie? Czemu Bóg w pewnym sensie ,,zaburza’’ naturalny porządek rzeczy? Odpowiedź przychodzi wraz z interpretacją pierwotnej intencji Bożej dotyczącej narodu Izraela, pochodzącej z czasów wyjścia z Egiptu.

Przez paraszę Wajera oraz następujące po niej historie przewija się ten sam temat: ,,I [dzięki cudom oraz objawieniom] poznacie [naród Izraela], że Ja jestem Pan, wasz Bóg, który wyprowadził was z niewoli egipskiej”. Cóż oznacza owa znajomość Boga? Ramban wyjaśnia, iż Bóg przemawia do Mojżesza, ,,przejrzą na oczy, dopiero gdy ześlę im cuda i objawienia, w obliczu wszystkich narodów, zdadzą sobie sprawę iż Ja jestem Pan, który zsyła cuda oraz objawienia każdego ziemskiego dnia, oraz, że jestem ich Bogiem…”

Sforno (Rabbi Ovadia Sforno, Włochy, 1470–1550) zauważa, że poznać Boga znaczy uwierzyć i zaakceptować, że jest On odpowiedzialny za każdy najmniejszy aspekt życia codziennego, tak samo jak odpowiada On za wspaniałe cuda (Księga Wyjścia – Szmot 6,7). Izraelczycy powinni uświadomić to sobie za sprawą wszystkich cudownych objawień. Ten, kto doświadcza raz za razem rzezi pierworodnych, rozstąpienia morza czy wytryśnięcia źródła ze skały, wtedy tylko może w pełni poznać i poprzysiąc wierność Panu, Temu, który stoi za tym wszystkim.

Prawdopodobnie najbardziej kluczowym elementem tego pouczającego zabiegu był cud manny spadającej z nieba jako pokarm dla ludzi: ,,Zbierali to każdego rana, każdy według swych potrzeb…”. W przeciwieństwie do pozostałych cudów, nie był to jedynie przelotny ewenement, lecz:

,,A zatem Izraelici jedli mannę przez czterdzieści lat, aż przybyli do ziemi zamieszkałej. Jedli mannę, aż przybyli do granic ziemi Kanaan.” (Księga Wyjścia – Szmot, 16:35)

Ciągły dostęp do owego cudownego pokarmu miał za zadanie utrwalić hasło ,,Bóg jest wspomożycielem” w sercach i umysłach całego ludu.

Poza cudem manny z nieba, jeszcze jeden zabieg został powzięty, aby zaszczepić owe pojęcie w ich głowach. Często zdarza się, że wraz z upływem czasu i swą powtarzalnością cud traci swoją niezwykłość. Sama natura wydaje się nie być już dłużej niezwykłą. Przez większość naszego czasu zdajemy się zapominać, iż niebo, drzewa oraz cała otaczająca nas przyroda są odzwierciedleniem Boskiej ingerencji. Naród Izraela potrzebował cotygodniowego przypomnienia, iż to, co jest im dane każdego dnia, w rzeczywistości pochodzi od Boga.

,,W szóstym zaś dniu zbierali podwójną ilość pożywienia, dwa omery na każdego. I przybyli wszyscy przełożeni zgromadzenia, i donieśli to Mojżeszowi. A on rzekł do nich: «Oto, co Pan chciał wam powiedzieć: Dniem świętym spoczynku, szabatem poświęconym dla Pana, jest dzień jutrzejszy. Upieczcie, co chcecie upiec, i ugotujcie, co chcecie ugotować. Wszystko zaś, co wam zbywa, odłóżcie na dzień następny». I odłożyli na następny dzień według nakazu Mojżesza. I nie nastąpiło gnicie, ani też nie tworzyły się tam robaki. Mojżesz powiedział: «Jedzcie to dzisiaj, albowiem dzisiaj jest szabat ku czci Pana! Dzisiaj nie znajdziecie tego na polu. Przez sześć dni możecie zbierać, jednak w dniu siódmym jest szabat i nie będzie nic tego dnia».” (Księga Wyjścia – Szmot 16:22–26)

Manna wydaje się być idealna próbą dla ludzkiej wiary. Przez sześć dni ludziom zsyłane były cuda z Nieba, a  szóstego dnia otrzymywali podwójne porcje, aby móc racjonować je dnia siódmego –  kiedy to Niebiosa ,odpoczywały”, a manna nie spadała. Na początku ludzie przychodzili po pokarm również siódmego dnia, nie potrafiąc powiązać manny z działaniem Bożym. ,,Niektórzy z ludu wyszli siódmego dnia, aby zbierać, ale nic nie znaleźli.’’ (16:27). Po pewnym czasie naród Izraela przekonał się, że manna była definitywnie bezpośrednim darem od Boga, natomiast sześciodniowe zbiory, w połączeniu z odpoczynkiem dnia siódmego w rzeczywistości były próbą dla człowieka, mającą przypomnieć mu, iż to Pan jest prawdziwym żywicielem swych ludzi.

W momencie, w którym naród Izraela pojąłby ten fakt, byłby wówczas gotowy do wkroczenia na ziemię Izraela, a ostateczny plan Boży zostałby zrealizowany. Dzięki swoim doświadczeniom z cudami, wiedzieliby już, iż należy postrzegać całą naturę jako cudowną, oraz dostrzegać Boga we wszystkich swych czynach.

Mojżesz w końcowych momentach życia przemawia po raz ostatni do swego ludu. Przypomina im powód, dla którego Bóg prowadził ich przez pustynię czterdzieści lat: ,,Pilnie przestrzegajcie wykonywania każdego polecenia, które ja wydaję dzisiaj, abyście żyli, rozmnażali się i weszli w posiadanie ziemi, którą Pan poprzysiągł [dać] waszym przodkom. Pamiętaj na wszystkie drogi, którymi cię prowadził Pan, Bóg twój, przez te czterdzieści lat na pustyni, aby cię utrapić, wypróbować i poznać, co jest w twym sercu; czy strzeżesz Jego nakazu, czy też nie. Utrapił cię, dał ci odczuć głód, żywił cię manną, której nie znałeś ani ty, ani

twoi przodkowie, bo chciał ci dać poznać, że nie samym tylko chlebem żyje człowiek, ale człowiek żyje wszystkim, co pochodzi z ust Pana” (Księga Powtórzonego Prawa – Dwarim, 8: 1-3)

Czym charakteryzowali się Izraelici, którzy przemierzali pustynię przez czterdzieści lat? W Księdze Powtórzonego Prawa (8: 3-4), Mojżesz opisuje życie na pustyni jako cudowne: ,,Nie zniszczyło się na tobie twoje odzienie ani twoja noga nie opuchła przez te czterdzieści lat”.

Raszi odwołuje się do owych cudów, które uchroniły odzienie ludzkie oraz ich stopy. Po śmierci Miriam skończyły się zapasy wody. Raszi komentuje, że dzięki Miriam przez czterdzieści lat Izraelici napotykali na swej drodze cudownie pojawiające się studnie. (Księga Liczb, Bamidbar 20,2)

Pobyt na pustkowiu stwarzał warunki do rozwoju. Poprzez zsyłanie jednoznacznych w odbiorze cudów, Bóg pokazał Izraelitom, którzy opuścili Egipt pełni zwątpienia, iż człowiek zawdzięcza życie nie bożkom ani nie deszczowi, słońcu czy chłodowi, lecz tylko i wyłącznie Bogu. Przez czterdzieści lat świadomość ta była budowana w umysłach całego narodu Izraela.

Zasiedlenie Ziemi Izraelskiej posłużyło za symbol zamiany przepełnionego cudami i nauczaniem bytowania na życie ukierunkowane na pracę oraz przyrodę. Z nieba nie spadała manna, ani jedno źródło nie wytrysnęło w cudowny sposób, żadne też chmury nie pojawiały się, by prowadzić i ochraniać Izraelitów, gdziekolwiek się udadzą. Zamiast tego musieli uprawiać ziemię, pracować w polu i kultywować pszenicę własnymi rękoma. Manną człowieka była od tego momentu jego ziemia, deszcz i studnie, zaś jego świętą tarczą – słońce. Nie dziwi więc, iż wiele świąt w Judaiźmie powiązanych jest z różnymi okresami w ciągu roku ważnymi dla rolnictwa: Pesach wypada na wiosnę – w czasie, gdy zboże oraz kwiaty zaczynają rozkwitać; Szawuot, święto żniw; Sukot, celebracja zbiorów pod koniec roku. Życie Izraelskie obracało się wokół pracy i uprawy ziemi.

Niezmienność przyrody i monotonia rolnictwa rodziły obawy, iż Izrael może wpaść w pułapkę, przed którą przestrzegł go Bóg. Ludzie mogą zacząć mówić ,,To moja siła i moc moich rąk zdobyły mi to bogactwo’’ (Księga Powtórzonego Prawa, 8:17). Na wypadek takiego scenariusza, Bóg postawił różne ostrzeżenia przypominające ludziom, że powinni ,,Pamiętać o Panu, Bogu twoim, bo On udziela ci siły do zdobycia bogactwa, aby wypełnić dzisiaj przymierze, jakie poprzysiągł twoim przodkom…” (8:18). Jednym z takich przypomnień miało być prawo szmity.

Gdy pomyślimy o założeniach szmity – przez sześć lat niechaj będziesz pracować, ale siódmego roku, Szabat dla Boga, ziemia niechaj odpoczywa – nie da się pominąć analogii do Manny – przez sześć dni niechaj będziesz zbierać Mannę, a siódmego dnia obchodzić Szabat ku czci Pana, i nie spadnie wówczas nawet ziarnko Manny. Szmita jest paradygmatycznym odwołaniem do cudu na pustyni. Cóż innego mogło posłużyć za inspirację do jej stworzenia niż paradygmat cudu, jakim jest Manna. Shadal (Rabbi Shmuel David Luzzatto, Włochy, 1800–1865), w swoim komentarzu do Tory (Księgi Kapłańskiej – Waikra 25,2) zwraca uwagę na tą korelację.

Przez sześć lat człowiek zawdzięcza życie naturze i dostrzega, iż jest ona cudem od Boga. Siódmego roku zmuszony jest zostawić ziemię i pozwolić jej umrzeć. Gdyby ktokolwiek zastanawiał się, jak mieli sobie poradzić przez ów siódmy rok:

,,Jeżeli zaś powiecie: co będziemy jedli w siódmym roku, jeżeli nie będziemy siali ani zbierali plonów? Ześlę wam błogosławieństwo w szóstym roku, tak że plony wystarczą na trzy lata.”

Nie lękajcie się, Bóg was zaopatrzy, jednakże nie za pośrednictwem przyrody, lecz poprzez cud, któremu nie będzie się dało zaprzeczyć. Jeden rok z siedmiu lat dla przełamania rutyny; dla przypomnienia narodowi Izraela, że nie samym chlebem żyje człowiek, lecz każdym słowem, które pochodzi z ust Pana.

Jedynie poprzez cudowny pryzmat, taki jak szmita, ludzie będą mogli raz jeszcze odnowić wiarę w Boga, odnaleźć ją w sobie i na powrót powierzyć swe życie Panu. Dzięki uprawianiu ziemi przez sześć lat i zostawianiu jej odłogiem w siódmym roku, Szabat, jakiego doświadczyli oni na pustyni stał się raz jeszcze rzeczywistością. Docenienie Boga jako jedynego żywiciela i przełom w monotonii codziennych cudów następuje wtedy, gdy tak jak na pustyni, zsyłana jest podwójna porcja w szóstym roku, taka, która będzie trwała poprzez całe życie.

Szmita oraz Manna; dwa odzwierciedlenia Bożego pragnienia, by Jego lud rozpoznał w Nim właściwe źródło swego dobrobytu. Poprzez nieustającą edukację na pustyni, tudzież dzięki cudownemu fenomenowi zdarzającego się raz na siedem lat, naród Izraela nauczył się dostrzegać Boga w przyrodzie tak samo, jak w cudach.

My sami, żyjący w raczej pozbawionym cudów świecie, możemy ujrzeć Boga w ukrytym życiu przyrody, oraz przez pryzmat Tory. Poprzez Abrahama i Izaaka, Mojżesza i Aarona, i poprzez lekcje, jakie daje nam Szabat, Szmita i Manna.

 

Szabat Szalom

Rabbi Avi Baumol

 

Pray for Izrael

200w.gif

Am Israel Chai !

AKIVA EGER

Czytaj TUTAJ

2a.jpg

 

Ambasada Izraela w Polsce

ambas1 (2).jpg

Hebrajski w Gminie

Chetnych do nauki

prosimy o kontakt

hebr2.jpg

15-activity Jewish community of Poznan

15c.jpg

15-lat naszej Gminy

tora.jpg

IRENA SENDLER-KONCERT

sendler.jpg

Codzienna Miszna

rapoport.jpg

Tajemniczy świat Żydów YTtajemniczy.jpg

 

oraz na  Facebooku

JEWISH.pl

 jewish.jpg

EC CHAIM

ec-chaim.jpg

Shavei Polska

shavei.jpg

Zydowski Instytut Historyczny

zih.jpg

C I H

3a.jpg
wirtualny.jpg

TSKZ

tskz.jpg

POLIN

Wirtualny spacer po wystawie stałej

polin.jpg

mhzp_logo_new3755.jpg

Muzeum Galicja

galicja.jpg
fdzz.jpg

nissenbaum.jpg

Trzemeszno

logo.jpg+ lista nazwisk

Kulmhof am Ner

kulmhof1.jpg Kliknij obrazek

Shimon Peres Funeral

simon2.jpg

Copyright © 2008 by www.poznan.jewish.org.pl